Nijer cuntası kendisine verilen ültimatoma rest çekti: Şimdi ne olacak?

Pazar günü bunun için kendilerine verilen süreye meydan okuyan cunta şimdi olası bir askeri müdahale senaryosu ile karşı karşıya. 

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu’nun (ECOWAS) savunma bakanları geçen hafta, 26 Temmuz darbesini tersine çevirmek için olası güç kullanımına ilişkin bir plan hazırladılar. 

Blok bu plana ilişkin ayrıntıları açıklamıyor elbette ancak müdahale etmeden önce üye devlet başkanlarının tamamının bu harekata onay vermesi gerekecek. 

Karşı operasyon kısa mı sürer uzun mu?

ECOWAS daha önce de sorunlu noktalara asker gönderdi ancak Nijer topraklarında bu hiç olmadı. 

Güvenlik analistleri, büyük bir operasyonun ayrıntılarının bir araya getirilmesinin haftalar sürebileceğini ve böyle bir işgalin çatışmaların uzamasına yol açarak ülkeyi ve bölgeyi daha da istikrarsızlaştırabileceğini düşünüyor. 

Darbe lideri General Abdurrahmani Tiani, 2003 yılında hükümet ve isyancı güçler arasında varılan ateşkesin ardından Fildişi Sahili’ndeki ECOWAS barış güçlerinde tabur komutanı olarak görev yapmış bir isim. Dolayısıyla müdahalenin neye benzeyeceğini ve karşı tarafın kapasitesinin ne olduğunu biliyor.

Dakar’daki Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nde kıdemli bir araştırmacı olan Djiby Sow ise “Müdahale etmezlerse de bu büyük bir güvenilirlik sorunu olacak. Çünkü bir kırmızı çizgi koydular ve bu çizgi aşıldı.” dedi.

Nijerya Devlet Başkanı Bola Tinubu, hükümete askeri personelin konuşlandırılması da dahil olmak üzere tüm seçeneklere hazırlanılmasını söyledi. Senegal de asker gönderebileceğini söyledi.

Ancak Gine, Burkina Faso ve Mali’deki darbe liderleri Nijer cuntasını desteklediklerini ifade ettiler.

ABD ve Fransız kuvvetlerinden yardım istenebilir

Nijerya’daki SBM İstihbarat danışmanlığında kıdemli bir araştırmacı olan Ikemesit Effiong, askeri bir operasyonun büyük olasılıkla kilit güvenlik ve idari bölgeleri ele geçirmeye, Bazum’u ev hapsinden kurtarmaya ve hükümetini hızla tesis etmeye odaklanacağını söyledi. ECOWAS, Nijer’deki ABD ve Fransız kuvvetlerinden istihbarat desteği de isteyebilir.

Effiong, “Süreç kısa olacaktır ve bölgede zaten belli bir hazır kapasite mevcut. Bu tür bir operasyon gerçekçi.” dedi ancak “Yine de riskler hala çok.” diye ekledi. Çünkü başkent Niamey’in merkezindeki bölgeleri koruyan yabancı askerleri görünce yabancı müdahaleye karşı binlerce Nijerli sokaklara dökülebilir ve şehirde şiddetli çatışmalar yaşanabilir.  

Nijer çok büyük, etnik çeşitlilik içeren bir ülke ve Bazum 2021 seçimlerini oyların yüzde 56’sını alarak kazandı. Güvenlik analistleri ve diplomatlar, Nijer’in silahlı kuvvetleri içinde darbe konusunda karşıt fikirli bölünmelere de dikkat çekiyor.

Bölgesel güçler bundan faydalanabilir.

Atlantic Council düşünce kuruluşundan bölge uzmanı Peter Pham, “Hayal edebildiğim operasyonel olarak uygulanabilir tek senaryo, Nijerya güçlerinin bir ‘karşı darbeye’ sınırlı destek vermesi şeklinde. Bu yerel unsur olmadan işin zor olduğunu düşünüyorum.” dedi. 

ECOWAS, Nijer’e karşı, son üç yılda Burkina Faso ve Mali’de iktidara gelen cuntalara karşı aldığından daha güçlü bir tavır aldı. Ancak yine de askeri müdahale ertelenebilir ve ekonomik yaptırımlar sürdürülmeye karar verilebilir.

Askeri müdahale yerine seçimlerden sonra sivil yönetime dönüş çağrısı ile sınırlı kalınabilir. Cunta da herhangi bir zaman çerçevesi belirtmese de bu seçeneği tartışmaya istekli olduğunu söyledi.

Yaptırımlar dünyanın en fakir ülkelerinden biri olan Nijer’in ekonomisini zayıflatır ancak aynı nedenle halka para ve barınak teklif eden cunta ve İslamcı gruplara verilen desteğin artmasına neden olabilir. Bu nedenle ekonomik yaptırımların da riski bulunuyor.

Son olarak Fransa’nın bastırmasına karşın İtalya ve Almanya cuntacılara verilen sürenin uzatılması çağrısında bulundu.