Alman demiryolları Deutsche Bahn’da devasa altyapı çalışmaları sebebiyle EURO 2024 yoğunluğu ile birlikte tam anlamıyla bir kaos yaşanıyor. Durumun önümüzdeki dönem daha da kötüleşmesi bekleniyor.Almanya’da Temmuz ortasından itibaren Deutsche Bahn’ın trenleri ile seyahat edeceklerin, önümüzdeki birkaç yıl boyunca bol sabır ve zamana ihtiyacı olacak. Avrupa Futbol Şampiyonası’nın bitiminden bir gün sonra, yani 15 Temmuz’da, devlete ait demiryolu şirketi, büyük bir altyapı yenileme programı başlatmaya hazırlanıyor.
Program kapsamında 2030 yılına kadar 40 ana hat yenilenecek ve inşaat çalışmaları nedeniyle bazı güzergâhlardaki seferler tamamen duracak. Bunlardan ilki “Riedbahn” olarak bilinen Frankfurt am Main ile Mannheim arasındaki yaklaşık 70 kilometrelik hat olacak.
Almanya’da bir tren altı dakikadan daha az gecikirse dakik olarak kabul ediliyor. Ancak Deutsche Bahn’ın dakiklik sorunu, son yıllarda giderek arttı. Zaman zaman trenler büyük gecikmeler nedeniyle son durağa bile varamıyor. 2023 yılında uzun mesafe trenlerinin üçte ikisi, varış noktalarına planlanan zamanda ulaşamadı. Bu, Almanya için bir gecikme rekoru. Ayrıca seferi yarıda kesilen trenler, dakiklik istatistiklerine dahil edilmiyor.
Tazminat ve mali zorluklar
Bir tren 60 dakikadan fazla gecikirse yolcular, bilet ücretinin bir kısmının iadesini talep edebiliyor. Deutsche Bahn, 2023 yılında toplam 133 milyon euro tutarında gecikme iadesi yapmak zorunda kaldı. Bu, bir önceki yıla göre yüzde 43’lük bir artış anlamına geliyor. Şimdi bu meblağ, yatırım bütçesinde ciddi bir gedik açtı.
Demiryolunun mali durumu zaten pek parlak değil. Koronavirüs pandemisi sırasında yolcu sayısındaki büyük düşüşten bu yana Deutsche Bahn, belini bir türlü doğrultamadı. 2023 bilançosu yaklaşık 2,4 milyar euro zararla kapandı. Toplam borç miktarı ise 34 milyar euro.
Altyapı yatırımı gerekli ama pahalı
Bakım ve onarımlar, giderek daha maliyetli hale geliyor. Demiryolu, 2023 yılında kendi fonlarından yaklaşık 7,6 milyar euroluk rekor yatırım yaptı. Ancak altyapının büyük bölümü o kadar eski ki, artık tamir dahi edilemiyor.
Devlete ait bir şirket olan Deutsche Bahn Grup, federal hükümetten gelen sübvansiyonlara bağımlı. Ancak hükümet, son yıllarda yatırım bütçesini oldukça azalttı. Oysa yüksek performanslı bir demiryolu ağının işletilmesi için elzem olan 40 ana hattın tamamen yenilenmesi gerekiyor. Bu, 2030’a kadar yaklaşık 4 bin 200 kilometrelik bir demiryolu ağının elde geçirilmesi demek.
Frankfurt Havalimanı’na ulaşım aksayacak
Uçak yolcuları için ayrıca önemli bir bilgi:
İnşaat süresince Almanya’nın en büyük havalimanı olan Frankfurt’a doğrudan tren seferleriyle ulaşmak artık mümkün olmayacak. Ayrıca Temmuz ortası ile Ağustos ortası arasında Köln ile Frankfurt arasındaki kuzeybatıdan gelen yüksek hızlı tren hattı da kapatılacak.
Finansman ve Deutsche Bahn’ın geleceği
Demiryolunun ana finansörü olan federal hükümet ve demiryolundan mali olarak sorumlu olan eyaletler, aşırı borçlu oldukları için tasarruf yapmak zorunda. Federal Anayasa Mahkemesi’nin 2023 sonbaharında federal bütçenin bazı bölümlerini anayasaya aykırı ilan etmesinin ardından demiryoluna yapılacak yatırımlar için de milyarlarca euro eksik kaldı.
Mevcut durumda, demiryolu ağının yeniden yapılandırma planları için ihtiyaç duyulan 45 milyar euro sağlıklı şekilde finanse edilemiyor. Federal hükümet, sadece 30 milyar euro taahhüt etmiş durumda. Demiryolunun planlarına göre Riedbahn’dan sonra Hamburg’dan Berlin’e uzanan yaklaşık 280 kilometrelik hat da 2025 yılında kapatılıp yenilenecek.
Yenilemeden sonra sorunlar bitecek mi?
Günde 30 bine varan yolcu sayısıyla Riedbahn, Almanya’nın uzun mesafe taşımacılığında en sık kullanılan doğrudan şehir bağlantısı konumunda. Her gün yaklaşık 230 banliyö, uzun mesafe ve yük treni, Almanya’nın iki büyük metropolü arasındaki raylarda sefer yapıyor.
Ancak, demiryolunun sadece daha güvenilir değil, aynı zamanda daha verimli hale gelmesi için sadece mevcut hatların yenilenmesi yeterli değil. Mevcut ağ, tam kapasite kullanılıyor. İlave trenler sadece yeni yapılması planlanan hatlarda çalışabilecek. Kamu tasarruf planları da göz önüne alındığında, bu iddialı hedeflere ulaşılıp ulaşılamayacağı ise tam bir muamma.