YSK’nın Van’da mazbatanın Abdullah Zeydan’a verilmesine ilişkin kararın gerekçesi, YSK’nın Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin Zeydan’ın memnu haklarının iadesine ilişkin önceki kararını hukuki değerden yoksun ve yok hükmünde bulması üzerine alındı.
YSK, bu nedenle Van İl Seçim Kurulu’nun mazbatanın seçimde ikinci olan AK Parti adayına verilmesine ilişkin kararını kaldırdı.
Kararda, detaylı olarak şu ifadelere yer verildi:
”Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 29 Mart 2024 tarihinde vermiş olduğu daha önceki kararın ortadan kaldırılmasına ilişkin karar, hukuki değerden yoksundur ve yok hükmündedir. Verilen karar ve kesinleştirme işlemi bir şekilde temyizen kaldırılmadığı sürece ayakta olduğundan, seçim takvimi sürecinde ilgili seçim kurullarınca bu karar uyarınca işlem yapılmıştır. Bu sebeple yok hükmünde olan ve bu nedenle de Kurulumuzca da yokluğu sabit görülen söz konusu ikinci Ek Karar’ın hukuken dikkate alınma imkânı bulunmamaktadır. Diğer bir deyişle verilen yasaklanmış hakların iadesine ilişkin 4 Nisan 2023 tarihli ilk karar halen geçerliliğini sürdürmektedir.
CMK’nın 264’üncü maddesine göre kanun yoluna başvurma, başvuranın haklarını ortadan kaldırmaz, bu durumda mahkemenin başvuruyu derhal ilgili mercie göndermesi gerekir. Bu durumda Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin yapması gereken iş, itirazı istinaf/temyiz başvurusu olarak kabul ederek dosyayı üst mahkemesine göndermek olacaktı, ancak mahkemenin kanuna aykırı şekilde el çekmiş olduğu dosyayı tekrar ele alarak ilk kararını kaldıran yeni bir karar vermesi usul ve yasaya aykırıdır.
Ceza yargılamasına özgü yukarıdaki sorunlar izah edildiğine göre somut olayda seçim yargısına dönecek olursak; Anayasa’nın 76 ve 2839 sayılı Kanun’un 11’inci maddesinde seçilme yeterliliği düzenlenmiş olup bu düzenlemeler doğrultusunda mahalli idareler genel seçimlerine katılacak adaylardan seçilme yeterliliğine ilişkin hangi belgelerin isteneceği Kurulumuzun 15 Ocak 2024 tarihli ve 2024/80 sayılı Kararında belirtilmiştir. Adaylar tarafından sunulan bu yeterlilik belgeleri ilgili seçim kurulları tarafından incelemiş ve seçim takvimindeki sürelere göre 3 Mart 2024 tarihinde aday listeleri kesinleştirilmiştir. DEM Parti Van Büyükşehir Belediye Başkanı adayı Abdullah Zeydan’ın adli sicil ve arşiv kaydında yer alan 3 yıl 1 ay 15 gün kesinleşmiş hapis cezasına ilişkin süresi içinde kesinleşmiş yasaklanmış hakların geri verilmesi kararının Van İl Seçim Kuruluna ibraz edildiği anlaşılmaktadır. Belediye başkanlığı adaylıkları kesinleştikten sonra 29 Mart 2024 tarihinde usulüne uygun şekilde kesinleşmiş yasaklanmış hakların geri verilmesi kararının aynı mahkeme tarafından iptaline karar verilmiş olsa da, sonradan kanuna aykırı şekilde verilen bu karar da henüz kesinleşmemiştir.
4 Nisan 2023 tarihli ve usulüne uygun olarak kesinleştirilen yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı halen hukuk dünyasında varlığını korumaktadır. Yasaklanmış hakların geri verilmesi karar mahiyeti itibarıyla kişinin mahkûmiyet kararına bağlı olarak kaybetmiş olduğu bütün ehliyetsizlikleri yeniden kazandıran bir karardır. Adaylık başvurularının alınması ve itiraz ile kesinleştirilmesinde seçim kurullarının incelemesi tamamen kendine özgü olup, ceza mahkemeleri tarafından verilen kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararını seçim kurulları esastan inceleyerek yok sayamayacağı gibi mahkeme tarafından verilen kesinleşmiş bir memnu hakların iadesi kararını da yok sayması mümkün değildir. Kurulumuz adaylık başvuru ve kabul işlemlerinde istikrarlı bir şekilde adli makamlarca verilen kararların içerik denetlemesi yapılamayacağını sayısız kararında vurgulamıştır.”
4 Üye Karara Karçı Çıktı
Karara muhalif kalan 4 üye, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin verdiği memnu hakların iadesi kararının hukuka ve maddi hakikate aykırı olduğunu belirtti.
Ayrıca, aynı mahkemece bu kararın kaldırılmış olması nedeniyle seçim tarihi itibarıyla ”kesinleşmiş memnu hakların iadesi kararı”nın bulunmadığına işaret etti. YSK’nın birinci gelen adayın seçilme yeterliliğini kaybetmesi halinde, mazbatanın en çok oy alan ikinci adaya verileceği yönündeki kararlarına atıfta bulunan muhalif üyeler, bu nedenle Van İl Seçim Kurulu’nun kararında hukuka aykırılık olmadığını savundular.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***