Ortadoğu’da yeni hedef İran mı?

İZMİR – İsrail-Hamas arasındaki çatışmalar sürerken, Ortadoğu’da yeni cepheler açılıyor. Suriye, Yemen, Lübnan ve Irak’ta İran destekli grupların hedef alınması, bölgesel yeni bir savaşa işaret ediyor. 

 

Filistin ile İsrail arasında 7 Ekim 2023’te başlayan çatışmalar, İsrail ordusunun Gazze’ye kara operasyonuyla girmesinin ardından ağır bilançolara neden oldu. İsrail-Filistin savaşıyla ilgili 30 Ocak’ta açıklanan son bilançoya göre, en az 26 bin 751 Filistinli yaşamını yitirdi, 1 milyondan fazla Filistinli ise yerinden edildi. Gazze’de hastaneler ve okullar bombalanırken, yerleşim yerleri ise tamamen yok edildi. 

 

Bir yandan İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları sürerken, Ortadoğu’daki savaş hali de yayılıyor. Yemen’de Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere el koyması, Lübnan’dan İsrail’e yönelik roketli saldırılar ve son olarak İran’ın hedef alınması, bölgesel bir savaşın patlak vereceğinin işaretleri oldu. Husilerin 31 Ekim 2023’te Yemen açıklarında İsrailli şirketlere bağlı olduğunu belirttikleri ticari gemilere el koyması, bazı gemiler dönük füzelerle yapılan saldırılar ise ilk hedef Yemen oldu. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), küresel deniz ticareti güvenliğinin tehlikeye girdiği gerekçesiyle 18 Aralık 2023’te bir grup ülke ile birlikte “Refah Muhafızı Operasyonu” adı altında çok uluslu bir filo oluşturdu. ABD ve İngiltere öncülüğünde Yemen’de Husilerin kontrolü altındaki bölgelere hava saldırıları sürerken, Yemen’de 2 Şubat’ta İsrail’in Eilat bölgesine çok sayıda balistik füzeyle saldırı düzenlediklerini duyurdu. ABD ise, son olarak 4 Şubat’ta Yemen’in 13 bölgesinde 36 Husi hedefine hava saldırısı düzenledi. 

 

İRAN HEDEFE ALINDI

 

İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron’ın Yemen saldırılarıyla ilgili yaptığı bir açıklamada, “Bunun Husilere ve aynı zamanda İran’a da çok açık bir mesaj gönderdiğini düşünüyorum” şeklinde sarf ettiği sözlerle İran’ı yeni hedef olarak belirledi. Bir yandan 22 Aralık 2023’te yapılan siber saldırı ile benzin istasyonları hedef alınırken, bir yandan da İran Devrim Muhafızları komutanlarından Seyid Razi Musavi 25 Aralık 2023’te Suriye’de düzenlenen hava saldırısında öldürüldü. 4 Ocak’ta eski Devrim Muhafızları Komutanı Kasım Süleymani’nin ölüm yıldönümü anmasında düzenlenen bombalı saldırıda da 103 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı. Bu süreçten sonra İran’a yönelik başlayan saldırıların hedefinde ise Irak ve Suriye’deki güçleri oldu. 

 

ÇATIŞMA ALANI GENİŞLEDİ 

 

İsrail tarafından 4 Ocak’ta Irak’ın başkenti Bağdat’ta Şii milis gücü Nuceba Hareketi’nin liderlerinden Ebu Takva es-Saidi’ye yönelik SİHA saldırısı düzenlendi. Son 10 gün içinde ise Yemen, Irak, Suriye ve Lübnan’da birçok hedefe yönelik saldırı düzenledi. Bu saldırıların birinde Beyrut’ta, Hamas’ın siyasi liderlerinden Salih el-Aruri ve beraberindeki heyet hedef alındı ve öldürüldü. Bu saldırıların ardından İran ise, 15 Ocak gecesi Irak ve Suriye’ye 16 Ocak gecesi ise Pakistan’a yönelik hava saldırılarında bulundu. Federe Kurdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) başkenti Hewlêr’e düzenlenen saldırıda 10 balistik füze ile 8 sivil yerleşim yeri hedef alınırken, Pakistan’da da birçok hedefe saldırı oldu. Pakistan ise bunun karşılığında 17 Ocak’ta İran’ın Sistan-Belucistan bölgesindeki terör hedeflerine saldırıda bulunduğunu duyurdu. 

 

DEVRİM MUHAFIZLARINA SALDIRI 

 

Davos’ta 17 Ocak’ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’na katılan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Gazze’de savaşın bitmesi halinde İsrail’e yönelik saldırıların da biteceğini açıklaması üzerine, İsrail bir kez daha İran’a bağlı güçleri hedef aldı. 20 Ocak’ta Suriye’de Şam’ın merkezinde resmi kurumlar, büyükelçilikler ve lüks restoranların bulunduğu Mezze semtinde bir binaya hava saldırısı düzenledi. Saldırıda İran’ın Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü Komutan Yardımcısı Tuğgeneral Sadık Omidzade, yardımcısı Hac Golam ve Devrim Muhafızı subayları Hossein Mohammadi, Muhammed Emin Samadi ve Saied Karimi öldürüldü. 

 

BİDEN: SALDIRILAR SÜRECEK

 

Ürdün’de bulunan Kule 22 isimli bir Amerikan üssüne 28 Ocak’ta İnsansız Hava Aracı (İHA) ile düzenlenen saldırıda, 3 ABD askeri öldü, 40 asker yaralandı. Saldırının ardından açıklama yapan ABD Başkanı Joe Biden, saldırıdan sorumlu tuttuğu İran’a misilleme yapacağını açıklayarak, “Bunun Suriye ve Irak’ta faaliyet gösteren İran destekli radikal militan gruplarca gerçekleştirildiğini biliyoruz” ifadelerini kullandı. Bu açıklamanın ardından 2 Şubat’ta İsrail Suriye’nin Deyrizor kentine bağlı Elbukemal ile Meyadin ilçelerinde Suriye rejim ordusu saflarında yer alan İran destekli gruplara ait 11 hedefe saldırı düzenledi. Bu saldırıda Devrim Muhafızları komutanlarından Sayid Alidadi yaşamını yitirdi. 

 

Son olarak ise ABD ordusu, 3 Şubat’ta Irak ve Suriye’de 85 hedefe hava saldırısı düzenledi. ABD saldırılarında sivillerin de aralarında olduğu 16 kişi yaşamını yitirdi. Bu saldırılarda da Irak ve Suriye’deki İran Devrim Muhafızları Ordusu ile bağlı milis gruplarına yönelik hedef alındı. Saldırıların ardından ABD Başkanı Joe Biden, bu saldırıların “kendi seçtikleri zaman ve mekanlarda” süreceğini açıkladı. 

 

ORTADOĞU’DA GERİLİM BİTMEYECEK

 

Filistin-İsrail çatışmaları ile birlikte tekrar gerilen ABD-İran ilişkileri, Ortadoğu’da savaşın genişleyeceği sinyalini verdi. Şimdiye kadar Lübnan, Yemen, Irak ve Suriye’deki İran destekli gruplara yönelik düzenlenen saldırılar, Pakistan’ın saldırısı ile birlikte İran’ın da doğrudan hedef alınabileceğinin işareti oldu. Bölgede gerginlik sürerken, İran’ın bu saldırılara yönelik “Cevap hakkımızı saklı tutuyoruz” açıklaması, Ortadoğu’da gerilimin derinleşmesi olarak yorumlanıyor. 

 

MA / Tolga Güney