Türkiye, son sekiz yıldır olduğu gibi 2024’te de, işçi temel haklarının en kötü olduğu 10 ülke arasında.
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) tarafından hazırlanan 2024 Küresel Haklar Endeksi’nin son 10 sırasında Bangladeş, Belarus, Ekvador, Eswatini, Filipinler, Guatemala, Mısır, Myanmar, Tunus ile birlikte Türkiye de yer alıyor.
Küresel Haklar Endeksi’nde ülkelere, 1’den (iyi) 5+’ya (çok kötü) kadar not veriliyor. Türkiye’nin notu 5 (kötü) olarak görülürken son 10’da yer alan ülkelerden sadece Myanmar’ın notu 5+.
ITUC: “Türkiye’de işçi hakları sistematik saldırı altında, sendikalar uydurma suçlamalarla kovuşturmaya uğruyor”
Merkezi Belçika’nın başkenti Brüksel’de bulunan ITUC’a, 169 ülkeden, aralarında DİSK, KESK, Türk-İş ve Hak-İş’in de bulunduğu 340 sendika ve konfederasyon üye.
Endeks kapsamında hazırlanan raporda, Türkiye’de işçi özgürlük ve haklarının yıllardır acımasızca saldırıya uğradığı, sendika ve üyelerinin sistematik olarak, özellikle de uydurma suçlamalarla hedef alındığı belirtiliyor.
Türkiye’deki birçok işverenin, sendikalaşma girişiminde bulunan işçileri düzenli şekilde işten çıkartarak, sendika ve örgütlenme kırıcılığı yaptığı da ifade ediliyor.
Raporda 12 Şubat 2024’te müflis Akar Tekstil fabrikasını, işçilerin haklarını konuşmak için ziyaret eden Deri Dokuma ve Tekstil İşçileri Sendikası (DERİTEKS) Başkanı Makum Alagöz’ün bacağından vurulduğuna, Türkiye Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) eski yöneticilerinin Mayıs 2021’den bu yana sendikal faaliyetleri nedeniyle yargılandığına dikkat çekiliyor.
Çerkezoğlu: “Türkiye’de sendikaya üye olma hakkı, toplu sözleşme hakkı ve grev hakkı saldırı altındadır”
Türkiye’de ITUC’a üyeliği bulunan üç konfederasyondan DİSK’in genel başkanı Arzu Çerkezoğlu, endeksin Türkiye’de birçok işçi hakkının saldırı altında olduğunu bir kez daha teyit ettiğini söyledi.
DİSK Genel Başkanı Çerkezoğlu, “Küresel Haklar Endeksi bir kez daha malumu ilam etmiştir. Türkiye’de sendikaya üye olma hakkı, sendika kurma hakkı, toplu sözleşme hakkı ve grev hakkı başta olmak üzere pek çok temel hak saldırı altındadır. Bunun sonucunda milyonlarca işçi düşük maaşlara, kötü çalışma koşullarına, uzun mesai saatlerine, iş kazalarına ve iş cinayetlerine mahkûm edilmektedir. Her şeye rağmen on binlerce işçi sendikalaşma ve hakları için mücadele etmeye devam etmektedir. Bu endeks, hem hak ihlallerini hem de işçilerin onurlu direnişini göstermektedir” dedi.
Son bir yılda Bangladeş, Kolombiya, Guatemala, Honduras, Filipinler ve Güney Kore’de 22 sendikacı öldürüldü
Küresel Haklar Endeksi, son bir yıl içinde Bangladeş, Kolombiya, Guatemala, Honduras, Filipinler ve Güney Kore’de 22 sendikacının öldürüldüğünü tespit etti.
2023’e göre yalnızca iki ülkede işçi haklarında iyileşme var. Bu ülkeler Romanya ve Brezilya.
13 ülkenin endeksteki notu ise daha kötüleşti. Kosta Rika, Finlandiya, İsrail, Kırgızistan, Madagaskar, Meksika, Nijerya, Katar, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan, Sudan, İsviçre ve Venezuela birer basamak geriledi.
ITUC’a üye 169 ülkenin yüzde 87’sinde grev hakkı ihlal edildi, yüzde 79’unda toplu pazarlık hakkı reddedildi, yüzde 75’inde sendika kurma hakkı engellendi, yüzde 65’inde adalete erişim hakkı kapatıldı, yüzde 43’ünde ifade ve toplanma özgürlüğü kısıtlandı.
74 ülkede işçiler kovuşturmaya uğradı, 44 ülkede şiddete maruz kaldı
Rapora göre 74 ülkede işçiler gözaltına alındı ya da tutuklandı, 44 ülkede şiddete maruz bırakıldı.
Avrupa’daki işçi hakları gerilemesi de dikkat çekici. 2014’de tüm Avrupa ülkelerinin ortalama notu 1,84 iken on yıl sonra bugün 2,56.
Çalışanlar için dünyanın en kötü bölgesi ise 4,74 not ortalamasına sahip Ortadoğu ve Kuzey Afrika.
ITUC Genel Sekreteri: “İşçi haklarını aşındırmaya odaklanmış sağcı ve çıkarcılara karşı demokrasiyi güçlendirmeliyiz”
2024 Küresel Haklar Endeksi’nin duyurulması amacıyla İsviçre’nin Cenevre kentinde düzenlenen Uluslararası Emek Konferansı’nda konuşan ITUC Genel Sekreteri Luc Triangle, işçilerin bir yandan yakıcı hayat pahalılığı ile diğer yandan iş dünyasında teknolojik bozulma ve savaşların yıkıcı sonuçlarıyla boğuştuğunu belirtti.
Belçikalı sendikacı, “Çözüm için demokratik bir hareket gerekiyor. Sınırları ve sektörleri, yaşları ve cinsiyetleri, ırkları ve dinleri aşan ve her işyerinde, ülkede ve küresel kurumda güç dengesini değiştirecek güce, varlığa ve hesap verebilirliğe sahip bir hareket. Sendikalar işte bu harekettir. İşte bu nedenle, 2024 endeksinin yayınlanmasıyla birlikte, dört milyar insanın oy kullanacağı bir yılda, ITUC’un ‘Demokrasi İçin’ kampanyası, işçi haklarını aşındırmaya odaklanmış sağcı ve çıkarcılara karşı işyerinde, toplumda ve küresel düzeyde demokrasiyi savunmayı ve güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu bizim ortak mücadelemizdir” dedi.