Amerikalı ve Türk yetkililer Cuma günü yaptıkları açıklamada, ABD Başkanı Joe Biden’ın 9 Mayıs’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı Washington’da ağırlayacağını söyledi. Ziyaret, Erdoğan’ın Donald Trump’ın başkan olmasından bu yana Beyaz Saray’a yapacağı ilk ziyaret olacak.
Reuters haber ajansına konuşan Amerikalı bir yetkili Washington’un bu görüşmeyi, Erdoğan’ın Rusya’nın Ukrayna’daki savaş sürecinde kullandığını söylediği çift kullanımlı malların Türkiye üzerinden nakliyesinin tamamen yasaklanmasını kabul etmesi için bir fırsat olarak gördüğünü söyledi.
Washington, Moskova’ya uyguladığı yaptırımların Rusya ve Ukrayna ile birlikte Karadeniz’e kıyısı olan Türkiye’de delinmemesi için Ankara’ya baskı yapıyor.
Amerikalı yetkili, Biden yönetiminin ziyaret sırasında Ankara’dan, Rusya ve giriş noktası olarak bilinen diğer ülkelere kimyasallar ve mikroçipler gibi belirlenmiş “çift kullanımlı” mallara yasak getirme taahhüdü alıp alamayacağını görmek istediğini söyledi.
Yetkili, “ABD federal daireleri, Türkiye’nin yaptırımları uygulaması konusunda ikna olmuş değil. Görmezden geldikleri şeyler var. Şirketlere ‘proaktif’ olarak gitmeleri ve onlara yaptırım uygulanmasına neden olacak kişilerle iş yapmayı bırakmalarını söylemeleri gerekiyor” dedi.
Washington halihazırda, çok sayıda Türk kişi ve şirketine, yasakları ihlal ettikleri gerekçesiyle yaptırım uyguluyor. Bu yaptırımlar deniz taşımacılığı ile de bağlantılı.
Ankara, Ukrayna’yı desteklerken, iyi ilişkiler içinde olduğu Rusya’ya yönelik Batı yaptırımlarına karşı çıkıyor ancak bu yaptırımların Türkiye topraklarında delinmeyeceğini söylüyor.
Mayıs ayında planlanan ziyareti doğrulayan iki Türk yetkiliden biri de, ziyaretin ikili ilişkiler için “bir fırsat penceresi” sırasında gerçekleştiğini söyledi.
Adının açıklanmasını istemeyen yetkili, ziyaretin çeşitli alanlarda işbirliğini derinleştirmek ve terörle mücadele dahil müttefiklik ruhunu pekiştirmek için bir fırsat olmasını umduklarını kaydetti.
Bir dizi konudaki görüş ayrılıkları nedeniyle uzun süredir gergin olan NATO müttefikleri arasındaki ilişkiler, Ankara’nın 20 aylık bir sürecin ardından Ocak ayında İsveç’in NATO üyeliği teklifini onaylamasından bu yana yumuşadı.
Ancak özellikle Suriye’nin kuzeyiyle ilgili meselelerde anlaşmazlıklar sürüyor. Ankara, PKK ile bağlantılı bir terör örgütü olarak gördüğü Suriyeli Kürt YPG milislerine ABD’nin verdiği destekten duyduğu derin rahatsızlığı yıllardır dile getiriyor. Ancak Washington, Suriye Demokratik Güçleri çatısı altındaki YPG’nin, bölgede IŞİD’e karşı kilit müttefik olduğunu savunuyor.
ABD’nin Suriye’deki askeri varlığı ve Hamas’la savaşında İsrail’e verdiği destek konusundaki anlaşmazlıklara rağmen, Washington ve Ankara F-16 savaş uçaklarını uzun zamandır ertelenen satışı konusunda kısa süre önce anlaştı.
Biden 2020’de seçildiğinden bu yana Erdoğan ile uluslararası zirveler çerçevesinde birkaç kez bir araya gelmiş ve telefonda görüşmüştü.
2019’da Erdoğan’ın iyi kişisel ilişkilere sahip olduğu Trump’ı ziyaret ettiği Beyaz Saray’da, Biden’la ikili görüşme yapması konusunun uzun süredir gündemde olduğu biliniyordu.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan bu ayın başında Washington’da temaslarda bulunmuş ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jack Sullivan ve ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Benjamin Cardin ile komisyon üyesi senatörlerle görüşmüştü.
ABD-Türkiye Stratejik Mekanizması toplantıları kapsamındaki görüşmelerde Erdoğan’ın Washington’a resmi ziyaretinin de gündeme gelmesi bekleniyordu.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Washington Enstitüsü Türkiye Masası Direktörü Soner Çağaptay, Fidan’ın bu ziyarete zemin hazırlamak için de geldiğini söylemiş “Nisan veya Mayıs ayında, Erdoğan’ın ziyaretinin çok muhtemel olduğunu düşünüyorum” demişti.