– Yeni Zelanda’da İşçi Partisi’nin iktidarı kaptırdığı yeni sağcı hükümet, eski başbakan Jacinda Ardern döneminde getirilen ve dünyada ilk olan “yeni nesillere sigara yasağını” kaldırma kararı aldı. Sağlık yetkililerinin karşı çıktığı karar, vergi kesintilerinden doğacak açığı kapatmak gerekçesiyle verildi.
YASAK NEYİ ÖNGÖRÜYORDU?
Ardern hükümetinin getirdiği yasak, önlenebilir ölümlerin ana sebebinin sigara olduğu Yeni Zelanda’da ‘sigara içmeyen nesil’ yaratılmasını hedefliyordu. Bu çerçevede, Ocak 2009’dan sonra doğanlara sigara satılması önümüzdeki yıldan itibaren – yani 14 yaşından sonra- tamamen yasaklanacaktı. Yasak çerçevesinde, tütün ürünlerinin satışı yüzde 90 oranında azaltılacak ve sigaradaki nikotin oranı da düşürülecekti. Bu sayede yeni nesillerin tütüne alışmasının önleneceği düşünülüyordu. Uzmanlar, özellikle Māori nüfusu arasında olmak üzere, bu sayede her sene yaklaşık 5 bin ölümün engellenebileceğini savunuyordu.
ARDERN’E KARABORSA UYARISI YAPILMIŞTI
Tartışmalı yasak, sigara şirketleri ve tütün ürünü satan dükkanların sahiplerinden büyük tepki çekmişti. Muhafazakâr vekiller de, yasak nedeniyle sigara satışının karaborsaya düşeceği uyarısında bulunmuştu.
YASAK NEDEN GERİ ÇEKİLİYOR?
Ülkede 14 Ekim’den sonra kurulan sağ iktidarın ilk icraatlarından biriyse bu yasağı geri çekmek oldu. Merkez sağcı Ulusal Parti’nin iki başka sağ parti ile oluşturduğu koalisyon, sigarada nikotin oranının düşürülmesi, bir nesle sigara satışının yasaklanması ve sigara satılabilen noktaların azaltılması dahil, yeni yasanın geri çekileceğini açıkladı.
Ciddi oranda vergi kesintisi vaadiyle seçilen Ulusal Parti hükümetinin Maliye Bakanı Nicola Willis, sİgara yasağının kaldırılması ile elde edilecek gelirin, vergi kesintilerinin yol açacağı açığı kapatacağını savundu. Willis, tütün ürünleri satabilen dükkanların sayısının azaltılmasının ve diğer önlemlerin hükümet gelirlerinin ciddi ölçüde azaltacağını belirterek, “Bu ilave gelir kaynaklarına ve diğer tasarruf alanlarına geri dönmek, vergi kesintisini fonlamamıza yardımcı olacak” dedi. Yeni maliye bakanı, bir nesle sigarayı yasaklamanın, 1 milyar dolar gelir kaybına yol açacağını söyledi.
‘KOALİSYON ORTAĞI ISRAR ETTİ’
Yeni Zelanda basını, Ulusal Parti’nin vergi kesintisini finanse etmek için öncelikle emlak sektöründe yabancıların alım yapması yasağını kaldırmak istediğini ama koalisyon ortaklarından Önce Yeni Zelanda partisinin bu öneriyi reddedince gözünü sigara yasağına diktiğini yazdı. Willis de, sigara yasağını kaldırılması için Önce Yeni Zelanda’nın ısrarcı olduğunu savundu.
Yeni Başbakan Christopher Luxon da, yasağı kaldırmaları sayesinde gizli bir sigara piyasasının oluşmasını ve sigara satabilecek az sayıda yerin suç örgütleri tarafından hedef alınmasını engellediklerini söyledi.
MAORİLER ÖZELLİKLE ETKİLENECEK
Luxon, selefi Ardern’in planını çöpe atsa da ülkede sigara içme oranını eğitim ve başka politikalarla düşüreceğini de savundu. Ancak halk sağlığı uzmanları, yasağın geri çekilmesinin kendilerini şoke ettiğini söyledi. Uzmanlar, yasakla ülkede sigara içme oranının daha yüksek olduğu bilinen Māori nüfusu başta olmak üzere, yaklaşık 5 bin ölümün engellenmiş olabileceğini belirtiyor. (DIŞ HABERLER)
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***