15 Temmuz gibi kontrollü bir ayaklanmada seferberlik ilan edilebilir

AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü”nün yürürlükten kaldırılarak yerine “Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliği”nin yürürlüğe girmesi kararını imzaladı. Resmi Gazete’nin 22 Mayıs 2024 tarihli sayısında yayınlanan karar siyasilerinde aralarında bulunduğu bir çok isim tepki aldı. Avukat Hatice Yıldız, ‘Seferberlik Yönetmeliğini’ inceledi: Sınırı yok, kişisel her şeyinize el konulabilir! değerlendirmesini yaptı.

Boldmedya’dan Nurullah Kaya’nın haberine göre, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a daha güçlü yetkiler veren yeni Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliği akıllara, acaba Erdoğan yeni bir şeyler mi planlıyor sorusunu getirdi. Bunun yanıtını aramadan önce 15 Temmuz kontrollü darbeden bir gün önce Resmi Gazete’de yayınlanan EMASYA detayını hatırlayalım.

EMASYA askere özel bir görev veriyordu. Ergenekon ve Balyoz darbe girişimlerinden sonra AKP bu yasayı kaldırmakla haklıydı. O dönem demokrasi ve hukuku savunuyordu. Çünkü EMASYA “Darbeye zemin hazırlama” üzerine kurulmuştu. Kaldırılan EMASYA’da asker valiye rağmen güç kullanamayacaktı. Erdoğan Ergenekon ve Balyoz davalarının devam ettiği dönemde EMASYA için “Böyle protokol olmaz, olmayacak. Bu işi bitireceğiz.” demişti…

Ancak Erdoğan ne yaptıysa hukukun ve kurulların dışına çıkmayan Hizmet Hareketi’ni sözde terörist ilan edebilmesi için EMASYA’ya ihtiyaç duyuyordu. Yani darbeyi kolaylaştırıcı yasa -tutuklu bulunan askerlerin söylediği gibi- sözde terörizme karşı mücadele edilmesi için askeriyenin hemen harekete geçmesi gayesiyle EMASYA protokolünün geçerli olması gerekiyordu. Erdoğan, Akar, Fidan ve Ergenekon ittifakı hazırladıkları kapsamlı planın bir parçası olarak EMASYA protokolünü aktifleştirdi.

Erdoğan, 13 Temmuz 2016 sabahı bu protokolü imzaladı ve 14 Temmuz 2016’da Resmi Gazete’de yayınlatıp yürürlüğe koydu. Aslında 14 Temmuz’da yayınlanan bu yasaya göre kimler suçsuz kimler suçlu sayılacak belirlenmişti…

24. MADDE ÇOK KRİTİK

Değişikliği bakmadan önce yönetmelik nedir tüzük nedir okuyalım. Tüzük, bakanlar kurulu tarafından, kanunların uygulanabilirliğini göstermek, kanunların emrettiği işleri belirtmek üzere Danıştay’ın incelemesinden geçirilerek çıkarılan düzenleyici metindir. Yönetmelikler, tüzüklerden farklı olarak çok daha dar ve özel bir alanı kapsar, Danıştay’ın incelemesine gerek yoktur. Bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri tarafından çıkarılırlar.

Acaba bu gece Erdoğan basit bir tüzük-yönetmelik değişikliği mi yaptı yoksa başka büyük planlar için yetkisini mi genişletti. Bu madde Erdoğan’a veya ondan sonra yerine geçebilecek kişiyi çok korkutucu bir yetki veriyor. Değişiklikteki en kritik madde 24. Bu maddeye göre bir kalkışma veya ayaklanma durumunda Erdoğan anında seferberlik ilan edebilecek. Madde aynen şu şekilde;

“(1) Cumhurbaşkanı, aşağıda belirtilen hâllerde genel veya kısmi seferberlik ilanına karar verir:

1. a) Savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi.
2. b) Ayaklanma olması veya vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli veya eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten ve/veya dıştan tehlikeye düşüren davranışların ortaya çıkması.

Diğer bir madde ise Jandarmayla ilgili olan kısım. Daha önce içişleri bakanlığına bağlanan jandarma tekrar TSK’ya geçebiliyor. Madde şu şekilde; “Seferberlik ve savaş hâllerinde Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek bölümleriyle kuvvet komutanlarının emrine girecek Jandarma Genel Komutanlığı…”

Tabi ki böyle olağanüstü bir olayda Cumhurbaşkanının hızlıca devriye girmesi önemli ancak bu maddeler 15 Temmuz’da olduğu gibi önceden kurgulanmış kontrollü bir kumpasta kullanılırsa vay o zaman Türkiye’nin haline. Bu durum ülke 15 Temmuz’dan da daha beter yerlere gidebilir. Çünkü bu sefer ülkesini seven ve bu uğurda yıllarca hapis yatmayı göze alan kahramanlar çıkmayabilir.

Avukat Hatice Yıldız, ‘Seferberlik Yönetmeliğini’ inceledi: Sınırı yok, kişisel her şeyinize el konulabilir!

Yönetmeliği inceleyen Avukat Hatice Yıldız, “24 yıldır varolan bir tüzüğü ilga edip, kaldırıp yeni bir yönetmeliği Resmi Gazete’de ilan edilmesine neden ihtiyaç duyuldu? Kanun ve yönetmelikler ihtiyaca binaen yapılır. Demekki bir ihtiyaç hasıl olacağı düşünülüyor ki böyle bir yönetmelik yayınlandı.” ifadelerini kullandı.

TR724’te ‘Ajans’ programında Mehmet Şahin’in sorularını cevaplayan avukat Hatice Yıldız, söz konusu yönetmelikle bazı temel hak ve hürriyetlerin de kısıtlanabileceğini, ifadelerin muğlak olduğunu söyledi: “Yönetmeliğe göre seferberlik kapsamında bireysel otomobillerimize bile ‘Seferberlik var’ denilerek el konulabilecek. 6 saat içinde.”