Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Aralık ayında aylık enflasyon ise yüzde 2,93 olarak kaydedildi.
Bloomberg HT anketinde kurumların beklentisi Aralık ayında yıllık enflasyonun yüzde 65,03 olması yönündeydi. Aylık enflasyon beklentisi ise yüzde 3,12 olarak belirlenmişti.
Orta Vadeli Program’da (OVP) 2023 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 65 olurken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) son enflasyon raporunda da yıl sonu tahmini bu seviyeye çıkarılmıştı.
2023’te en çok artış lokanta ve otellerde oldu
TÜİK verilerine göre 2023 yılında en çok fiyat artışı yüzde 93,24 ile lokanta ve oteller grubunda oldu. Bu grubu yüzde 82,06 ile eğitim, yüzde 79,59 ile sağlık izledi. 2023’te gıda enflasyonu da yüzde 72,01 olarak kaydedildi.
2023’te en az artışın olduğu grup ise doğalgaz faturalarındaki desteğin etkisiyle konut oldu. Konut grubunda yıllık enflasyon yüzde 40,39 olarak gerçekleşti. Konut grubunu yüzde 40,74 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 51,02 ile haberleşme izledi.
Yılın ikinci yarısında vergi artışları öne çıkmıştı
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Mayıs ayında cumhurbaşkanlığı seçimlerini yeniden kazanmasının ardından ekonomi yönetimi ve uygulamalar da değişmişti. TCMB’nin rezervlerini TL’nin seviyesini belirlemek için kullanmayı bırakmasıyla TL büyük bölümü seçimlerin ardından olmak üzere bu sene yüzde 36 değer kaybetti.
Seçimlerin ardından sigaradan akaryakıta vergilerde yapılan artışın yanı sıra deprem kaynaklı artan maliyetler nedeniyle kurumlar vergisi, KDV ve harçlarda da artışlara gidildi. Bu gelişmelerin etkisiyle TÜFE Temmuz’dan itibaren yeniden yükselmeye başlamış fakat Ekim ayından itibaren bu gelişmelerin etkisinin fiyatlara tamamen yansıdığı değerlendirilmişti.
Geçen hafta, TCMB para politikasında sıkılaştırmanın hızını yavaşlatarak 250 baz puan faiz artırmış politika faizini yüzde 42,5’e yükseltmişti. Dezenflasyonun tesisi için gerekli parasal sıkılık düzeyine önemli ölçüde yaklaşıldığını açıklayan TCMB, sıkılaştırma adımlarını en kısa zamanda tamamlayacağı mesajını vermişti.
Çekirdek enflasyon tarihi zirvede
TÜİK verilerine göre çekirdek enflasyon yılı yüzde 70,64 ile tamamladı. Böylelikle 2004 yılına kadar giden veri setinde en yüksek yıllık çekirdek enflasyon kaydedilmiş oldu.
Üretici fiyatlarındaki gevşeme ise devam etti. Aralık ayında üretici fiyat endeksi bir önceki aya göre yüzde 1,14 arttı. Böylelikle üretici fiyatlarındaki aylık enflasyonda 7 ayın en düşük seviyesi izlendi.
Üretici fiyat enflasyonu 2023 yılını ise yüzde 44,22 ile tamamladı.
1990’larda birbiri ardına yüzde 60’ın üzerinde enflasyon kaydedilmişti
2023 yılında enflasyon 2022 yılının ardından yeniden yüzde 60’ın üzerinde tamamlandı. Türkiye’de enflasyon 2022 yılını yüzde 64,3 seviyesinde kapatmıştı. Böylelikle 1990’lardan bu yana ilk kez enflasyon birbirini izleyen iki yılda da yüzde 60’ın üzerinde tamamlanmış oldu. Enflasyon 1998 yılını yüzde 69,70; 1999 yılını ise yüzde 68,80 seviyesinden kapatmıştı. 2000 yılında enflasyon baz etkisiyle yüzde 39’a gerilerken, 2001 yılında yüzde 68,50 olarak tamamlanmıştı.
Öncü göstergeler de hızlanma sinyali vermişti
Aralık ayına ilişkin öncü göstergeler de enflasyonda hızlanma sinyali vermişti. Türk-İş’in Aralık ayına ilişkin açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 2,89 oranında gerçekleşti. Böylelikle aylık olarak üç ayın en yüksek seviyesi görüldü. On iki aylık değişim oranı ise yüzde 77,50 oldu.
Bir başka öncü gösterge olan İTO İstanbul perakende fiyat göstergesindeki yıllık artış ise Aralık’ta 10 ayın en yüksek seviyesine çıktı.
İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 1995 bazlı verilerine göre, İstanbul’da perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi Aralık’ta önceki aya göre yüzde 3,52, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise yüzde 2,31 artış kaydetti.
Söz konusu veriler yıllık bazda incelendiğinde, artış oranının perakendede yüzde 74,88, toptan fiyatlarda yüzde 62,77 olduğu görüldü.
2024 memur ve emekli maaş zam oranı belli oldu
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ilan ettiği 2023 yılı enflasyon verileriyle birlikte 2024 memur ve memur emeklisi ile SGK ve Bağ-Kur emeklilerinin zam oranı belli oldu.
EN DÜŞÜK MEMUR MAAŞI
Memur ve memur emeklilerinin maaşına temmuz ayında refah payı ve seyyanen ödemeler hariç yüzde 6 oranında toplu sözleşme zammı yapılmıştı. Aralık enflasyonunun yüzde 2,93 civarında gerçekleşmesiyle, memur ve emeklisinin enflasyon farkı alacağı ve yüzde 15’lik toplu sözleşme zammı ile birlikte alacağı kümülatif zam yüzde 49.25’e ulaştı. En düşük memur maaşı 22 bin liradan 32 bin 840 lira seviyesine çıkacak.
İŞÇİ EMEKLİSİNE YÜZDE 37,57
Toplu sözleşme zammı verilmeyen işçi, esnaf ve çiftçi emeklilerine ise sadece geçmiş 6 aylık enflasyon kadar zam yapılıyor. Aralık ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yüzde 2,93 gerçekleşince, söz konusu emeklilerin zam oranı 37.56 zam oldu.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***