Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın her fırsatta ‘nas’la ilişkilendirdiği düşük faiz istemi ve ‘Faiz sebep, enflasyon sonuç’ tezi sonrası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), politika faizini Mayıs ayındaki seçimlerden önce yüzde 8,50’ye kadar indirmişti.
Erdoğan’ın ekonomik gerçeklere uymayan ekonomi modeli devam ettirilemedi ve seçimlerden sonra Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine Mehmet Şimşek getirildi. Şimşek, Bakanlıktaki devir teslim töreninde “rasyonel politikalara geri dönüleceğini” söyledi ve faiz indirimi dönemi son buldu.
DOLAR KURU VE ENFLASYON TARİHİ ZİRVELERDE
Ancak Erdoğan’ın ekonomi planıyla birlikte dolar kuru rekor üstüne rekor kırarken, enflasyon tarihi zirvelere tırmandı.
Mevcut küresel ortamda, yükselen enflasyon karşısında önde gelen merkez bankalarının faiz oranlarını agresif bir şekilde artırması, para arzının da kısılması anlamına geliyordu.
“PARA BAS’ DİYENLER OLDU, BİZ BU TUZAĞA DÜŞMEDİK”
Türkiye’de ise AKP iktidarının seçimlerden önce izlediği program TL’nin alım gücünü günden güne eritmeye devam ederken, 2020 yılının Ağustos ayında dolar kuru iki gün içinde 7,24 TL seviyesini gördü.
Kurdaki yükselişin ardından, dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “Türkiye para bassaydı bugün yüzde 25-30 enflasyonları konuşacaktık. Yüzde 30-40 faizlerde reel ekonomiden özel sektörden bahsedebilir miydik? Bu sıkıntılı dönemde bize ‘Para bas’ diyenler oldu. Biz bu tuzağa düşmedik” açıklamasını yapmıştı.
PİYASAYA PARA AKINI: 4 YILDAKİ YÜKSELİŞ
Para basıldığı iddiası AKP iktidarı tarafından sürekli reddedilirken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, dolaşımdaki para, 2019 yılında 145 milyar TL iken aradan geçen her yıl piyasaya sürülen para miktarı artış gösterdi.
2020 yılında piyasadaki nakit para 175 milyar TL olurken, 2021 yılında 221 milyar TL’yi, 2022 yılında da 313 milyar TL’yi buldu. Son olarak Eylül 2023 itibariyle dolaşımdaki para 2022 yılı sonuna göre, yüzde 33 oranında artarak 416 milyar TL’ye ulaştı. Böylece, son 4 yılda dolaşımdaki para 271 milyar TL arttı.
EKONOMİYE YANSIMASI NE OLDU?
Erdoğan’ın “Faiz sebep, enflasyon sonuç” önermesiyle faiz müdahalelerinin sonuçları bütün vatandaşları etkiledi. Politika faizinde indirim, Türkiye ekonomisinin makro iktisadi büyüklüklerinde önemli bozulmalar yaşanmasına yol açtı.
Bu gelişmelerle, tedavüldeki nakit para miktarı enflasyonun bir göstergesi olarak karşımıza çıkarken, alım gücü düştükçe dolaşımdaki banknot sayısı da artıyor. Türkiye’deki en yüksek banknot 200 lira ancak, bu parayla yapılacak bir alışveriş bile oldukça sınırlı hale geldi.
Vatandaşın alım gücündeki gerileme nedeniyle 500 liralık banknot dönemine girileceği belirtilmiş, ancak dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 500 ve 1000 liralık banknot iddialarını reddetmişti.
Kaynak: Gerçek Gündem
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***