Yüksek enflasyon ve hayat pahalılıÄı, vatandaÅın satın alma gücünü eritiyor.
Ekonomimâden H. Bader Arslan bu durumun en net göstergesinin, âüzerimizde daha fazla para taÅımamıza raÄmen bu paranın cüzdanımızdaki ömrünün kısalmasıâ olduÄunu belirtti.
Arslan Åunları yazdı;
âDeÄiÅim yavaÅ olsa da etkileri çok bariz. Son 10 yılda tüketici fiyat endeksi 10 katına ulaÅtı. Yani 10 yıl önce örneÄin 100 lira tutan ortalama harcamamızı bugün 1000 liraya yapabiliyoruz. Harcama sepetimizi oluÅturan mal ve hizmetler daha yüksek bedellere satıldıÄı için piyasadaki en yüksek deÄerli banknot olan 200âlüklere olan talep özellikle 2021âden sonra hızla arttı. 2017âde dolaÅımdaki banknotların yüzde 25âini 200âlükler oluÅturuyordu.
2021 sonunda bu oran yüzde 40âa, bugün ise yüzde 76âya ulaÅtı. Bu, Åu ana kadar 200âlüklerin ulaÅtıÄı en yüksek düzey. 2021âde dolaÅımdaki payı yüzde 50 olan 100 liralıkların payı bugünlerde yüzde 19âa düÅtü ve bu da 100 liralık banknotların Åu ana kadar gördüÄü en düÅük oran.
En büyük iki banknotun piyasadaki payı böylece yüzde 95âe ulaÅmıŠoldu. Buna karÅılık 50 liralık banknotların payı yüzde 3; 20 ve 10 liralıkların payı ise yüzde 1âer düzeyine indi. Para taÅımanın giderek zorlaÅması, 500 ve 1000 TLâlik yeni banknotların ne zaman basılacaÄı sorusunu sık sık gündeme getiriyor.
Birkaç hafta önce TCMB BaÅkanı Karahan, bu konudaki ihtiyaçları izlediklerini gerektiÄi zaman daha büyük banknotlar basılabileceÄini söyledi. 200âlüklerin ulaÅtıÄı yüzde 76 pay oldukça yüksek ama daha önce bundan daha yüksek paya ulaÅan banknotlarımız da olmuÅtu. ÃrneÄin 2004âte en yüksek banknottun payı yüzde 85âe kadar çıkmıÅtı. Henüz ne zaman olacaÄını tam olarak bilmiyor olsak da; yakında daha yüksek deÄerli banknotlar piyasaya çıkacak. Ben bunun 2025âin ikinci yarısı olacaÄını tahmin ediyorum.
Yeni banknot basımı için enflasyonda kalıcı bir düÅüŠgörmemiz daha saÄlıklı olacaktır. Bundan 19 yıl önce paradan 6 sıfır atılmadan önce dünyanın en çok 0âlı parasına sahiptik. Bunun tekrar olmaması için 50 yıldır bitmeyen ve iki yıl önce yeniden alevlenen enflasyonu yerin altına gömmemiz gerekiyor.â
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaÅtıkça artar***