Türkiye ile İsrail ticareti: Utanç gemilerini durdurun artık

Gazze’de 5 ayı aşan soykırım saldırılarında 31 binden fazla Filistinli katledilirken, Türkiye tepkilere rağmen İsrail’e ticareti sürdürüyor. 7 Ekim’den bu yana silah parçaları, çelik, petrol, gıda gibi stratejik ürünler Tel Aviv’e satıldı. Son olarak ihracat kalemleri arasında dikenli telin de bulunduğu ortaya çıktı. Kamuoyundan yükselen ‘Utanç gemilerini durdurun artık’ çağrıları karşısında Ankara hâlâ sessiz.

İSRAİL’E İHRACAT AZALMADI ARTTI

İsrail’in bombalarla, açlıkla, ölüm ablukasına aldığı Gazze Şeridi’nde katledilen Filistinlilerin sayısı, çoğu çocuk 31 bini aştı. 5 aydan beri devam eden soykırıma karşı İslam ülkelerinin zayıf tepkisi vicdanları yaraladı. Müslüman başkentlerin İsrail ile ticarete devam etmesi ise tepkilere neden oldu. Süreçte Ankara’nın 7 Ekim’den sonra İsrail ile ticaretini artırdığı belirtildi. KARAR’ın gündeme taşıdı gelişme sonrası muhalefetten tepki yükselince, hükümet ticaretin artmadığını, azaldığını savundu. Ancak TÜİK’in ihracat verileri gemilerle yapılan ticaretin arttığını ortaya koydu. Ekim’den Şubat’a kadar yaşanan artışla Türkiye’nin İsrail ile ticareti savaş öncesi hacme ulaştı.

ÇELİK, SİLAH, YAKIT, GIDA, DİKENLİ TEL

Türkiye’nin İsrail’e savaş zamanında stratejik ürün olarak görülen çelik, silah parçaları, yakıt, gübre ve son olarak dikenli tel sattığı yine TÜİK’in Dış Ticaret verilerine yansıdı. Tel Aviv’e dikenli tel satışının ekimden beri sürdüğü ve 9 milyon liralık hacme ulaştığı belirlendi. Kamuoyunda rahatsızlık yaratan gelişmelere tepkiler büyürken, Diyanet İşleri Başkanı Erbaş’ın cuma günü hutbede yaptığı boykot çağrısı dışında, hükümet ve devlet kurumları hâlâ sessiz. Netanyahu’nun Ramazan’da da pervasızca katliama devam etmesi ve Refah’a kara harekatı talimatı vermesi ise endişeleri daha da arttırdı. Gemilerle yapılan ticaretin artık durdurulması çağrıları bir kez daha yinelendi.

İSRAİL’LE TİCARET NE ZAMAN SONA ERECEK?

7 Ekim’den bu yana Gazze’de kana doymayan İsrail’le sürdürülen ticarete tepkiler giderek yükseliyor ancak iktidar kanadından herhangi bir geri adım söz konusu değil. Muhalefet ve insan hakları aktivistleri bir defa daha “Gıdadan dikenli tele kadar Tel Aviv’in ihtiyaçlarını karşılayan utanç gemilerini artık durdurun” çağrısında bulundu.

İsrail ordusu halkı aç ve susuz bırakıp yardımların ulaşmasını engelleyerek insani felakete yol açtığı Gazze Şeridi’nde 7 Ekim 2023’ten bu yana 31 binden fazla Filistinliyi katletti. 162 günde 1,5 milyon insan yerinden edildi, yüz binlerce çocuk hem öksüz hem yetim kaldı. Bütün çağrılara kulak tıkayan Netanyahu önderliğindeki Tel Aviv yönetimi, Refah’a kara operasyonu düzenlemek için geri sayıma başladı.

Müslüman ülkeler, İsrail’e karşı tavrını kınamanın ötesine geçiremedi. Katliamı, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin başvurusuyla Birleşmiş Milletler Adalet Divanı, hukuk önünde soykırım ilan etti ve İsrail’i de sanık sandalyesine oturttu.

ASKERİ MALZEME DE VAR

Türk halkı ise, yaşanan vahşete karşı sesini her geçen gün yükseltirken İsrail ürünlerini boykot ediyor. Ama iktidar, meydanlarda dile getirdiği tepkiyi fiiliyata dökemiyor. Türkiye’nin bu süreçte İsrail’e ihracatı sürdürdüğü hatta katladığı resmi verilere yansımıştı. Şubat ayında dış satım yüzde 20’nin üzerinde artarak 422 milyon dolara yükselmişti. KARAR’ın manşetlerine taşıdığı ve ‘gemilerle utanç sevkiyatı’ olarak eleştirilen ihracat kapsamında Ankara’nın İsrail ordusunun ihtiyaç duyduğu bazı malzemeleri sattığı ortaya çıkmıştı. Malzemeler içinde silah parçaları, gübre, yakıt ve askeri teçhizatlar da yer aldı.

ZULME DESTEK

Yapılan gıda satışının da en yüksek seviyede olduğu belirlenmişti. Zincirin son halkası, dikenli tel… Dış Ticaret İstatistikleri Veri Tabanı’na göre; son dört ayda İsrail’e yaklaşık 9 milyon liralık tel satışı gerçekleşti. Netanyahu hükümetinin Mescid-i Aksa’ya çıkan kapılardan biri olan Esbat Kapısı’nı çevreleyen surlara tel çektiğine dönük haber, gönderilen ürünlerin zulme ‘malzeme’ yapıldığını gösterdi.

Muhalefet, yapılan ticaretin sonlanması amacıyla meydanlarda, meclis salonlarında çağrılarda bulundu. Siyasi liderler, bir yandan soykırım devam ederken bir yandan gemilerle ticaretin devam etmesini “utanç verici” şeklinde nitelendirdi. Sokaklar “Bu ihanetin sonlanması için gemilerle ticaret dursun” diye haykırdı. Hükümet, şimdiye kadar suskunluğunu bozmadı. Hatta mitinglerde bu yönde pankart açanlar gözaltına alındı. AK Parti’nin iktidara geldiği 2002 yılında Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 861,4 milyon dolar, ithalatı ise 544,5 milyon dolardı. 2000-2023 arasında iki ülke arasındaki ticaret dengesi hep Türkiye’nin lehine oldu. 2023’te Ankara, Tel Aviv’e 5,43 milyar dolar değerinde ihracat gerçekleştirdi.

İSRAİL HURMASINDA İTHALAT PATLAMASI

Türkiye, ramazan sofralarının vazgeçilmez lezzeti hurma için 2019-2023 döneminde yaklaşık 261 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; geçen yıl 24 ülkeden 54 bin 458 ton hurma satın alındı. İlk 3’te 15 milyon 657 bin dolarla Filistin, 13 milyon 309 bin dolarla Suudi Arabistan ve 10 milyon 554 bin dolarla İran yer aldı. Gazze’de katliam yapan İsrail’den 2022’de 4 milyon 778 bin dolarlık hurma ithal edildi. Sadece Ocak 20024’te ise, bu rakam 136 milyon lirayı buldu. İsrail’den alınan ürünler “Kudüs hurması” adı altında satılıyor. Tel Aviv’in yıllık hurma ihracatı yaklaşık 340 milyon dolar seviyesinde. Hurma bahçeleri, işgal altındaki Filistinlilerin topraklarında yer alıyor. Bakanlar Kurulu kararı ile 18 Mayıs 2016’dan bu yana hurma ithalatında gümrük vergisi alınmıyor.(kaynak: karar)