1990’lı yıllarda yedi köylünün faili meçhul cinayete kurban gittiği Mardin’in Midyat ilçesine bağlı Süryani köyü Yemişli, bir cinayete daha sahne oldu. 92 yaşındaki Süryani Gevriye Akgüç, evinin avlusunda silahla öldürüldü. Cinayete tepki gösteren Süryaniler olayın aydınlatılmasını istiyor.
Bölgenin en eski yerleşim yerlerinden olan Mardin’in Midyat ilçesine bağlı Yemişli ya da Süryanice adıyla Anhel köyü, dün işlenen bir cinayetle gündeme geldi. Yıllarca köyünden ayrı yaşayan ve 10 yıl önce köye dönen Süryani Gevriye Akgüç evinin önünde silahlı saldırıya uğradı. Akgüç, kafasına aldığı kurşunla olay yerinde hayatını kaybetti.
En çok Süryani’nin yaşadığı köy olan Yemişli’nin adı faili meçhul cinayetlerle de anılıyor. 1990’lı yıllarda 7 köylü faili meçhul cinayete kurban gitti.
Merkezi Belçika’da bulunan Avrupa Süryaniler Birliği’nin 2014 yılında Avrupa Parlamentosu’na verdiği rapora göre 1987 ile 1998 yılları arasında faili meçhul cinayetlere kurban giden 42 kişinin adı yer aldı. Ölenlerin yedisi Yemişli Köyü nüfusuna kayıtlı Süryanilerdi.
1990 yılında işlenen ilk faili meçhul cinayetlerden birinin kurbanı Bulut ailesi oldu. Saldırıda baba Gevriye Bulut olay yerinde, oğlu Samuel Bulut da kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
1992 yılında engelli olan Ferit Adil ve kız kardeşi Şimuni faili meçhul cinayet sonucu hayatını kaybederken, 1993 yılında seyahat ettikleri araçta saldırıya uğrayan Aydın Aydın, İsa Koç ve Yusuf Özbakır ile kuzeni öldü. Özbakırlar’ın Almanya’dan ziyaret için geldiği öğrenildi. Bu cinayetlerle faili meçhul cinayet sonucu hayatını kaybeden Yemişlili Süryani sayısı yedi oldu.
Listede adı bulunanların çoğunun Midyat ve köylerinden olması Süryaniler’i korkuttu. Yemişli’nin de aralarında bulunduğu onlarca köyde yaşayan Süryaniler başka illere ve ülkelere göç etti. 2000’lerin başında bölgedeki olayların azalmasıyla Süryaniler köylerine dönmeye başladı. Dönenlerden biri de Gevriye Akgüç’tü.
Uzun yıllar İstanbul’da yaşayan Akgüç, 10 yıl önce köyüne geri döndü. Çocukları İsveç’te yaşayan Akgüç, evini onararak köyde yaşamaya başladı. Köylülerin VOA Türkçe’ye verdiği bilgiye göre Akgüç, bir süre önce mezarını kazarak, öldüğünde köye gömülmesini vasiyet etti.
“Olay adli vakaya benziyor”
Süryani Dernekler Federasyonu (SÜDEF) Başkanı Evgil Türker, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, olayın ardından bazı şüphelilerin gözaltına alındığını söyledi.
Güvenlik güçlerinin soruşturmayı titizlikle yürüttüğüne dikkat çeken Türker, cinayetin tedirginlik yaratmadığını kaydetti. Olayın aydınlatılması çağrısı yapan Türker, “90’lı yıllarda yedi kişi katledilmiş, köy boşalmış ama bu sefer öyle bir durum olacağını sanmıyorum, ki öyle bir şey de gözlemlemedim. Adli bir vakaya benziyor gibi. Bu, soruşturma sonunda ortaya çıkacak. Beklentimiz bir an önce açığa çıkarılmasıdır. İlk kez bir soruşturmanın bu kadar ciddi yürütüldüğünü gördüm” dedi.
“Olay tedirginlik yaratır”
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nin (HEDEP) Süryani milletvekili George Aslan, olayla ilgili bazı iddiaların olduğunu söyledi.
VOA Türkçe’ye konuşan Aslan, “yöredeki bazı karanlık güçlerin Süryaniler’in dönmesinin ve mal ve mülklerine sahip çıkmasını hazmedemediğini” ifade etti.
Olayın köylerine dönmek isteyen Süryaniler’i tedirgin edeceğini dile getiren Aslan, “1990’larda işlenen cinayet faili meçhul cinayetlerden sonra binlerce insan göç etmişti. Bu olay ister istemez köye dönüş hazırlığında olan veya dönüp de bir şeylere başlayan insanları tedirgin eder. Yani insan diyor ki ‘Ben istikrarlı bir yerden geldim. Burada can güvenliği yok. Ben nasıl kalabilirim?’ Bagok Dağı’ndaki köyler birer şantiye yani. İnsanlar harıl harıl yeni evler yaptırıyor. Bir heyecan var. Bu olay ister istemez bir tedirginlik yaratır” diye konuştu.
Olayın ardından başlatılan soruşturmada 15 kişi gözaltına alındı. İstihbarat birimlerinin da katıldığı soruşturmada yeni gözaltıların olacağı öğrenildi.
Şırnak’ın Beytüşşebap ilçesinde yaşayan Hurmuz ve Şimon Diril isimli Süryani çift de 11 Ocak 2020 tarihinde kaybolmuştu. Şimon Diril’in cansız bedeni kaybolduktan 70 gün sonra evlerine 20 metre uzaklıkta bulundu. Ancak Hurmuz Diril ise hala kayıp. Soruşturma kapsamında çiftin akrabası ve tek görgü tanığı olan Apro Diril tutuklandı. Diril’in de aralarında bulunduğu üç kişi hakkında dava açıldı. Yargılama sonucunda Diril müebbet hapis cezasına çarptırılırken, diğer sanıklar beraat etti.