Fas’ta 2 binden fazla kişinin öldüğü 6,8’lik deprem ve yardım çalışmaları hakkında ne biliyoruz?

Tarihinin en büyük depremlerinden birini yaşayan Fas’ta ölü ve yaralı sayısı artmaya devam ediyor.

Faslı ve uluslararası kolluk kuvvetleri ve yardım görevlileri, kamyonlar ve helikopterlerle  depremden en çok etkilenen ücra dağ kasabalarına ulaşmaya çalışıyor. Bölge sakinleri yiyecek, su ve elektrik bekliyor.

Birleşmiş Milletler, Cuma gecesi meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki depremden 300 bin kişinin etkilendiğini tahmin ediyor.

Fas depremiyle ilgili ne biliyoruz?

En çok hangi bölgeler etkilendi?

Depremin merkez üssü Marakeş’in yaklaşık 70 kilometre güneyinde bulunan Al Huz ilindeki Atlas Dağları’nın yüksek kesimlerindeydi.

Büyük ölçüde kırsal olan bölge, kayalıkların yoğun olduğu dağlar, pitoresk geçitler, akarsu ve göllerden oluşuyor.

Fas’ın büyük bölümünü sarsan deprem Marakeş, Taroudant ve Chichaoua gibi diğer illerde de yaralanma ve ölümlere yol açtı.

Kaç kişi hayatını kaybetti?

Depremde hayatını kaybeden 2.122 kişiden 1.351’i 2014 nüfus sayımına göre 570.00’den fazla nüfusa sahip Al-Huz bölgesinden. 

Halk Arapça ve Fas’ın en yaygın yerli dili olan Tachelhit’i onuşuyor. Dağ yamaçlarına kil ve kerpiçten inşa edilen köyler yerle bir oldu. 

Turizm ekonomiye katkıda bulunsa da, il büyük ölçüde tarımla geçiniyor. Kuzey Afrika’nın büyük bölümünde olduğu gibi, Al Huz’da da depremden önce nehirleri ve gölleri kurutan, rekor kuraklık yaşanıyordu. 

Kim yardım sağlıyor?

Fas’taki yardım grupları, hükümetin yardım için geniş bir çağrıda bulunmadığını ve sadece sınırlı yabancı yardımı kabul ettiğini kaydetti. 

İçişleri Bakanlığı, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve ABD Başkanı Joe Biden’ın yardım tekliflerinden bahsetmeden İspanya, Katar, İngiltere ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden arama ve kurtarma odaklı uluslararası yardım kabul ettiğini söyledi.

Biden, Vietnam’a yaptığı ziyarette “Fas halkı için gerekli her türlü yardımı sağlamaya hazırız” dedi.

Fransa da Fas’taki “sahada bulunan” sivil toplum örgütlerine 5 milyon Euro göndereceğini duyurdu. 

Fransa’nın Avrupa ve Dış İşleri Bakanı Catherine Colonna, ülkenin özellikle Paris’ten gelen “hiçbir yardımı reddetmediğini” belirterek, “insanların yardıma ihtiyacı olduğu bir dönemde yanlış tartışmalar” yaratılmaması çağrısında bulundu.

Marakeş’te durum ne?

Deprem, 12. yüzyılda inşa edilen UNESCO Dünya Mirası listesindeki Marakeş’in eski şehrini çevreleyen duvarların bazı kısımlarını çatlattı.

Kentin en bilinen tarihi mekanlarından biri olan Koutoubia Camii’nin bazı bölümlerinde hasar oluştu. 

Fas’ın en çok ziyaret edilen şehri, sarayları, baharat pazarları, tabakhaneleri, satıcıları ve müzisyenlerle dolu gürültülü meydanı Jemaa El Fna ile biliniyor.

Ülkedeki diğer depremler

Son deprem, Fas’ta yüzyılı aşkın bir süredir yaşanan en şiddetli depremdi; ancak en ölümcül olanı değildi. 

1960’da Marakeş’in güneybatısındaki Agadir’i yerle bir eden 5.8 büyüklüğündeki depremde 12 binden fazla kişi hayatını kaybetti. 

Bu depremin ardından ülkede inşaat kurallarında değişiklik yapıldı; ancak, kırsal kesimdeki evler olmak üzere ciddi oranda bina bu tür sarsıntılara dayanacak şekilde yapılmadı. 

ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu’na göre, Cuma günkü sarsıntının 500 kilometre yakınında en az bir asırdır 6.0 büyüklüğünden daha şiddetli bir deprem meydana gelmedi. 

Kuzey Fas’ta 2004 yılında 6.4 büyüklüğünde ve 2016 yılında 6.3 büyüklüğünde sarsıntılar meydana geldi. 

Bundan sonra ne olacak?

Acil durum müdahale çalışmaları, ekipler depremden en çok etkilenen köylere ulaşmak için dağ yollarını aşmaya çalışıyor. 

Birçok bölgeye yiyecek, su ve elektrik ulaştırılamıyor. 

Fas Parlamentosu üyelerinin, Kral 6. Muhammed’in talebi üzerine depreme müdahale için bir hükümet fonu oluşturmak üzere toplanması planlanıyor.