– Venezuela’nın komşu Guyana’nın Exxon Mobil’in petrol çıkardığı ve ABD’nin askeri üs kurmayı planladığı Essequibo bölgesini ilhak adımlarıyla yükselen gerilim, iki ülke liderinin aralık ortasında yüz yüze görüşmesiyle yatışırken, Britanya’dan tırmandırıcı bir hamle geldi. Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro ile Guyana Devlet Başkanı Irfaan Ali’nin ‘birbirlerine karşı güç kullanmayacakları’ güvencesi vermesine rağmen, Britanya’nın eski sömürgesi Guyana’ya savaş gemisi göndermeye hazırlandığı belirtildi.
BRİTANYA MİLLETLER TOPLULUĞU ÜYESİNE ÇIKARMA
BBC’nin Britanya hükümetinin eski sömürgesine diplomatik ve askeri destek sağlamak amacıyla Guyana’ya bir savaş gemisi göndermeye hazırlandığını duyurmasının ardından, Savunma Bakanlığı, HMS Trent’in Noel’den sonra ortak tatbikatlara katılacağını doğruladı:
“HMS Trent, Atlantik Devriye Görevi konuşlandırması sırasında bölgedeki bir dizi anlaşmanın parçası olarak bu ayın sonlarında bölgesel müttefiki ve Britanya Milletler Topluluğu ortağı Guyana’yı ziyaret edecek.”
Britanya Milletler Topluluğu üyesi Guyana, Güney Amerika’nın İngilizce konuşulan tek ülkesi.
FALKLAND’DAN BERİ GÜNEY AMERİKA’DA İLK DEVLETLERARASI SAVAŞ TEHLİKESİ
BBC’ye göre uyuşturucu kaçakçılarını arama göreviyle Karayipler’e konuşlandırılan açık deniz devriye gemisi HMS Trent, Venezüella hükümetinin Guyana’nın Essequibo bölgesini ilhak tehdidinde bulunmasının ardından yeniden görevlendirildi. BBC, Venezuela’nın ilhak adımlarının “1982’de Arjantin ile Britanya arasındaki Falkland Savaşı’ndan beri Güney Amerika’da ilk devletlerarası savaşı tetikleyebileceği korkusu yarattığı” yorumunu yaptı.
BU NOKTAYA NASIL GELİNDİ?
Venezuela, Guyana’nın yaklaşık üçte ikisini oluşturan Essequibo üzerinde uzun zamandır hak iddia ediyor ve tarihi 1899 yılına kadar uzanan sorunun iki ülke arasında çözülmesini istiyor. Ancak Guyana 2018 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin yeşil ışık yakması üzerine Uluslararası Adalet Divanı’na gitti. Uluslararası Adalet Divanı da 2020’de Essequibo anlaşmazlığına bakma yetkisi olduğunu açıkladı. Ancak Venezuela bu yetkiyi tanımadı.
Venezuela ile Guyana arasındaki deniz sınırı da tartışmalı. ABD’nin ExxenMobil eşliğinde bölgeye müdahil olması ve Guyana’nın Eylül 2023’te dev petrol şirketlerinin Essequibo sularında arama yapması için ihale açması üzerine Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, bu ayın başında Guyana’nın Essequibo bölgesinin ilhakını da içeren bir referandum düzenledi. Referandumda ilhaka yüzde 95’in üzerinde evet oyu çıkmasının ardından, Maduro, Essequibo’yu Venezuela içinde gösteren haritalar bastırdı ve bölgeden sorumlu yetkililer atadı.
MADEN VE PERTOL ZENGİNİ
Tepeleri ve ormanları altın, elmas ve boksit bakımından zengin Essequibo’nun kıyılarında ise büyük petrol yatakları bulundu. Bu sayede Guyana’nın ekonomisi hızla büyürken, dünyanın en büyük kanıtlanmış petrol rezervlerine sahip Venezuela ABD’nin yaptırımları yüzünden büyük sıkıntı çekiyor.
Maduro-Ali zirvesindeki uzlaşıya rağmen Venezuela’nın iddiasını geri çekmemesi eşliğinde her iki taraf da sınır anlaşmazlığının yasal olarak nasıl çözülebileceği konusunda hâlâ anlaşmazlık içinde.
GUYANA EN RİSKLİ NAKLİYE BÖLGELERİ LİSTESİNDE
Bu hafta Londra’daki Lloyd’s sigorta piyasası Guyana’yı en riskli nakliye bölgeleri listesine ekledi.
HMS Trent’İN ÇATIŞMA KABİLİYETİ VAR
Britanya’nın devreye soktuğu savaş gemisi HMS Trent’in Kraliyet Deniz Kuvvetlerinden oluşan 65 kişilik mürettebatı, 30 mm’lik topları ve Merlin helikopterleri ile insansız hava araçları konuşlandırma kabiliyeti var.
HMS Trent, aralık başında ana limanı Cebelitarık’tan ayrıldı ve şu anda Noel için Barbados’ta bulunuyor.
Savaş gemisinin Guyana’nın başkenti Georgetown açıklarına demir atması ve ülkenin donanması ve diğer müttefikleriyle ziyaretler, ortak faaliyetler ve eğitimler yürütmesi bekleniyor.
BRİTANYA’NIN GUYANA’YA DESTEK GÖSTERİSİ
BBC’ye göre “HMS Trent’i Guyana’ya gönderme kararı, Britanya’nın Guyana’ya uluslararası diplomatik destek gösterme yönünde giderek artan çabalarının bir parçası”.
Bu hafta Britanya Dışişleri Bakanı Lord David Cameron, “Guyana’nın toprak bütünlüğünün korunmasını sağlamak ve gerilimi önlemek için bölgedeki ortaklarıyla çalışmaya devam edeceklerini” söyledi. Amerika kıtasından sorumlu Dışişleri Bakanı Yardımcısı David Rutley, 18 Aralık’ta Georgetown’a giderek Venezuela’nın iddiasını yenilemesinden beri ziyaret gerçekleştiren ilk G7 temsilcisi oldu. Guyana’ya Britanya’nın “net desteğini” sunan Rutley, şöyle konuştu:
“Sınır sorunu 120 yılı aşkın süredir çözüme kavuşturulmuş durumda. Dünyanın neresinde olursa olsun egemen sınırlara saygı duyulması gerekiyor. Britanya, Guyana’nın toprak bütünlüğünün korunmasını sağlamak için bölgedeki ortaklarının yanı sıra uluslararası kuruluşlar aracılığıyla da çalışmaya devam edecek.”
‘ESKİ İŞGALCİ VE KÖLELEŞTİRİCİ İMPARATORLUK, VENEZEULA’YA KARŞI İŞBAŞINDA’
Venezuela Dışişleri Bakanı Yvan Gil ise ziyareti eleştirerek Londra’yı bölgeyi istikrarsızlaştırmakla suçladı:
“Guyana Essequiba topraklarını yasadışı şekilde işgal eden ve Venezüella’nın çıkarlarına karşı ustaca ve sinsive hareket eden eski işgalci ve köleleştirici imparatorluk, kendi yarattığı toprak tartışmasına müdahale etmekte ısrar ediyor.” (BBC, Dış Haberler)
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***