T24 Haber Merkezi
Uluslararası mali suçlarla mücadelede ülkelerin performanslarını değerlendiren Mali Eylem Görev Gücü (FATF), Türkiye’nin kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadelede geride kaldığı için 2021 yılında alındığı ”gri liste”den çıktığını duyurdu. Sonuç bildirisi yayımlanmadan sosyal medya hesabından paylaşım yapan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Başardık” ifadesiyle Türkiye’nin listeden çıkarıldığının sinyalini önden verdi.
Singapur’da yapılan FATF toplantısında, Türkiye’nin gri listeden çıkıp çıkmaması da ele alınacaktı. FATF, geçen haftalarda Türkiye’nin gerekli reformları yerine getirdiğini belirterek listeden çıkarılacağının sinyallerini vermişti.
FATF, toplantıların sonucunda yapılan açıklamada Türkiye’nin gri listeden çıkmak için konulan hedefleri gerçekleştirdiğini, bu yüzden artık yüksek denetim sürecinden çıkarıldığını resmen açıkladı.
Toplantı için Singapur’da bulunan Şimşek, henüz karar açıklanmadan “Başardık” diye sosyal medya paylaşımında bulundu.
Türkiye, yaklaşık 3 yıldır ”gri listede” bulunduğu süreçte, 40 standardın 39’u ile uyum sağladı. Türkiye’nin listeden çıkmasıyla, TL’nin değer kazanması ve TL varlıklarının güçlenmesi bekleniyor.
Karar 8 başlık altında açıklandı
FATF’nin karar metninde mali istihbarat biriminde, yüksek riskli sektörlerin kara para aklama/terörizmin finansmanıyla mücadele uyumluluğunun denetlenmesine daha fazla kaynak ayrılması ve genel olarak yerinde denetimlerin artırılması konusunda ilerleme sağlandığı vurgulandı.
Metinde özellikle kayıt dışı para transferi hizmetleri ve döviz büroları için ve yeterli, doğru ve güncel gerçek sahiplik bilgisi gereklilikleri ile ilgili olarak kara para aklama/terörizmin finansmanı ile mücadele ihlalleri için caydırıcı yaptırımlar uygulanması konusuna vurgu yapılırken, kara para aklama soruşturmalarını desteklemek için mali istihbarat kullanımının geliştirilmesi ve mali istihbarat birimi tarafından proaktif yayılımların artırılması konusundaki ilerlemeye işaret edildi.
FATF, daha karmaşık kara para aklama soruşturmaları ve kovuşturmaları yürütmeye de dikkat çektiği metinde, suçtan kaynaklanan varlıkların geri alınması ve terörizmin finansmanı davalarının takibinden sorumlu makamlar için net sorumluluklar ve ölçülebilir performans hedefleri ve ölçütler belirlemek ve risk değerlendirmelerini güncellemek ve politikayı bilgilendirmek için istatistikleri kullanmaya da işaret etti.
“Türkiye AML/CFT sistemindeki iyileştirmeleri devam ettirmek için FATF ile çalışmaya devam etmelidir”
Terörizm davalarında daha fazla mali soruşturma yürütmek, BM tarafından belirlenmiş gruplarla ilgili terörizmin finansmanı soruşturmalarına ve kovuşturmalarına öncelik vermek ve terörizmin finansmanı soruşturmalarının finansman ve destek ağlarını belirleyecek şekilde genişletilmesini sağlamak konusunda da ilerleme sağlandığı belirtilen metinde, FATF’nin BM Güvenlik Konseyi’nin 1373 ve 1267 sayılı kararları kapsamındaki hedefli mali yaptırımlara ilişkin olarak, Türkiye’nin risk profiline uygun olarak, BM tarafından belirlenmiş gruplara ilişkin yurt dışı talepleri ve yurt içi atamaları takip etmek konusunda da eksikliklerin giderilmesi konusunda ilerleme vurgulandı.
Terörün finansmanı için kötüye kullanılmalarını önlemek amacıyla kâr amacı gütmeyen kuruluşların gözetimine yönelik risk temelli bir yaklaşım uygulamak, sektördeki çok çeşitli kâr amacı gütmeyen kuruluşlara erişim sağlamak ve geri bildirimlerini almak, uygulanan yaptırımların herhangi bir ihlalle orantılı olmasını sağlamak ve denetimin kâr amacı gütmeyen kuruluşların bağış toplama gibi meşru faaliyetlerini aksatmamasını veya caydırmamasını sağlamak için adımlar atmak konusundaki gelişmelerin altı çizilen metinde, “Dolayısıyla Türkiye artık FATF’ın artırılmış izleme sürecine tabi değildir” denildi.
“Dezenflasyon sürecini hızlandıracak”
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türkiye’nin Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Yönelik Mali Eylem Görev Gücü (FATF) gri listesinden çıkarılmasına yönelik açıklamada bulundu. Sosyal medya hesabından paylaşım yapan Yılmaz, şunları söyledi:
“Kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanının engellenmesine yönelik tamamlamış olduğumuz eylem planı sayesinde Türkiye bugün gri listeden çıkmıştır. Bu gelişme ile birlikte uluslararası yatırımcıların ülkemizin finansal sistemine olan güveni daha da güçlenmiştir. Kararın hem finans sektörümüz hem de reel sektörümüz açısından son derece olumlu sonuçları olacaktır. Türkiye’nin gri listeden çıkmış olması, uluslararası kaynak girişini hızlandıracak ve borçlanma maliyetleri üzerinde pozitif etki oluşturacaktır. Ülkemize yönelik sermaye akışının ivmelenmesiyle Türk lirası varlıklara olan ilginin artması, dezenflasyon sürecini de hızlandıracaktır. Hazine ve Maliye Bakanlığımız başta olmak üzere, bu süreçte emeği geçen tüm kurum ve kuruluşlarımıza teşekkür ediyoruz.”
Mustafa Sönmez: Daha gidilmesi gereken çok yol var
Türkiye’nin gri listede olmasının AKP döneminde gerçekleştiğine dikkat çeken Ekonomist Mustafa Sönmez, T24’e yaptığı değerlendirmede, “Gri listeye alınan ülkeleri yabancı yatırımcılar bir kere otomatikman üstünü çiziyorlar yatırım yapacaklarsa yapmıyorlar. Şimdi gri listeden çıkarılınca böyle bir bahane ortadan kalkıyor ama bu demek değil ki bundan sonra yabancı sermaye ve sıcak para akışı söz konusu olacak. Yabancı yatırımcılar yatırım yapacakları ülkeleri yalnızca gri listede olup olmamasına bakmıyor. Ülkede istikrar var mı? Enflasyon konusunda yeterli bir çaba var mı? Ekonomik olarak beklentileri neler? Bunun gibi bir dizi başka göstergelere bakıyorlar. Onun için böyle bir bayram havası estirmenin manası yok. Bu yabancı sermayenin bahanelerinden biriydi bu ortadan kalkmış oldu. Yüzde 75,5 enflasyonu olan bir ülkeye öyle hadi deyince yabancı sermaye geçişi olmuyor. Daha gidilmesi gereken çok yol var” dedi.
Kara paranın aklanması gibi birçok anlamda adım atıldığını anca bundan başka bir dizi hukuksuzluk olduğunu dile getiren Sönmez, şunları söyledi: “Vergi cennetine para transferi konusunda hiçbir adım atılmış değil. Türkiye için vergi cenneti hangi ülkelerdir bu listeyi 2006 yılından beri yasası çıktı ama Erdoğan yayımlamıyor. FATF bunu nasıl göz ardı etti bende bunu anlamıyorum.”
“Mevzuat yerine getirildi ama uygulama önemli”
Türkiye’nin birçok handikabı olduğunu vurgulayan Sönmez, “Artı olarak herkes biliyor ki bu ülkede yargı yasama büyük ölçüde sarayın denetiminde. Bunlarda yabancı yatırımcılar tarafından değerlendirilme konusu. Bağımsız bir yargı olmadıkça kolay kolay kalkıp gelmiyor. Şimdi listeden çıkarılmak için mevzuat yerine getirilmiş mi ona bakılıyor. Şimdi mevzuatın istekleri yerine getirildi ama uygulama önemli. Böyle bir hukuksuz ülkede kim kara paranın cirit atmasının önlendiğini iddia edebilir ki? Hükümet mevzuatın isteklerini yerine getirdik önlemleri aldık diyor ama herkes biliyor ki burası kara para cenneti, transfer merkezi bunları da akıllarının bir kenarında tutuyorlar” diye konuştu.
Şenol Babuşçu: Bu durum artık Türkiye’ye yabancı sermaye akacak büyük bir yatırım gelecek anlamına gelmiyor
Gri listeden çıkılmasının ülkeye yabancı sermayenin daha sıcak bakması için güzel bir kriter olduğunu dile getiren Prof. Dr. Şenol Babuşçu, T24’e yaptığı değerlendirmede, “Türkiye’nin gri listeden çıkmasıyla yabancı sermayenin ülkemize gelirken önündeki engellerden birisi kalkmış oldu. Ancak bu durum artık Türkiye’ye yabancı sermaye akacak büyük bir yatırım gelecek anlamına gelmiyor. Bu karar Türkiye’ye tamamıyla pozitif olmayacak. Yabancı sermayelerin baktığı 5-6 adet kriter var gri liste bunlardan sadece birisi. Kripto yasası iki gün önce mecliste onaylandı. Bu gri listeye girmemizde büyük bir rol oynadı. Bu tek neden değil ama kripto yasası ciddi önem taşıyordu. Kripto işi ciddi anlamda kayıt dışı yürüyordu. Kayıt dışı paralarda bu doğrultuda ciddi önlemler alındı” dedi.
FATF’nin gri listesinde hangi ülkeler kaldı?
Dünya ekonomilerinin mali suçlarla mücadeleye uyumunu tespit eden FATF, kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadelede geride kaldığı gerekçesiyle Türkiye’yi 21 Ekim 2021 yılında ”gri liste”ye almıştı. FATF, üye ülkeleri kara para aklama ve terörün finansmanının önlenmesi konusunda gösterdiği gelişmeler bakımından periyodik olarak denetliyor.
FATF’nin halen 37 ülke ve 2 bölgesel kuruluş olmak üzere toplam 39 üyesi bulunuyor. Türkiye ise FATF’a 24 Eylül 1991 tarihinde üye oldu.
FATF’nin güncellenen son gri listesinde şu ülkeler kaldı: Bulgaristan, Burkina Faso, Kamerun, Hırvatistan, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Haiti, Kenya, Mali, Monako, Mozambik, Namibya, Nijerya, Filipinler, Senegal, Güney Afrika, Güney Sudan, Suriye, Tanzanya, Venezuela, Vietnam, Yemen.