– Irak’ta aralık ayındaki il meclis seçimleri öncesinde Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile ilişkileri düzeltme hamlelerinde bulunan Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin, Kerkük’te Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) jest yapması ile patlak veren kriz duruluyor. Sudani’nin kentteki ‘Ortak Operasyonlar Komutanlığı’nı iyi niyet göstergesi olarak KDP’ye geri verme adımı nedeniyle patlak veren ve Kürtlere karşı şiddete dökülen protestolar, bu kararın ertelenmesiyle son buldu.
SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI KALDIRILDI
Büyük çoğunluğunu Türkmenlerin ve Arapların oluşturduğu eylemcilerin, binanın önünde kurdukları çadırları toplamaya başladığı belirtildi. Üçü Kürt olmak üzere dört kişinin öldüğü gerilim sonrası Kerkük’te ilan edilen sokağa çıkma yasağı da kaldırıldı. Erbil-Kerkük karayolu da, eylemcilerin kurdukları çadırları toplamaya başlamasıyla yeniden açıldı.
BİNANIN ÖNEMİ NE?
Söz konusu bina, IŞİD’in 2014’teki ilerlemesi sırasında Irak ordusunun bölgeden çekilmesi üzerine peşmergenin kontrolüne geçti. Sonrasındaki üç yıl boyunca da, Kerkük’teki KDP karargahı olarak kullanıldı. Erbil yönetiminin Mesud Barzani liderliğinde 2017’de düzenlediği bağımsızlık referandumu sonrasında ise dengeler değişti.
Bağımsızlık referandumu öncesindeki süreçte Erbil, Irak Anayasası’nın 140’ıncı maddesine göre petrol zengini Kerkük’ün statüsünün belirlenmesi için en geç 31 Aralık 2007’ye kadar referandum düzenlenmiş olması gerektiğine dikkat çekiyordu. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY), Bağdat’ı hem referandumu ertelemek hem de kente Arapları yerleştirerek etnik yapıyı kendi lehine değiştirmekle suçluyordu. Kürtlerin, Arapların ve Türkmenlerin birarada yaşadığı kentin Erbil’e mi Bağdat’a mı bağlı olacağının belirlenmesi adına, IKBY’nin bağımsızlık referandumunda Kerkük’e de sandık kuruldu.
Ancak bağımsızlık referandumunu tanımayan Bağdat, Irak ordusunu çoğunluğu Şiilerden oluşan milis gücü Haşdi Şabi ile birlikte bölgeye yollayarak özellikle Kerkük ve çevresinde çok sayıda kontrol noktası kurdu. 16 Ekim 2017’de Kerkük’e giren Bağdat güçleri hem kentte kontrolü aldı, hem de KDP binasını boşaltıp “Kerkük Operasyonlar Komutanlığı” karargahına dönüştürdü.
ÇADIR KURANLAR ARASINDA HAŞDİ ŞABİ DESTEKÇİLERİ DE VAR
Son kriz de, Irak Başbakanı Sudani’nin, vilayetler ve Kerkük’te 18 Aralık 2023’te yapılacak il meclis seçimleri öncesinde binayı KDP’ye devretme kararı üzerine patlak verdi. Başını Arap ve Türkmenlerin çektiği, Irak basınına göre aralarında Haşdi Şabi taraftarlarının da bulunduğu bir grup protestocu, 25 Ağustos’ta binanın önünde çadır kurarak eylem yapmaya başladı. Çadırlar nedeniyle Kerkük-Erbil otoyolu da trafiğe kapatıldı.
ÖLENLERİN ÜÇÜ KÜRT
Kürt protestocuların da dün karşı eyleme başlamasıyla gerilim şiddete dökülürken, dört kişi silah yarası nedeniyle öldü. Kerkük polisi, tarafların birbirine metal soplarla saldırması ve taş atması sonucu 15 kişinin de yaralandığını açıkladı. Reuters ajansı, polis ve hastane kaynaklarından edindiği bilgiye dayanarak ölenlerin üçünün Kürt olduğunu duyurdu. Güvenlik kaynakları, ateşi kimin açtığı ve ölümlerin nasıl gerçekleştiği konusunda da soruşturma başlattı.
VALİ AÇIKLADI: BİNA KDP’YE VERİLMEYECEK, ÇADIRLAR SÖKÜLÜYOR
Gerilimin tırmanması sonrası ilan edilen sokağa çıkma yasağı ise bu sabah binanın KDP’ye verilmesi kararından geri dönülmesi ile birlikte kaldırıldı. Kerkük Valisi Rakan Said el-Cuburi, binanın KDP’ye devredilmesinin ertelendiğini ve göstericilerin protestolarına son verildiğini duyurdu.
Vali Cuburi, Facebook üzerinden yayımladığı açıklamada, Başbakan Sudani ile yaptığı telefon görüşmesi sonucu, merkezi yönetime bağlı güçlerin kullandığı binanın KDP’ye teslim edilmesi konusunun ertelendiğini açıkladı. Cuburi, bina önünde bulunan protestocularla görüşerek Başbakan’ın verdiği erteleme talimatını kendilerine anlattığını ve bunun üzerine göstericilerin çadırları toplayıp protestolarına son verme ve kapatılan yolu açma kararı aldığını ifade etti. Anadolu Ajansı da, bina önünde kurulan çadırların göstericiler tarafından kaldırılmaya başlandığını duyurdu.
SUDANİ, MESUD BARZANİ İLE GÖRÜŞTÜ: ORTAK ÇALIŞMA VURGUSU
Erteleme adımı öncesinde, Sudani’nin KDP lideri Mesud Barzani ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Neçirvan Barzani ile görüşmesi de dikkat çekti. Sudani’nin ofisinden yapılan açıklamaya göre, ayrı ayrı yapılan görüşmelerde Kerkük’te huzurun sağlanması için ortak çalışmaların yoğunlaştırılması gerektiği vurgulandı. (DIŞ HABERLER)
Kaynak:
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***