Avrupa’da elektrik üretiminde rüzgar, kömürü geride bıraktı

Avrupa’nın elektrik üreticileri, 2023’ün son çeyreğinde ilk kez rüzgardan, kömürden daha fazla enerji üretti.

Bu gelişme Avrupa’nın bölgesel enerji dönüşümü çabaları için önemli bir kilometre taşı olarak görülüyor.

Düşünce kuruluşu Ember’in verilerine göre, Avrupa’daki kamu hizmeti yapan kurumlar, 2023’ün ekim-aralık döneminde rüzgar santrallerinden 193 terawatt saat (TWh) rekor seviyede elektrik üretti.

Aynı dönemde kömür yakıtlı enerji santrallerinden ise 184 TWh elde edildi.

Ember verilerine göre, Avrupa’da 2023’ün son çeyreğinde rüzgar enerjisi üretimi, 2022’nin aynı çeyreğine kıyasla yaklaşık yüzde 20 daha fazla gerçekleşti.

Sektörü yakından izleyen uzmanlara göre, yüksek işçilik, malzeme ve finansman maliyetleri nedeniyle 2023’te rüzgar enerjisi sektöründe yaşanan yaygın aksaklıklara rağmen bu oranda sağlanan artış büyük önem taşıyor.

Avrupa Parlamentosu tarafından 2023 yılının sonunda kabul edilen ve türbin üreticileri için finansman desteği öngören yeni politika sayesinde 2024’te bölgesel rüzgar enerjisi üretiminin daha da artırılması hedefleniyor.

Bu yeni politikayla gelecekte rüzgar enerjisinin kömür üzerindeki üstünlüğünü pekiştirmesine kesin gözüyle bakılıyor.

Avrupa genelinde 2024 ve sonrasında ilave rüzgar enerjisi üretim kapasitesinin yaygın olarak hayata geçirilmesi beklenirken, kömür yakıtlı üretime ilişkin görünüm ise henüz net değil.

Bu alandaki gelişmeler, sürdürülebilir rüzgar enerjisinin kömüre karşı gelecekte ne kadar önde olabileceğinin belirlenmesinde önemli bir faktör olacak.

Almanya, Türkiye ve Polonya Avrupa’da kömür tüketiminde lider

Özellikle, Avrupa’nın toplam kömür yakıtlı enerji üretiminin yaklaşık yarısını oluşturan Almanya, Polonya ve Türkiye’deki kömür yakıtlı üretimin izleyeceği seyir önem taşıyor.

Buna göre, genelde Avrupa’nın son zamanlardaki temiz enerji hedefine ulaşma adına yüksek kirletici fosil yakıtlardan uzak durma politikasında başarılı olması açısından da bu üç ülkenin pozisyonu önemli görülüyor.

Avrupa’nın en büyük üç kömür tüketicisi, zayıf bölgesel sanayi faaliyetinin genel elektrik talebini azaltması ve kamu hizmetlerinin daha fazla miktarda temiz elektriği çevrimiçi hale getirmesi nedeniyle, 2023’ün ilk yarısında elektrik üretiminde kömür kullanımını son yılların en düşük seviyelerine indirdi.

Bununla birlikte, ısınma talebinin artmasıyla birlikte her ülke 2023’ün son aylarında kömür yakıtlı üretimi artırdı. Ancak her ülkedeki genel kömür yakıtlı üretim önceki zirvelerin oldukça altında kaldı.

İleriye dönük olarak, genel ekonomik ivme, her ülkede enerji üretiminde ne kadar kömür kullanılacağını belirleyen temel faktör olacak.

Ülkelerdeki destekleyici hükümet politikalarıyla imalat faaliyetleri 2024’te genişlerse, o zaman genel enerji tüketimi de artacak. Bu durum, muhtemelen enerji üretim firmalarını yenilenebilir kaynakların yanı sıra fosil yakıt tesislerinden de üretimi artırmaya zorlayacak.

Özellikle, kimya, çelik ve gübre fabrikaları gibi ağır sanayi alanındaki üretimdeki herhangi bir sürekli artış muhtemelen ulusal enerji sistemleri üzerinde baskı oluşturacak ve genel enerji tüketimindeki ilgili artışı karşılamak için kömür ve doğal gaz tesislerinden daha fazla üretim gerekecek.

Bununla birlikte, hükümetlerin devam eden teşvik çabalarına rağmen bölgesel sanayi faaliyeti 2024’te beklentinin altında kalırsa, o zaman genel enerji talebi de daha düşük kalacak ve bu durum enerji üretim şirketlerinin temiz elektrik oranını artırmaya devam etmesine olanak sağlayacak.

Reuters’in haberine göre, 2024 yılında Avrupa’daki sanayi tüketim ve üretimi ne olursa olsun, enerji geliştiricilerin, özellikle Almanya, İngiltere, İspanya, Fransa ve Danimarka gibi kilit pazarlarda rüzgar enerjisi proje inşaatı ve şebeke bağlantısını hızlandırmaları bekleniyor.

Avrupa’da rüzgar enerjisi sektöründe önemli ihaleler açılacak

Buna ilave olarak, geçen yıl rüzgar enerjisi sektörü işletmelerinde yaşanan aksaklıkların ardından imzalanan bölgesel Avrupa Birliği politika anlaşmalarından sonra, 2024 yılında yeni rüzgar enerjisi kapasitesi için hem karada hem de denizde çeşitli hükümet ihalelerinin açılması bekleniyor.

S&P Global’e göre Almanya, 2024 yılında 8 gigawatt (GW) yeni offshore kapasitesi için ihale açmayı planlarken, Danimarka’nın bu yıl toplam 9 GW offshore projesi için ihale duyurusu yapacağı belirtiliyor. 

Fransa ise güney kıyısı açıklarında toplam kapasitesi 280 megawatt’a (MW) kadar ulaşan iki yüzer rüzgar santralinin inşasını destekleme kararı alırken, önümüzdeki yıl boyunca rüzgar enerjisi yatırımlarında hız kesmeyecek. 

Bu adı geçen yatırımlar ve diğer projeler devreye girdikçe, Avrupa’nın toplam rüzgar üretimini 2023’ün tamamında üretilen 604 TWh’nin üzerine çıkarmasına ve temiz enerji üretiminde önemli artış sağlamasına kesin gözüyle bakılıyor. Bu arada kısa dönemde sanayi faaliyeti toparlandıkça Avrupa’daki kömür yakıtlı enerji üretimi de yükselebilir.

Ancak enerji firmaları planlanan geliştirme hattını takip ederse rüzgar enerjisinin, uzun vadede Avrupa’nın elektrik üretiminde kömürü gölgede bırakmasına kesin gözüyle bakılıyor.