– Venezuela ile Guyana arasındaki petrol zengini Essequibo bölgesi ihtilafı, ilkinin ikincisinin topraklarının 3’te 2’sinde hak iddia ettiği referandumda yüzde 95’ten fazla evet oyu çıkmasıyla yeni bir aşamaya girdi. Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro’dan Latin Amerika’da yeni bir kriz endişesini körükleyen açıklamalar geldi.
Venezuela’yı 1999’dan 2013’teki ölümüne dek yöneten sosyalist Hugo Chavez’in anısına düzenlenen Sadakat ve Sevgi Günü etkinliklerinde konuşan Devlet Başkanı Nicolas Maduro, referandumda Essequibo’da devlet kurulması ve Venezuela’ya katılmasına verilen desteği ‘tarihi’ diye niteledi.
“Bütün dünyaya güçlü bir mesaj verdiniz ve birlik olduğunuzu herkese kanıtladınız” diyen Maduro, uluslararası düzende hala Guyana’ya bağlı olan Essequibo bölgesinde petrol, gaz ve maden işletmeciliği için Venezuela devlet petrol şirketi PDVSA’ya lisans verdiğini açıkladı.
Essequibo’nun “savunulması” için Tümgeneral Alexis Rodriguez Cabello’nun tek yetkili olarak atandığını duyuran Venezuela lideri, bölge için Ulusal Yüksek Komisyon oluşturulduğunu ve başına Devlet Başkanı Yardımcısı Delcy Rodríguez’in getirildiğini ekledi.
Ülke olarak “5 konuda uzlaşma” ihtiyacından söz eden Maduro, bunları, “yeni bir ekonomik modelde ilerlemeye devam edilmesi, tek taraflı yaptırımlara karşı çıkılması, barışın pekiştirilmesi, sosyal refahın iyileştirilmesi ve Guyana Essequibo bölgesinin kurtarılması” diye sıraladı.
ABD destekli Venezuela muhalefet liderlerini Essequibo bölgesi konusunda ABD’li petrol devi Exxon Mobil’den yana tavır almakla suçlayan Maduro, “Vatana ihanet ediyorlar, hepinizin önünde bunları size şikayet ediyorum” dedi.
1899 Paris Tahkim Kararı’nı tanımadıklarını tekrarlayan Maduro, Venezuela halkının ABD emperyalizmine aldırış etmeksizin “cesur” bir mücadele ortaya koyduğunu dile getirdi.
ESSEQUİBO İHTİLAFININ TARİHİ
1899’da Paris’teki uluslararası tahkim mahkemesi, Essequibo bölgesini, o zamanki adıyla Britanya Guyanası’nı yöneten sömürgeci güç Britanya’ya vermişti. Bu karar, son 60 yılda ardı ardına gelen Venezuela hükümetleri tarafından adil olmadığı gerekçesiyle reddedildi. 1966’da Britanya ile Venezuela’nın vardığı Cenevre Anlaşması, toprak anlaşmazlığını yeniden ele almak üzere aynı yıl Londra’dan bağımsızlığını kazanan Guyana ile Venezuela’nın temsilcilerinden oluşan bir komisyon kurulmasını öngörüyordu. Ancak üzerinden neredeyse 60 yıl geçmesine rağmen hala bir çözüm bulunamadı.
Anlaşmazlık, ABD’li enerji devi ExxonMobil’in Essequibo’nun açık deniz sularında petrol keşfetmesinin ardından 2015 yılında alevlendi. Guyana hükümetinin Eylül 2023’te dev petrol şirketlerinin Essequibo sularında arama ruhsatı için teklif verdiği ihale açmasıyla gerilim daha da arttı. Ardından yaklaşık bir ay önce Essequibo sularında yeni bir “önemli” petrol keşfi yapıldı.
Bu arada Guyana’nın başvurduğu BM’ye bağlı Uluslararası Adalet Divanı, 2020’de Essequibo anlaşmazlığına bakma yetkisinin olduğunu açıkladı, ama davanın esası -bölgeyi Guyana’ya veren 1899 tahkim kararının geçerli olup olmadığı- hakkında henüz karar vermedi. Sorunun iki ülke arasında çözülmesi gerektiğini söyleyen Venezuela, Uluslararası Adalet Divanı’nın yargı yetkisine sahip olduğunu kabul etmedi. (AA, Dış Haberler)
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***