Irak ile Türkiye arasında “terörle mücadele” odaklı ortak komite kurulmasına karar verilerek Bağdat yönetiminin terör örgütü PKK’yla ilgili “yasak” kararı kamuoyuyla paylaşıldı.
Türkiye ile Irak arasında uzlaşma sağlanan güvenlik mekanizması ortak sonuç bildirgesinde, Bağdat tarafından terör örgütü PKK’yla ilgili “Irak’ta yasaklı bir örgüt” kararı alındığı açıklandı. Bildirgede ayrıca terörle mücadele odaklı çalışacak ortak daimi komite kurulacağı bilgisi de paylaşıldı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Irak Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin ile Irak Savunma Bakanı Sabit Muhammed Said Rıza Al Abbasi başkanlığında, iki ülke arasındaki güvenlik zirvesi Bağdat’ta gerçekleştirildi. Türk tarafı adına toplantıya Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın ve İçişleri Bakan Yardımcısı Münir Karaloğlu da katıldı.
İki ülke arasındaki güvenlik zirvesi kapsamında ana gündem maddesi, PKK’nın Irak’taki varlığı ve askeri işbirliği olanaklarıydı. Türkiye’nin beklentisi, Irak’ın PKK’yla ilgili geçmişe kıyasla “terörle mücadele” bağlamında ileri adımlar atmasıydı. Bu kapsamda, bugünkü zirve sonucunda, Irak’ın PKK’yla ilgili tehdit algısı ötesinde “yasaklı bir örgüt” kararını kamuoyuna açıklaması dikkat çekti.
Türkiye ile Irak arasında 19 Aralık 2023’te Ankara’nın ev sahipliğinde güvenlik zirvesi toplantısı gerçekleştirilmişti. O günkü ortak açıklamada, Türkiye’nin komşusu Irak ile ilgili en önemli iş birliği beklentisi başlığı olan terörle mücadeleye dair “Görüşmelerde, Irak’ın siyasi birliği, egemenliği ve toprak bütünlüğüne atfedilen müşterek önem teyid edilmiştir. Taraflar ayrıca, iki ülke arasındaki güvenlik işbirliği çerçevesinde PKK’nın oluşturduğu tehditleri de ele almışlardır” denilmişti. Dolayısıyla Aralık ayında Irak tarafı, “PKK’nın tehdit oluşturduğu” yönündeki görüşü kabul etmişti.
Irak’ın toprak bütünlüğüne önem ile birlikte PKK yasa dışı ilan edildi
Türkiye ile Irak arasında bugün Bagdat’ın ev sahipliğindeki güvenlik mekanizması toplantısına ilişkin ortak sonuç bildirgesinde, PKK’nın “tehdit” olduğu vurgusuyla birlikte Irak Anayasası’na aykırı bir örgüt olduğu şu şekilde açıklandı:
“Görüşmelerde, her iki tarafın da Irak’ın siyasi birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne verdiği önem vurgulanmıştır. Taraflar ayrıca, PKK’nın Türkiye ve Irak için güvenlik tehdidi teşkil ettiğinin altını çizmişler ve söz konusu örgütün Irak topraklarında mevcudiyet göstermesinin Irak Anayasası’nı ihlal ettiği anlamına geldiğini kayda geçirmişlerdir. Türkiye, Irak Ulusal Güvenlik Konseyi PKK’nın, Irak’ta yasaklı bir örgüt olduğu yönünde alınan kararı memnuniyetle karşılamıştır. Taraflar, Irak topraklarını kullanarak Türkiye’yi hedef alan örgüt ve uzantılarına yönelik alınması gereken önlemler konusunu istişare etmişlerdir”
Su müzakeresi ardından terörle mücadelede ortak komite kararı alındı
İki ülke arasında geçmişte “iklim değişikliği ve su” başlığında daimi ortak komite kurulması söz konusuyken bu sefer “terörle mücadele” başlığıyla birlikte farklı başlıklarda sürekli müzakereler yürütülmesi amacıyla komiteler kurulması kararı göze çarptı. Bu konuya ilişkin ortak sonuç bildirgesinde, “Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti, ilişkilere stratejik bir çerçeve oluşturulması anlayışıyla hazırlayacakları bu metin marifetiyle, iki ülke yetkililerinin eşgüdümlü şekilde, düzenli aralıklarla ve sonuç odaklı bir yaklaşımla çalışmak üzerinde mutabık kalmışlardır. Bu kapsamda, terörle mücadele, ticaret, tarım, enerji, su, sağlık ve ulaştırma alanlarında münhasıran çalışacak Ortak Daimi Komitelerin ihdası kararlaştırılmıştır” denildi.
Petrol boru hattıyla ilgili açıklama olmadı
Türkiye ve Irak ikili ilişkileri bakımından düzenli görüşmelere devam edilmesi konusunda mutabık kalındığı da vurgulanarak, Cumhurbaşkanı ve AKP Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın Ramazan ayı sonrasında (12 Nisan sonrasındaki bir tarihte) Irak’ı ziyareti konusu da görüşmelerde gündeme geldi.
Zirvede, Türkiye ile Irak arasında boru hattında yeniden Bağdat’ın petrol akışını sağlaması da gündemdeydi. Ancak bu konuya ilişkin herhangi bir ifade sonuç bildirgesinde yer almadı. Sadece enerji alanında da ortak komite kurulması kararı alındığı belirtildi.
MSB heyeti, Irak heyetiyle sınır bölgesinde buluşmuştu
Bu arada Erdoğan’ın da zaman zaman gündeme getirdiği üzere Türkiye’nin sınır ötesi askeri operasyonuyla PKK’yla mücadelesi gündemdeki yerini koruyor.
Irak topraklarına yönelik Türkiye’nin askeri operasyon yaklaşımı geçmişte Bağdat’ın tepkisine yol açmıştı. Ancak şimdi iki ülke arasında PKK’ya karşı iş birliği stratejisi öne çıkıyor gözüküyor.
Milli Savunma Bakanlığı (MSB), sadece dört gün önce 10 Mart’ta yaptığı açıklamayla, Türkiye’nin “Pençe-Kilit Operasyonu” bölgesinde, Irak tarafıyla görüşmeler yürüttüğünü duyurmuştu.
MSB’den yapılan söz konusu açıklamada, “Irak’ın kuzeyinde icra ettiğimiz harekâtlar, Irak güvenlik birimleri ile yakın koordinasyon içerisinde gerçekleştiriliyor. Bu kapsamda 2’nci Ordu Komutanı Korgeneral Metin Tokel ve beraberindeki heyet, Iraklı yerel yetkililer ile sınır güvenliği toplantısı icra etti. Pençe-Kilit Harekât bölgesinin sınırları içerisinde Iraklı yerel yetkililerle gerçekleştirilen toplantıda, Irak-Türkiye sınır hattının güvenliği ele alınırken Irak vatandaşlarının güvenliğini artırmaya yönelik tedbirler de görüşüldü” denilmişti.