Günlük hayatta her gün daha fazla hissedilen küresel ısınma, yazı Diyarbakır’da geçiren leylekleri de etkiliyor. Uzmanlar, küresel ısınmanın leyleklerin genetiğini değiştirebileceğini savunurken, kışı bölgede geçiren leylek sayısı her yıl artıyor.
Dünyanın en büyük leylek kolonilerinden birine sahip olan Diyarbakır’ın Bismil İlçesi yakınlarında bulunan elektrik direkleri, yüksek ağaçlar ve yüksek yapılar yıllardır leyleklere ev sahipliği yapıyor.
Avrupa’dan Afrika’ya uzanan iki önemli göç yolundan biri olan Avrupa-Anadolu-Afrika hattı üzerinde bulunan Bismil’de, leyleklerin yuvalarını kış aylarında da terk etmediğini görmek mümkün.
İlk bakışta leyleklerin erken geldiğini düşündürse de durum farklı. Leyleklerin bir bölümü artık göç etmiyor. Bismil Üçtepe Köyü’nde yaşayan Sedat Altun bu durumun tanıklarından.
40 yaşındaki Altun VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, son üç yıldır bazı leyleklerin göç etmediğini gözlemlediğini söyledi. Direklerdeki leyleklerin kışı bölgede geçirdiklerini söyleyen Altun, “Eskiden gidiyorlardı. 10-15 yıl önce bir kez kalmışlardı. Ama son üç yıldır gitmiyorlar. Büyüklerimizin anlattığına göre daha önce böyle bir durum olmamış” dedi.
“Göç etmeyen leylek sayısı 100’e ulaştı”
Önceki yıllarda göç etmeyen leylek sayısı 10’u geçmiyordu. VOA Türkçe ekibi bu yıl ise en az beş yuvada leyleklerin olduğunu gözlemledi.
2003’ten bu yana Bismil’deki leylek kolonisini inceleyen Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Kılıç’a göre göç etmeyen leylek sayısı 100’e ulaştı.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Kılıç, kış aylarında bölgeyi terk etmeyen leylek sayısının artabileceğini söyledi. Leyleklerin göç etmeme nedenini küresel ısınmaya bağlayan Kılıç,” Çevremizde küresel ısınmaya bağlı olarak iklimde ciddi değişiklik var. Artık Diyarbakır’da, Güneydoğu’da eskisi gibi soğuklar, kar yağışı yok. Buna bağlı olarak da leylekler artık göç etme ihtiyacı hissetmiyor. İklim koşulları uygun. Yani sıcaklar daha yüksek, aynı zamanda yiyecek bulabiliyorlar, en önemli unsur da bu. Leyleklerin bir kısmı artık burada sürekli yaşamaya başladı ve bu sayı her geçen yıl artacaktır” dedi.
“Önce adaptasyon sonra genetik değişim”
Leyleklerin yeni duruma adapte olmaya çalıştıklarına dikkat çeken Kılıç, bunun gelecekte hayvanların genetik yapısının değişmesine yol açacağını ifade etti.
Genetik değişimin gelecekte evrim sürecine etki edebileceğini ifade eden Kılıç, “Burada rahatlıkla kışı geçirebiliyorlar. Bu bir adaptasyon. Ancak bu adaptasyon uzun vadede genetiksel yapıya da işleyecektir. O zaman evrimden bahsedebiliriz” diye konuştu.
Diyarbakır’daki kolonideki leylekler, 5 bin kilometreden fazla yol kat ederek, Etiyopya ve Somali’ye kadar gidiyor.