Amerika Maliye Bakanlığı, Rusya’ya üçüncü ülkelerden teknoloji ve teçhizat sağlayıp, Ukrayna’ya karşı yürüttüğü savaşa yardım ettiği gerekçesiyle bazı kişi ve kuruluşları hedef alan yeni yaptırımlar açıkladı.
Rus ordusu dışında ülkenin sanayi üssüne de odaklanan bakanlığın hedefinde Türkiye’den kişi ve kuruluşlar da var.
Yabancı Varlıkları Kontrol Dairesi (OFAC), Rusya’ya yaptırım ve ihracat kontrolleri uygulayan uluslararası koalisyon tarafından belirlenen yüksek öncelikli kalemlerin neredeyse tamamının üreticilerini, ihracat ve ithalatçılarını sekteye uğratmayı planladığını açıkladı.
ABD Maliye Bakanı Janet Yellen, “Küresel yaptırım koalisyonumuz Rusya’nın askeri sanayi kompleksi için kilit girdilere erişimini engellemiş ve Kremlin’in savaşı yürütme kabiliyetini zayıflatmıştır. Bugün atılan adımlar, Rusya’nın askeri tedarik zincirinin her halkasını kesintiye uğratmaya devam etme ve Rusya’nın savaş çabalarını desteklemek isteyen dış aktörleri hedef alma konusundaki kararlılığımızı göstermektedir” dedi.
“Rusya, Çin, Türkiye ve BAE meşru ekonomik ilişkilerini istismar ediyor”
Askeri-endüstriyel kompleksini sürdürmek ve korumak için ihtiyaç duyduğu teknoloji, ekipman ve diğer malzemelerin çoğunu yurt içinde üretemeyen Rusya’nın, ihtiyaç duyduğu malları elde etmek için üçüncü ülke tedarikçilerine güvendiğini belirten ABD’li yetkililer, “Rusya, Çin, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri ile meşru ekonomik ilişkilerini istismar etmeye devam etmektedir; bu ülkeler Rusya’ya yabancı teknoloji ve ekipman ihraç eden, yeniden ihraç eden ve aktaran merkezler haline gelmiştir” dedi.
Çin, Türkiye ve BAE’de yerleşik şirketlerin, Rusya’nın silah sistemleri için ihtiyaç duyduğu kritik bileşenler dahil yüksek öncelikli çift kullanımlı mallar göndermeye devam ettiğini belirten ABD Maliye Bakanlığı, üç ülkenin hükümetleri ile potansiyel yaptırımları ve ihracat kontrol zafiyetlerini ikili işbirliği ruhu içinde birlikte ele almak için çalışmayı sürdürdüklerini kaydetti.
Türkiye’den hangi şirketler var?
ABD Maliye Bakanlığı’nın açıklamasında Türkiye merkezli 7 şirket sayıldı. Açıklamanın Türkiye başlığı altında yer alan Azint Elektronik, Basilevs Lojistik, Bosphorus Gate, Jacbac Technology, Kuzey Logistics, Smart Techno Group ve Technopartner isimli şirketlerin, Rusya’ya mikroelektronik üretim ekipmanı, elektronik entegre devreler, tantal ve çok katmanlı seramik kapasitörler, veri alma, dönüştürme ve iletme makineleri, lityum-iyon piller, elektrikli bataryalar ve metal işleme aletleri, metal tornalama takım tezgahları için aletler, kalibrasyon ve malzeme test ekipmanları için mallar gönderdiği kaydedildi.
“Rus istihbaratı ile bağlantılı Türkiye merkezli yasadışı tedarik ağı”
7 şirket, Rusya ekonomisinin elektronik, teknoloji, taşımacılık sektöründe faaliyet gösterdiği için ABD’nin yaptırım listesine alındı.
ABD Maliye Bakanlığı bu şirketlere ek olarak, bugün Rus istihbarat servisleriyle bağlantılı Türkiye merkezli bir yasadışı tedarik ağını da çökertmek üzere harekete geçtiklerini ve bu ağın başındaki ismin Türk vatandaşı Berk Türken olduğunu açıkladı.
Açıklamada Türken’in Türkiye merkezli BSB Grup İnternet Ve Yapay Zeka Teknolojileri Anonim Şirketi ve Türken Dijital Matbaa Teknolojileri Bilgisayar Bilişim Kırtasiye Fotoğrafçılık Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi firmalarının sahibi olduğu belirtildi; kendisi ve şirketlerinin yaptırım listesine alındığı bildirildi.
Tedarik ağının bir şema ile de gösterildiği açıklamada, “Berk Türken ve Türken Dijital, Rus istihbarat servislerinin yaptırım uygulanan Rus kuruluşları için teknoloji tedarik etmesini sağladı. Türken Dijital, yaptırım engellerini aşmak ve malları Türkiye’den Rusya’ya taşımak için ödeme ve nakliye ayrıntılarını düzenlemek üzere ABD’nin yaptırım listesindeki TBS ve Andrey Vladimiroviç Timoşin ile birlikte çalıştı” denildi.
TBS’in Moskova’da bulunan ve mikroelektronik endüstrisi için test sistemleri sağlayan bir teknoloji şirketi olduğu belirtilen açıklamada, “Rusya’nın istihbarat servisleri, Rus müşteriler adına ödeme yapmak ve ekipman sevk etmek için TBS’i kullandı.
Timoşin, yaptırım uygulanan Rus kuruluşlarına yarı iletken ve nanoteknoloji üretim ekipmanı tedarik etmek için TBS ve diğer şirketlerle birlikte çalıştı. Timoşin’in tedarik faaliyetleri Rusya’nın istihbarat servisleri tarafından yönlendirildi” ifadeleri yer aldı.
ABD’nin Ukrayna’ya açtığı savaş nedeniyle Moskova’ya karşı aldığı kapsamlı yeni tedbirler arasında Türkiye’dekiler dışında yüzlerce kişi ve kuruluşa yönelik yaptırımlar yer alıyor. Rusya merkezli yedi banka ve düzinelerce sanayi firması da Maliye Bakanlığı tarafından yaptırımlara tabi tutuldu.
Rusya’nın enerji üretimi de hedefte
ABD Dışişleri Bakanlığı da Rusya’nın gelecekteki enerji üretimini ve gelirini, metal ve madencilik sektörünü, savunma tedarikini ve Rus hükümetinin savaş çabalarını ve diğer kötü niyetli faaliyetlerini destekleyenleri hedef alan yaklaşık 100 yaptırım yayınladı.
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, son önlemlerin Sibirya’da Arctic-2 LNG olarak bilinen devasa bir projenin sahiplerinden biri olan, geliştirilmesi ve işletilmesinde yer alan önemli bir kuruluşu hedef aldığı belirtildi. Projenin sıvılaştırılmış doğalgaz olarak bilinen soğutulmuş doğalgazı küresel pazarlara sevk etmesi bekleniyor.
Washington ayrıca Rus ordusu tarafından Ukrayna’da kullanılan KUB-BLA ve Lancet intihar dronlarını da hedef aldı ve bunların üretimini desteklemek üzere malzeme tedarik etmekle suçladığı bir şebekenin yanısıra dronların yaratıcısı ve tasarımcısını da yaptırım listesine ekledi.
Enerji şirketlerine yaptırımlar
ABD Ticaret Bakanlığı da bugün Rusya ve Özbekistan’daki 13 kuruluşu ABD’nin ulusal güvenliğine ya da dış politika çıkarlarına aykırı hareket ettikleri gerekçesiyle ihracat kontrol listesine ekledi.
Arctic LNG 2’ye uygulanan yaptırımlarla ve Eylül ayında projeye uygulanan önceki tedbirlerle ABD, Moskova’nın 2014’te Kırım’ı işgal etmesinin ardından Rusya’nın gelecekteki derin deniz, kaya gazı ve Arktik petrol üretimini hedef almasına benzer şekilde, Rusya’nın gelecekteki enerji üretimini hedef almaya çalışıyor. Üretilmesi zor olan bu projelerin hepsi Batı teknolojisine dayanıyor.
Kendisi de Avrupa’ya ihracat yapan büyük bir LNG üreticisi olan ABD, sadece boru hattıyla gönderilen Rus gazını yasaklayan Avrupa’ya, Rusya’nın LNG sevkiyatını azaltmaya çalışıyor.
Arctic-2 LNG’nin yakında ihracata başlaması bekleniyor ve yeni önlemlerin Rus LNG’sini ne kadar engelleyeceği belirsiz. Rusya’nın en büyük LNG üreticisi Novatek Eylül ayında, Arctic-2 LNG’den gelecek yılın başlarında sevkiyata başlayacağını açıklamıştı.
Bugün açıklanan yaptırımlar, Washington’un Lancet insansız hava aracını doğrudan hedef alan ilk önlemi oldu. Ukraynalı askerlere göre bu İHA, Ukrayna’nın cephe hatlarında giderek artan bir tehdit oluşturuyor.
Washington, Rusya Savunma Bakanlığı’na insansız mühimmat ve intihar dronları tasarladığını, ürettiğini ve sattığını söylediği Rusya merkezli bir üretici olan ZALA Aero’nun yanısıra ZALA markası altında dron üreten ve satan Rusya merkezli bir kuruluş olan A Level Aerosystems CST’yi hedef aldı.
Şirketlerin sahibi Aleksandr Zaharov’un yanısıra eşi, kızı ve oğulları ile sahip oldukları şirketler de hedef alındı. ABD Dışişleri Bakanlığı, Zaharov’un insansız hava araçlarının yaratıcısı ve tasarımcısı olduğunu söyledi.
Dışişleri Bakanlığı, yüzlerce elektro-optik ekipman, kamera ve başka ürünlerin sevkiyatını gerçekleştirdiğini söylediği iki firma ve Rusya merkezli firmalara radar bileşenleri sevk eden bir firma olmak üzere üç Çin kuruluşunu da hedef aldı.
Dışişleri Bakanlığı ayrıca BAE’deki savunma ile ilgili çok sayıda kuruluşa ve tedarik şirketine de yaptırım uyguladı.
İnşaat şirketleri, Rus yetkililer ve Rusya’da bulunan dünyanın en büyük titanyum cevheri yatağını geliştirme projesini yürüten bir metal ve madencilik şirketi de yaptırımların hedefi oldu.