Ekonomik kriz her geçen gün derinleşirken, enflasyonun altında ezilen milyonlarca emekli, açlık ve yoksulluk sınırının altında maaş alıyor.
Kriz derinleşmeye devam ederken, uzun süredir tartışılan emeklilerin düşük maaşlarının kaynağı, AKP iktidarının 2008’de ‘reform yapıyorum’ diye çıkarttığı yasa olarak işaret ediliyor.
EMEKLİ MAAŞLARINDA BÜYÜK OYUN
Yasa ile birlikte 2008 öncesinde güncelleme katsayısında enflasyon+büyüme oranının yüzde 100’ü dikkate alınıyordu. 2008’de yapılan değişiklikle büyümenin sadece yüzde 30’u dikkate alınmaya başlandı. Yani yüzde 70’i dikkate alınmaz duruma geldi. Ayrıca aylık bağlama oranları 1999 öncesinde yüzde 75’in üzerine çıkabiliyordu. Daha sonra bu yüzde 65’e düşürüldü. 2008’de de yüzde 50’ye düşürüldü. Yani güncellenmiş kazancınızın yüzde 50’si size aylık olarak bağlanmaya başladı.
ARADAKİ FARKI HAZİNE ÖDÜYOR
Söz konusu gelişmelerle birlikte İşçi ve Bağ-Kur emeklileri yasa gereği temmuz ayında geçmiş 6 aylık resmi enflasyonu (TÜFE) oranında zam alacaklar. Ancak zam emeklilerin kök aylıklarına yapılacak. Halen kök aylıkları 10 bin TL’nin altında olan emeklilerin (dosya bazında) aylıkları 10 bin TL’ye tamamlanıyor. Aradaki farkı Hazine ödüyor.
“EMEKLİLİK SİSTEMİNE ZARAR VERİYOR”
Yasanın uygulanması sonrası emekli maaşlarının düşük kalmasına dikkat çeken Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Uzmanı Özgür Erdursun, “2019’da uygulaması başlayan ‘Taban Emekli Aylığı’ emeklilik sistemine zarar veriyor! Yıllarca çalışan prim ödeyenler emekli aylığını dahi bilmeden devletin belirlediği emekli aylığını almak zorunda kalıyor” dedi.
“KÜÇÜK BİR RAKAMA DÜŞTÜ”
“Emekli aylığı hesaplama sisteminin 2000 ve 2008’de değişmesi sonucunda milyonlarca emekli ve emekli olacak için emekli aylıkları sosyal yardım değerinde küçük bir rakama düşmüş durumdadır” diyen Erdursun, verilerle şu ifadelere yer verdi:
“- 2019’da 1.000 TL,
– 2020’de 1.500 TL,
– 2022 Ocak ayında 2.500 TL,
– 2022 Temmuz ayında 3.500 TL,
– 2023 Ocak ayında 5.500 TL,
– 2023 Nisan ayında 7.500 TL,
– 2024 Ocak ayında 10.000 TL olarak belirlendi.”
“İMKANSIZ HALE GELDİ”
Bu gelişmeler ışığında Erdursun, “Kök aylığa enflasyon farkı yansıtıldığında emekli aylıkları değişmiyor ya da belirlenen enflasyon farkının dahi çok altında artışlar oluyor. Bu durumda emekli aylıkları ile zorunlu ihtiyaçları karşılamak imkansız hale geliyor” dedi.
“BU SORUN ÇÖZÜLMEYECEK”
Emekli maaşlarının düşük kalmaması sonrası yaşananları sıralayan Erdursun, şöyle devam etti:
“- Emekli aylıklarına seyyanen artış ile bir düzenleme yapılarak, emekli aylıklarının düşen değeri yükseltilmeden ve taban aylık uygulamasına son verilmeden bu sorun çözülmeyecek hatta daha çok derinleşecek gibi gözüküyor,
– Çalışma süresi içinde daha çok primi olan ve yüksek primler ödeyerek emekli olanları da yıllar içinde içine alan bu sistem, emekli olmanın özendiriciliğini de kaybetmesine neden oluyor. Bu durumda kayıt dışı çalışmayı doğuruyor,
– Temmuz ayında emekli aylıklarına enflasyon oranında artış yapılacak ancak milyonlarca taban aylığı alana emeklilerin bu artıştan yararlanıp yararlanamayacağı bilinmiyor,
– Kök aylığa artış olursa milyonlarca emekli 10.000 TL almaya devam eder. Ayrıca milyonlarca emeklinin de emekli aylığına enflasyon oranı yansımaz,
– Taban aylığa enflasyon farkı yansıtılırsa, daha çok prim gün sayısı ve yüksek primler ödeyerek emekli aylığı alanla en alttan en az günle emekli aylığı alanların emekli aylıkları aynı olur.“
Kaynak: Gerçek Gündem
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***