YUSUF DERELİ | HABER YORUM
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dün katıldığı Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Ödül Töreni’nde ekonomiye yönelik verdiği mesajlar hayret vericiydi. Yaşanan ekonomik sorunların, siyasi oyunların hayata geçirilme ürünü olduğunu savundu. “Türkiye’yi faiz, kur ve enflasyon cenderesinde tutmak isteyenlerle boğuşarak bugüne geldik.” diyen Erdoğan’ın en dikkat çeken cümlesi ise “2023 vizyonumuzun çoğunu hayata geçirmiş olmanın şevkiyle gözümüzü 2053’e diktik.” ifadesiydi…
Erdoğan, 2023 vizyonlarının çoğunu hayata geçirdiklerini savunuyor. Gerçekten öyle mi?AKP’nin 2023 hedeflerine neydi? İktidar söz konusu hedeflerin hangisini başardı?
Resmi rakamlar bile rejimin 2023 hedefleri konusunda tam bir fiyasko yaşadığını gösteriyor. Ne milli gelir hedefi tutturulabildi, ne enflasyon ne de işsizlik…
Hükümet, 2012 sonunda Cumhuriyetin 100. yılı olan 2023 için ekonomik, siyasi ve altyapı hedeflerinin olduğu 100’e yakın madde açıklamıştı.
GSYH HEDEFİ 2 TRİLYON DOLARDI
Bu hedeflerin en iddialı olanları arasında yıllık gayrisafi yurtiçi hasılayı (GSYH) 2 trilyon dolara çıkararak dünyanın ilk 10 büyük ekonomisi arasına girmek vardı. Hedeflere göre kişi başına düşen milli geliri 25 bin doların üzerine çıkarılacaktı. İhracat rakamı ise 500 milyar dolar olarak belirlenmişti.
Peki gerçekte durum ne?
10. Kalkınma Planı’nda 2023’te GSYH hedefi 2 trilyon dolardı. 2019 yılı Temmuz ayında açıklanan 11. Kalkınma Planı’nda ise rakam 1,1 trilyon dolara düşürüldü. GSYH, 2021 yılında 7 trilyon 209 milyar 40 milyon TL (802,7 milyar dolar) olarak kayıtlara geçti. Geçtiğimiz yıl rakam 905,5 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Bu yıl 1 trilyon dolar hedefi tutturulursa ‘başarı’ kabul edilecek.
Tam bir hezimet…
KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİR 25 BİN DOLAR OLACAKTI
AKP’nin 2023’te kişi başına milli gelir hedefi 25 bin dolardı. 2012 yılından geçtiğimiz yıla kadar 7 yıl üst üste kişi başına düşen milli gelir azaldı. 2021 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 85 bin 672 TL, ABD doları cinsinden 9 bin 539 olarak gerçekleşti. 2021 yılı ortalama dolar kuru 8,98 TL idi.
2022 nüfus verisine göre revize edilmiş 10 bin 618 dolarlık kişi başına milli geliri ile Türkiye, önceki yıla göre bir basamak kayarak dünyada 79’unculuğa geriledi. Burada da hedefin yarısı bile tutturulamadı!
Erdoğan’a göre ekonomik kriz siyasi bir oyun; her şey yolunda! Ancak rakamlar korkunç bir fakirleşme yaşandığını söylüyor.
EN BÜYÜK 10. EKONOMİ OLACAKTIK!
AKP’nin en önemli vaatlerinden biri de 2023’te en büyük 10 ekonomi arasına girmekti. IMF’nin verilerine göre, 2020 yılında dünyanın 19. büyük ekonomisi olan Türkiye, 2021 yılında 802,7 milyar dolarlık milli geliriyle 21. sıraya geriledi. Ekim 2022’de açıklanan son raporda veriler güncellenince Türkiye, 2021 yılı sıralamasında yeniden 20. sıraya yükseldi. Türkiye’nin 2021 yılında GSYH’si 817,5 milyar Amerikan doları oldu. Türkiye’nin ilk 10’a girmesi için GSYH’nın 2 trilyon doları bulması gerekiyor!
Burada da hedefin çok uzağında!
İHRACAT HEDEFİ 500 MİLYAR DOLARDI
AKP’nin 2023 yılı ihracat hedefi, 3 yıl önce bizzat Erdoğan tarafından 500 milyar dolar olarak açıklanmıştı. Dönemin Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, geçtiğimiz yıl, 2050 yılı ihracat hedeflerinin 500 milyar dolar olduğunu söyledi. Türkiye’nin 500 milyar dolarlık ihracat hedefi tek seferde 27 yıl ötelendi!
Geçtiğimiz yıl ihracat 254 milyar 172 milyon dolar oldu. Bu yıl ki ihracat hedefi en iyi ihtimalle 385 milyar dolar! 2023’te 500 milyar dolar hedefi de yalan oldu…
ENFLASYON HEDEFİ YÜZDE 5’Tİ!
AKP’nin 2023 sonunda enflasyon hedefi yüzde 5’ti. TÜİK’in tartışmalı verilerine göre bile bugün yıllık enflasyon yüzde 47,83. MB’nın yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 58! Ekonomistlere göre 2023’te enflasyonun yüzde 65’in altında gelmesi mümkün değil. Enflasyonun 2024 Mayıs ayında yüzde 70 civarında pik yapması bekleniyor! Özetle değil 2023, 2025’te bile tek haneli enflasyon zor görünüyor.
CARİ AÇIK KAPATILACAKTI!
Cari açığı kapatarak cari fazla vermek de AKP’nin 2023 hedefleri arasında yer alıyordu. TCMB tarafından açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre, Mayıs 2023’te cari işlemler hesabı 7 milyar 933 milyon dolar açık verdi. Türkiye, nisan ayında 5,4 milyar dolar cari açık vermiş, 12 aylık cari işlemler hesabı ise 57,8 milyar dolar açık vermişti. Son 10 yılın zirvesi!
Orta Vadeli Plan’da 2022 için toplam 37 milyar dolar cari açık öngörülmüştü. 2022 yılının tamamında cari açık 48,8 milyar dolar oldu.
Ticaret Bakanlığı’nın geçici verilerine göre, dış ticaret açığı ise Temmuz 2023’te 12,4 milyar dolar olurken; 7 aylık açık 73,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı 1,5 puan azalarak yüzde 61,9 olarak gerçekleşti.
İŞSİZLİK YÜZDE 5’E İNDİRİLECEKTİ
İşsizliğin yüzde 5’e indirilmesi de hedeflerden biriydi. TÜİK’in verilerine göre işsiz sayısı 2022 yılı II. çeyreğinde 3 milyon 337 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise yüzde 9,6 seviyesinde gerçekleşti. Geniş tanımlı oran ise yüzde 24,2. Geniş tanımlı işsiz sayısı ise yaklaşık 8 milyon.
DİSK-AR’ın TÜİK’in verilerine göre derlediği rakamlara göre geniş tanımlı işsiz sayısı bir yılda 1,6 milyon artarak 9,2 milyona çıktı. Resmi işsizlerin yüzde 90’ı ise işsizlik ödeneği alamıyor.
ÜLKENİN NEREDEYSE 3’TE BİRİ YARDIMA MUHTAÇ HALE GELDİ
Yoksulluk sınırının altındaki nüfusu azaltmak da bir başka hedefiydi.
Türk İş’in verilerine göre Temmuz 2023’te 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı (sadece gıda masrafları) 11 bin 658 liraya çıktı. Yoksulluk sınırı ise 37 bin 974 lira olarak hesaplandı.
Geçtiğimiz ay 11 bin 402 liraya çıkarılan asgari ücret, açlık sınırının bile altında!
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın verilerine göre yaklaşık 6 milyon hane (4’er kişiden hesaplasanız 24 milyon insan) gıdadan yakacağa, sağlıktan barınmaya kadar birçok kalemde sosyal yardım alıyor.
İnsanlar ev kiralarını, elektrik ve doğalgaz faturalarını ödeyemez hale geldi ancak Erdoğan’a göre 2023 vizyonlarının çoğu hayata geçirilmiş!
Vatandaşların durumu ortada; Erdoğan, acaba kişisel ya da yakın çevresiyle ilgili vizyonundan bahsediyor olabilir mi?
Türkiye’de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇
Kaynak: Tr724
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***