TBMM Dışişleri Komisyonu’nda görüşülmeye başlanan İsveç’in NATO’ya üyeliğine MHP’nin de AK Parti’yle birlikte Cumhur İttifakı kapsamında “kabul” oyu verme eğiliminde olduğu ve dolayısıyla onay sürecinde ikinci aşamaya geçilmesinin beklendiği belirtiliyor.
İsveç’in NATO’ya katılım protokolüne onay verilmesi sürecinde, Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 23 Ekim’de sevk ettiği TBMM’de ilk aşama Dışişleri Komisyonu.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş da, protokolü ana komisyon olarak Dışişleri Komisyonu’na ve tali komisyon olarak Milli Savunma Komisyonu’na 25 Ekim’de sevk etmişti. Ancak Milli Savunma Komisyonu, 2018’de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesiyle birlikte artık zorunluluk olmadığı için Komisyon Başkanı AK Partili Hulusi Akar’ın kararıyla İsveç’in katılım protokolünü gündemine alıp görüşmedi.
TBMM Dışişleri Komisyonu ise, 16 Kasım’da İsveç’in NATO’ya katılım protokolünü gündemine alarak ilk görüşmeyi gerçekleştirdi ancak o günkü toplantıda süreci yavaşlatma eğilimi ortaya çıktı. AK Parti’nin önergesiyle Komisyon’un toplantısı, İsveç’in durumuyla ilgili görüşmeler açıklandıktan sonra oy çokluğuyla ertelenmişti.
Yeni yıl öncesinde Komisyon’un ne zaman toplanacağı ya da İsveç’in durumunu 2024 yılına bırakma eğilimi tartışılırken; ABD Başkanı Joe Biden’ın 14 Aralık’ta Erdoğan’la gerçekleştirdiği telefon görüşmesi gündeme taşındı. Biden ile Erdoğan’ın görüşmesinde İsveç’in konuşulması sonrasında TBMM Dışişleri Komisyonu’nun yeni yıl öncesinde bugüne (26 Aralık) toplantı kararı alması dikkat çekti.
TBMM Dışişleri Komisyonu, bugün AK Partili Fuat Oktay’ın başkanlığında, aralarında İsveç’in NATO’ya katılım protokolü de dahil uluslararası anlaşmaları görüşmek üzere toplandı. Dışişleri Bakanlığı’nı temsilen Bakan Yardımcısı Burak Akçapar salonda yerini aldı.
TBMM Dışişleri Komisyonu, AK Parti’nin 13, MHP’nin 2, CHP’nin 6, HEDEP’in 3, İYİ Parti’nin 2 ve Saadet Partisi’nin 1 üyesi olmak üzere 27 milletvekilinin katılımından oluşuyor. Bu aritmetik bakımından AK Parti, Cumhur İttifakı ortağı MHP’nin destek vermesiyle birlikte Komisyon’da her kararı oy çokluğuyla rahatlıkla alabiliyor.
NATO’ya “Türkiye’ye savunma desteği verilmeli” mesajı gündemde
MHP’nin sadece Kamil Özdemir’in katılımıyla temsil edildiği bugünkü komisyon toplantısında ise, Cumhur İttifakı’nda “İsveç çatlağı” olup olmayacağı merak konusuydu.
Komisyonun saat 15.00’te başlayan oturumunda, MHP cephesinde, İsveç’in NATO’ya katılım protokolüne ilişkin AK Parti’yle birlikte hareket eğilimi olduğu bilgisi aktarıldı. Bu noktada Erdoğan’ın liderliğindeki AK Parti açısından 16 Kasım’da sergilenen “İsveç protokolünü 2024’e bırakma” eğiliminden vazgeçildiği görüldü.
AK Parti’li üyelerce görüşmelerde özellikle ABD başta olmak üzere NATO ittifakı üyesi ülkelerden Türkiye’ye savunma alanında destek beklentisi ifade edilerek, İsveç için “kabul” oyu verileceği görüşü öne çıktı.
Özellikle ABD Kongresi’ne yönelik mesajlar verilerek, bir yandan da İsveç’e komisyon aşamasında onay verilmesine karşılık TBMM Genel Kurulu aşaması bakımından ise müzakereyi 2024 yılına bırakma eğilimi de konuşuluyor. Bu noktada Erdoğan’ın AK Parti Grubu’na vereceği talimat doğrultusunda, AK Parti’nin oy çokluğuyla TBMM Genel Kurulu’nun gündemine İsveç konusunu 2023’ün son günlerinde getirip getirmeyeceği sorusu gündemde.
AK Parti cephesi, DEM Parti’nin “ret” oyu tutumu takınmasını da işaret ederek, “PKK’lılar, İsveç ile Türkiye arasındaki işbirliğinden çok rahatsız. Bunun için bile bu protokolü kabul etmemiz halinde en çok PKK rahatsız olacaktır” yönünde gerekçe de aktardı.
Fuat Oktay İsveç Elçisi’yle görüşmesini olumlu aktardı
Komisyon Başkanı Fuat Oktay, toplantıyı açış konuşmasında, 16 Kasım’daki erteleme sonrasında İsveç’in Ankara Büyükelçisi Malena Mard ile görüştüğünü açıkladı. Elçi Mard’ın kendisine İsveç’in terör finansmanını engellemek üzere ciddi çalışmalar yürütüldüğünü anlattığını belirten Oktay, Büyükelçi’nin Kuran-ı Kerim’e yönelik eylemleri ise İsveç’in ne halkı ne de hükümetiyle tasvip ettiğini söylediğini açıklayarak, İsveç’in adımları ve taahhütlerini “memnuniyet verici” olarak değerlendirdi.
Konuşmasında, Avrupa’da PKK’nın yanısıra 2015 yılı sonrasında “FETÖ”nün de yapılandığını söyleyen Oktay, Türkiye’nin ise müttefiklerinden terörle mücadelede ve özellikle askeri malzeme temini konusunda beklentilerine yanıt alamadığını ifade etti.
Bugünkü toplantıda İsveç konusunda komisyonun “ulusal çıkarlar ve güvenlik bakımından yaratacağı sonuçlar” boyutuyla karar alacağını açıklayan Oktay, “Hükümetimiz İsveç’in attığı adımlar sonrasında yeterince ikna olarak katılım protokolünü Meclis’imize sundu. Komisyon ve TBMM olarak kendi değerlendirmelerimizi yapmaktayız. Sonucunu tabi ki burada görüşmemiz belirleyecek. En başından beri mutabakat çerçevesinde ilkeli bir şekilde hareket edilmesini beklemekteyiz. Tüm müttefiklerimizin de benzer şekilde terörle mücadelede ilkeli bir yaklaşım sergilemesini beklemekteyiz” dedi.
Komisyon toplantısında, CHP tam kadro şeklinde Namık Tan, Oğuz Kaan Salıcı, Talih Özcan, Süreyya Öneş Derici, Mehmet Güzelmansur ve Utku Çakırözer’in katılımıyda yer aldı. CHP’nin eğilimi İsveç’e “kabul” oyu verilmesi yönünde.
Önceki toplantıda Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), “ret” oyu vereceğini açıklarken, bugünkü toplantıya Ceylan Akça Cupolo katıldı. Berdan Öztürk’ün yurtdışında olduğu ve Serhat Eren’in ise toplantıya geleceği aktarıldı.
İYİ Parti ilkesel olarak “kabul” oyu yaklaşımında olsa da bugünkü toplantıda, nasıl yaklaşım sergileyeceği henüz netleşmedi.
Bu arada tali komisyon olarak İsveç’i gündemine almayan Milli Savunma Komisyonu’nun AK Partili Başkanı Hulusi Akar ise, 23 Kasım’da İsveç’in Ankara Büyükelçisi Malena Mard ile görüşmesinde, terörle mücadele beklentileri karşılayacak tedbirler alınması takdirde NATO’nun genişlemesinde sorun görülmediği mesajını vermişti.