– İsrail ordusunun Gazze’de 7 Ekim’den sonra büyük çoğunluğu sivil olmak üzere 15 bini aşkın Filistinliyi öldürdüğü saldırılarda, gizli bir yapay zeka programını kullandığı ortaya çıktı. “Habsora” (The Gospel) isimli programın, “seri üretim yapan bir fabrika” gibi hedefler belirlediği ve her hedefe “öldürülme ihtimali olan sivillerin” sayısına göre bir skor verdiği belirtildi. İsminin açıklanmasını istemeyen eski bir İsrailli istihbarat yetkilisi, bu yapay zeka sistemini “seri üretim yapan bir suikast fabrikasına” benzetti.
2019’DA KURULAN GİZLİ BİRİM KULLANIYOR
İsrail’de yayın yapan +972/Local Call isimli derginin ve The Guardian gazetesinin haberlerine göre, söz konusu yazılım “hedefleri çok hızlı bir şekilde belirleyerek” Gazze’deki son savaşta önemli bir rol oynuyor. Doğrudan bilgi sahibi olan istihbarat kaynaklarına dayandırılan haberlere göre, bu yazılımı İsrail ordusunun istihbarat direktörlüğü altında 2019 yılında kurulan gizli bir birim kullanıyor.
’30-40 BİN KİŞİLİK BİR LİSTE VAR’
Kaynaklara göre bu birim, son yıllarda İsrail ordusuna sayısı 30 bin ila 40 bin arasında değişen bir “olası militan” listesi sağladı. Yapay zekanın da suikast düzenlenmesine izin verilecek kişiler listelerinde kritik bir rol oynadığı belirtildi.
The Guardian confirms @972mag investigation that the IDF uses AI to generate bombing targets in Gaza at an unprecedented rate, powering a “mass assassination factory” in which the “emphasis is on quantity and not on quality”.https://t.co/rY1veW5luh
It’s probably the most…
— Arnaud Bertrand (@RnaudBertrand) December 1, 2023
HANGİ VERİLER YÜKLENİYOR?
Orduya veri sağlaması için Habsbora’ya tam olarak nasıl bir veri yüklemesi yapıldığı bilinmiyor. Ancak The Guardian’a konuşan uzmanlar, hedef alma konusunda yapay zeka tabanlı karar verme desteği sunan sistemlere genellikle İHA görüntüleri, dinlenilen konuşmalar, çeşitli kişilerin hareketleri ve davranış şablonları gibi geniş kapsamlı verilerin yüklendiğini söyledi. İsrailli kaynaklarsa, üst düzey Hamas militanlarının Gazze’deki her yeni saldırıda tünellerde saklandığını, Habsbora sayesinde düşük rütbeli savaşçıların tespit edilebildiğini savundu.
ESKİ GENELKURMAY BAŞKANI: VERDİĞİ HEDEFLERİN YARISINI VURUYORUZ
The Guardian’daki haberde, İsrail’in eski genelkurmay başkanı Aviv Kochavi’nin, Mayıs 2021’de Gazze’de 11 gün süren çatışmalar sırasında “ilk yapay zeka savaşı” hakkında teyit edilemeyen açıklamalar yaptığı hatırlatıldı. Kochavi, son savaştan önce verdiği bir röportajda da ordunun “yapay zeka becerisi ile donatılmış” hedef belirleme biriminde yüzlerce kişinin çalıştığını söylemişti. Bu yapay zekayı da, “herhangi bir insandan daha etkili bir biçimde büyük miktarlarda veri üreten ve bu veriyi saldırı hedeflerine dönüştüren bir makina” olarak nitelemişti. Kochavi, “Geçmişte Gazze’de günde 50 hedefi vuruyorduk. Şimdi bu makine tek bir günde 100 hedef üretiyor, bunların yüzde 50’sine saldırı düzenleniyor” demişti.
Kochavi’nin o dönemki sözleri doğrulanamasa da, İsrail ordusunun internet sitesinde 2 Kasım 2023 günü yayımlanan açıklamada “Hamas’la savaşta hedefleri hızla, otomatik bir biçimde belirleyebilmek için Habsora isimli yapay zekadan istihbarat yardımı alındığı” açıkça itiraf ediliyordu. Bu açıklamada, “makinenin tavsiyesi ile saldırı komutunu verecek kişinin kararı arasında tam uyuşmanın hedeflendiği” ileri sürülüyordu.
‘A mass assassination factory’: Inside Israel’s calculated bombing of Gaza.
An investigation by @yuval_abraham with @972mag and @mekomit.https://t.co/L5YqEXnPoa
— +972 Magazine (@972mag) November 30, 2023
‘SİVİLLER İÇİN SKOR’ İDDİASI
Ancak kaynaklar, çoğu kadın ve çocuk 15 bini aşkın kişinin öldürüldüğü, özellikle Gazze’nin kuzeyinde yüzlerce binanın yerle bir edildiği son saldırılarda “yapay zeka ile insan arasında hedeflenen uyuşmanın” sağlanamadığını itiraf etti.
Buna göre Habsora yazılımı, son saldırılarda Hamas veya İslami Cihad üyesi olduğundan şüphelenilen kişilerin şahsi evlerinin hedef alınması konusunda otomatik tavsiyelerde bulunacak şekilde kullanıldı. Kaynaklar Habsora’nın tavsiyesi ile bu kişilerin evlerine saldırı kararı alındığında, yapay zekanın verdiği hedefleri araştıran kişilerin kaç sivilin de ölebileceğini önceden bildiğini söyledi.
‘TALİ HASAR DOSYASI’: ORANTISIZ SAYIDA SİVİLİ ÖLDÜRDÜĞÜMÜZ OLDU
Buna göre, her bir hedefin “tali hasar skoru” için ayrı bir dosyası vardı. 2021 yılına dek İsrail ordusunda saldırı planlaması alanında çalışan bir kaynak, “Vurma kararı, o anda görev başında olan birlik komutanı tarafından alınır, onların da bazıları tetiği çekmeye daha meraklıdır” dedi. Kaynak, bazen vurulacak bir hedef konusunda şüpheler olduğunu ve “orantısız sayıda sivilin öldürüldüğünü düşündüklerini” itiraf etti.
‘HER ŞEY KASITLI, KAÇ SİVİLİN ÖLECEĞİNİ TAM OLARAK BİLİYORUZ’
Bir diğer kaynak ise İsrail ordu komutasının bir vakada, tek bir üst düzey Hamas komutanına suikast düzenlemek için yüzlerce Filistinli sivilim ölümüne bilerek onay verdiğini anlattı. +972/Local Call sitesine konuşan kaynak, “geçmiş operasyonlarda üst düzey bir yetkiliye karşı onlarca sivilin ‘tali hasar’ olarak ölümüne izin verildiğini, şu an bu sayının yüzlere çıkarıldığını” söyledi.
Bir diğer kaynak ise “Hiçbir şey kazayla olmuyor. Gazze’de eğer üç yaşındaki bir kız çocuk evinde öldürülüyorsa, bu, orduda birisinin onun öldürülmesinin büyük bir mesele olmadığına, bunun bir diğer hedefi vurmak için ödenmeye değer bir bedel olduğuna karar vermesinin sonucunda yaşanıyor” ifadelerini kullandı. “Biz Hamas değiliz. Bunlar rastgele roketler değil” diyen kaynak, “Her şey kasıtlı. Her bir evde ne kadar tali ölüm olacağını tam olarak biliyoruz” diye konuştu.
‘ESASINDA BİR FABRİKA GİBİ’
Söz konusu birimde çalışmış eski bir yetkili ise Habsora tipi yapay zeka yazılımlarının hedef belirleme sürecini ciddi oranda hızlandırdığını söyledi: “Hedefleri otomatik olarak belirliyoruz ve bir kontrol listesine bağlı olarak çalışıyoruz. Esasında bir fabrika gibi. Hızlı çalışıyoruz ve bir hedefi derinlemesine inceleyecek zaman yok. Kaç hedef üretmeyi başardığımıza göre değerlendiriliyoruz.”
‘LİSTEYE ŞÖYLE BİR GÖZ GEZİDİRİYORUZ’
+972/Local Call ile konuşan bir diğer kaynak da, İsrail ordusunun bu yazılım sayesinde, “önceliği kalite değil kantiteye veren ve seri üretim yapan bir suikast fabrikası” oluşturduğunu söyledi. Bu kişi, yazılımın kendilerine verdiği hedef listesine “her bir saldırıdan önce şöyle bir göz gezdirdiklerini ama üzerinde çok fazla zaman harcamadıklarını” anlattı.
ESKİ YETKİLİ: BU, ÇOK FAZLA EV DEMEK
Gazze’de daha önceden düzenlenen saldırılarda hedeflere dair karar mekanizmasında görev yapmış bir yetkili ise İsrail ordusunun geçmişte Hamas’ın alt düzey üyelerinin evlerini vurmadığını ancak bu kuralın şimdi değişmiş göründüğünü söyledi. Hamas üyesi olduklarından şüphelenilen kişilerin evlerinin rütbeye bakılmaksızın hedef alındığını anlatan yetkili, “Bu, çok fazla ev demek. Hiçbir etkisi olmayan Hamas üyeleri Gazze çapında evlerde yaşıyor. Dolayısıyla bu evi belirliyorlar ve bombalıyorlar, oradaki herkesi öldürüyorlar” dedi.
İsrail ordusu, savaşın ilk 35 gününde Gazze’de 15 bin hedefi vurduğunu açıklamıştı. Uzmanlar, bu sayının geçmiş savaşlara kıyasla çok yüksek olduğuna dikkat çekmişti. Sözgelimi 2014’te 51 gün süren savaşta, 5 bin ila 6 bin hedefe saldırı düzenlenmişti. (DIŞ HABERLER)
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***