– Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) İsrail’e karşı soykırım davası sürer ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) Britanyalı Savcısı Karim Ahmad Khan, hem Hamas hem İsrail liderleri için yakalama emri talep ederken, İsrail istihbarat teşkilatlarının savaş suçlarına ilişkin uluslararası soruşturmaları rayından çıkarmak için “gizli savaş” yürüttüğü belirtildi.
‘GÜVENLİĞİNİZİ TEHLİKEYE ATMAK İSTEMEZSİNİZ’
Britanya’nın The Guardian gazetesi, İsrail dış istihbarat teşkilatı Mossad’ın eski başkanı Yossi Cohen’in, İsrail aleyhine soruşturma başlatmış eski UCM Savcısı Fatou Bensouda’yı, “Kendinizin ve ailenizin güvenliğini tehlikeye atacak şeylere bulaşmak istemezsiniz” diyerek tehdit ettiğini duyurdu.
2015’TE ÖN İNCELEME BAŞLATMASIYLA BİRLİKTE
2012-2021 döneminde UCM Savcısı olan Gambiyalı saygın hukukçu ve eski adalet bakanı Fatou Bensouda, 2021’de İsrail’in Filistin topraklarında savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar işlediği iddiaları üzerinden soruşturma açtı. Ancak soruşturma için 2015’te ön inceleme başlatılmasıyla birlikte dönemin Mossad Başkanı Yossi Cohen devreye girdi.
Spying, hacking and intimidation: Israel’s nine-year ‘war’ on the ICC exposed https://t.co/LxJ6w6S5o1
— Guardian news (@guardiannews) May 28, 2024
İSRAİL İŞBİRLİKÇİSİ HALİNE GETİRMEYİ AMAÇLADI
The Guardian’a konuşan İsrailli kaynaklar, UCM Savcısı’yla gizli görüşmeler yürüten Mossad Başkanı’nın Bensouda ile uzlaşmayı ya da onu İsrail işbirlikçisi haline getirmeyi amaçladığını aktardı. Buna göre Cohen, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun gayriresmi habercisi gibi çalışıyordu.
SİSTEMATİK BASKIYA UĞRADIĞINI UCM YETKİLİLERİYLE PAYLAŞTI
Bensouda, Cohen’in “ısrarcı ve tehditkar davranışlarını” UCM’nin bazı önde gelen yetkililerine aktardı. Dolayısıyla o dönemde Mossad Başkanı’nın UCM Savcısı’na sistematik baskı uyguladığı, 4 farklı kaynaktan da doğrulandı.
EŞİNE AİT BAZI GİZLİ KAYITLARIN DÖKÜMÜNÜ ELE GEÇİRDİLER
UCM kaynakları, Cohen’in, Bensouda’ya, “Bize yardım etmelisiniz ki, biz de sizinle ilgilenelim. Kendinizin ve ailenizin güvenliğini tehlikeye atacak şeylere bulaşmak istemezsiniz” dediğini iddia etti. Hatta Mossad, Bensouda’nın eşine ait bazı gizli kayıtların dökümünü ele geçirdi ve bunları UCM Savcısı’nı itibarsızlaştırmaya yönelik kullandı. Mossad, UCM’nin yönetim birimlerine de bazı kaynaklar yerleştirdi. UCM yöneticileri, herhangi bir iz bulamamalarına rağmen, bazı olayların arkasında İsrail istihbaratının olduğundan şüphelendi.
Revealed: Israeli spy chief ‘threatened’ ICC prosecutor over war crimes inquiry https://t.co/TcPF14tSHF
— The Guardian (@guardian) May 28, 2024
KONGO DEMOKRATİK CUMHURİYETİ LİDERİYLE GÖRÜŞMEYE BASKIN
Cohen’in ilk kez 2017’de Münih Güvenlik Konferansı’nda temas kurduğu Bensouda, 2018’de ABD’de yapılan bir görüşmede kendisini daha önceden planlanmış bir senaryonun içinde buldu. Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde (KDC) işlenen suçlar hakkında defalarca görüştüğü dönemin KDC Cumhurbaşkanı Joseph Kabila ile New York’ta bir araya gelen UCM Savcısı’nın yanındaki ekibe toplantıdan çıkması söylendi.
KABİLA SAVCIYA KARŞI İSRAİL’LE İŞBİRLİĞİ YAPTI
Toplantıyla ilgili bilgi sahibi olan kaynaklara göre UCM personelinin çıkmasının ardından odaya Cohen girdi. Kabila’nın neden İsrail’e bu konuda yardım ettiği bilinmezken, Cohen’in 2019 yılı boyunca Kongo’ya bir dizi ziyaret yaptığı 2022 yılında ortaya çıktı. “İsrail’in çıkarlarını ilgilendiren bir konuda Kabila’nın görüşüne başvurulduğu” açıklaması yapılan görüşmelerle ilgili, İsrail televizyonu Kan 11, “aşırı derecede tartışmalı bir plan” hakkında görüşüldüğünü ve bu planın “İsrail’in en hassas sırlarından biri olduğunu” duyurdu.
‘BU BENİM İŞİM’
The Guardian’ın ulaştığı üç kaynak, New York’ta Kabila-Bensouda görüşmesinin davetsiz misafiri Cohen’in ardından UCM Savcısı’nı defalarca aradığını ve görüşmek istediğini anlattı. Konu hakkında bilgisi olan iki kişiye göre Bensouda’nın telefon numarasını nasıl elde ettiğini sorduğu Cohen, “Ne iş yaptığımı unuttun mu” yanıtını verdi. Başta Bensouda ile “ilişki kurmaya çalışan” ve onu etkilemek için “iyi polisi oynayan” Cohen’in ilk hedefinin, Bensouda’yı İsrail’le işbirliğine ikna etmek olduğu, ancak zaman içinde tonunun değiştiği belirtildi.
2019’UN SONLARI İLE 2021’İN BAŞLARI ARASINDA BASKI YOĞUNLAŞTI
Toplantılar hakkında bilgi sahibi bir kişi, Mossad Başkanı’nın “tehdit ve manipülasyon” dahil bir dizi taktik kullanmaya geçtiğini söyledi. Bu durum, Bensouda’nın küçük bir grup üst düzey UCM yetkilisini, Cohen’in davranışları hakkında bilgilendirmesine yol açtı.
Aralık 2019’da Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki savaş suçları iddialarına yönelik kapsamlı cezai soruşturma başlatmak için gerekçeleri olduğunu açıklayan Bensouda, öncelikle UCM’nin ön yargılama dairesinden mahkemenin Filistin üzerinde gerçekten yargı yetkisine sahip olduğunu teyit etmesini isteyerek, soruşturmayı başlatmayı erteledi.
Çok sayıda kaynağa göre yargıçların davayı değerlendirdiği bu aşamada, Cohen, yeşil ışık yakılması halinde Bensouda’yı tam soruşturma yürütmemeye ikna etme çabalarını artırdı. 2019’un sonları ile 2021’in başları arasında Mossad Başkanı ile UCM Savcısı arasında, hepsi de Cohen tarafından başlatılan en az üç görüşme gerçekleşti.
EŞİNİN GİZLİCE ÇEKİLMİŞ FOTOĞRAFLARINI GÖSTERDİ
Cohen’in davranışları, UCM yetkililerini giderek daha fazla endişelendirdi. Bensouda’nın Cohen ile yaptığı son iki görüşmeye dair anlattıklarından haberdar bir kaynak, Mossad Başkanı’nın kendisi ile ailesinin güvenliğine ilişkin soruları yüzünden UCM Savcısı’nın tehdit edildiğine inandığını aktardı. Cohen, bir defasında Bensouda’ya Londra’yı ziyaretleri sırasında kocasının gizlice çekilmiş fotoğraflarının kopyalarını gösterdi, bir başka defa “kapsamlı soruşturma başlatma kararının kariyerine zarar vereceğini” söyledi.
Konu hakkında bilgi sahibi dört kaynak, aynı dönemde Bensouda ile diğer UCM yetkililerinin, savcının uluslararası ilişkiler danışmanı olarak çalışan kocasıyla ilgili bilgilerin diplomatik kanallar arasında dolaştığını keşfettiğini belirtti.
EŞİ HAKKINDA UYDURMA ENFORMASYON MU KULLANMAK İSTEDİLER?
Habere göre Mossad, 2019-2020 yıllarında aktif olarak Bensouda hakkında gizliliği ihlal eden bilgiler ararken UCM Savcısı’nın aile üyeleri hakkında da bilgi topladı. İsrail istihbaratı, savcının kocasına karşı yürütülen gizli bir operasyona ilişkin bazı malzemeler elde etti. Operasyonu kimin yürüttüğü ya da kayıtlarda tam olarak ne söylendiği bilinmiyor. UCM üzerinde baskı kurmak isteyen bir ülke tarafından hedef alınması veya uydurma enformasyon olması ihtimalleri var. Bu malzeme, İsrail’in eline geçtikten sonra diplomatları tarafından savcının altını oyma girişiminde kullanıldı. Ancak İsrail, müttefiklerini malzemenin önemi konusunda ikna edemedi.
‘BAŞARISIZ KARALAMA KAMPANYASI’
İsrail tarafından diplomatik düzeyde paylaşılan enformasyondan haberdar üç kaynak, bunu “Bensouda’ya karşı başarısız karalama kampanyasının parçası” olarak niteledi. “Fatou’nun peşine düştüler” ifadesini kullanan bir kaynak, UCM Savcısı’nın çalışmaları üzerinde “hiçbir etki” yaratmadığını iddia etti.
UCM’YE KARŞI TRUMP-NETANYAHU EL ELE
The Guardian, önceki ABD Başkanı Donald Trump ile Netanyahu’nun hükümetlerinin, savcı ve personel üzerinde hem kamuoyu önünde hem de özel olarak baskı kurmaya yönelik koordineli çabalarına da dikkat çekti. 2019-2020 yıllarında daha önce benzeri görülmemiş bir karara imza atan Trump yönetimi, UCM Savcısı’na vize kısıtlamaları ve yaptırımlar uyguladı. Bu hamle, Bensouda’nın Afganistan’da Taliban’ın yanısıra Afganistan ve ABD askeri personeli tarafından işlendiği iddia edilen savaş suçlarıyla ilgili soruşturma yürütmesine misillemeyle gerekçelendirildi. Ancak dönemin ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, yaptırım paketini Filistin davasıyla ilişkilendirerek, “UCM’nin İsrail’i sadece siyasi amaçlarla hedef tahtasına koyduğu açık” dedi. Ardından Pompeo, herhangi kanıt göstermeden Bensouda’yı “kişisel çıkarları için yolsuzluk yapmakla” suçladı. Başkan Joe Biden’ın göreve başlamasının ardından UCM yaptırımları iptal edildi.
‘ROMA STATÜSÜ’NÜN 70. MADDESİNE GÖRE SUÇ’
2021’e gelindiğinde şubat ayında UCM’nin ön yargılama dairesi, mahkemenin işgal altındaki Filistin topraklarında yargı yetkisine sahip olduğunu teyit eden bir karar yayımladı, ertesi ay Bensouda cezai soruşturmanın açıldığını duyurdu. Bensouda, bu gelişmeden 3 ay sonra UCM’deki 9 yıllık görev süresini tamamlayarak soruşturmayı, halefi Khan’a bıraktı.
Kaynaklar, Mossad’ın Bensouda’yı etki altına almak için yaptıklarının, mahkemenin kurucu anlaşması olan Roma Statüsü’nün 70. maddesine göre suç teşkil ettiğine dikkat çekti.
UCM: GÖREVDEKİ SAVCININ MOSSAD BAŞKANI İLE TANIŞIKLIĞI YOK
İsmi verilmeyen bir UCM sözcüsü, görevdeki savcının selefiyle ilgili iddiaları gözden geçirip geçirmediğine açıklık getirmezken, görevdeki Savcı Khan’ın Mossad Başkanı ile tanışıklığı ve konuşması olmadığını söyledi.
The Guardian’ın haberle ilgili görüşünü sorduğu İsrail Başbakanlığı, iddiaların “İsrail’e zarar vermek için” ortaya atıldığını savundu. Kabila, Cohen ve Bensouda ise sorulara yanıt vermedi. (AA, Dış Haberler)
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***