AYM kararı: Mahpusların ‘kalabalık’ koğuşlarda tutulması kötü muamele

Anayasa Mahkemesi, cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlüler için önemli bir karara imza attı. Mahkemesi, 7 kişilik koğuşlarda 40 kişinin tutulmasını ‘kötü muamele’ olarak yorumladı. Düzce T Tipi Cezaevi’nde kalan Fatih Seyis’in başvurusunu karara bağlayan mahkeme, başvurucunun kişisel kullanım alanının 8 aylık süre boyunca 4 metrekarenin altına düşmesinin ‘kötü muamele yasağının ihlali’ anlamına geleceğine hükmetti. Başvurucuya 78 bin lira tazminat ödenmesine karar verdi.

Düzce T Tipi Cezaevi’nde kalan bir tutuklunun, bulunduğu koğuşun kalabalık olması ve istediği gazetenin temin edilmemesi nedeniyle yaptığı bireysel başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi, tutuklukların kalabalık koğuşta tutulmasının kötü muamele yasağının ihlali olduğuna hükmetti.

Fatih Seyis isimli bir vatandaş, 12 Nisan 2018 tarihinde başka bir ceza infaz kurumundan Düzce T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na nakledildiğini ve burada kalabalık koğuşta tutulduğunu belirterek önce İnfaz Hakimliği’ne başvurdu. İstediği gazetenin temin edilmediğini de belirten Seyis., koğuşundaki kişi sayısının azaltılması ve istediği gazetenin getirilmesini talep etti.

İnfaz Hakimliği, ‘nakil yoluyla ve aniden çok sayıda tutuklama olması nedenle kapasitenin çok üzerinde hükümlü ve tutuklu girişi yapıldığı, bu sorunun nakillerle giderilmeye çalışıldığı’ gerekçesiyle talebi reddetti. Gazete talebi de ‘yeterli sayıda talep olmadığı’ gerekçesiyle kabul edilmedi.

Fatih Seyis, İnfaz Hakimliği’nin ‘ret’ kararına, ağır ceza mahkemesine taşıdı. Ancak ağır ceza mahkemesi ‘kararı usul ve yasaya uygun’ buldu. Bunun üzerine Fatih Seyis, Anayasa Mahkemesi’nin kapısını çaldı. Talebi değerlendiren AYM, Düzce T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’ndan bilgi talep etti.

BAŞVURUCUYA 78 BİN TL TAZMİNAT ÖDENMESİNE HÜKMETTİ

İnfaz Kurumu, Anayasa Mahkemesi’ne gönderdiği cevap yazısında, Fatih Seyis’in resmi kapasitesi 14 kişi olan 3 koğuşta 280 gün süreyle kaldığını ifade etti. Başvurucuya 8 aydan fazla bir süre 3,6 m², 3,7 m² ve 3,9 m² arasında değişen kişisel alan sağlanabildiğini belirtti. Bunun üzerine AYM, başvurucuya sağlanması gereken kişisel alanın 8 ay süreyle 4 metre karenin altına düştüğünü hatırlattı. “Asgari kişisel yaşam alanındaki bu azalma kendi başına tutulma koşullarının kötü muamele yasağını ihlal ettiği yönünde güçlü bir karine oluşturmaktadır.” denilen kararın ‘Hüküm’ kısmında şu ifadeler yer verildi:

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. 1. İfade özgürlüğünün ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

2. Kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

C. 1. Anayasa’nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün İHLAL EDİLDİĞİNE,

2. Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan kötü muamele yasağının İHLAL EDİLDİĞİNE,

D. Başvurucuya net 78.000 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,

E. Ödemenin kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

F. Kararın bir örneğinin bilgi için Düzce İnfaz Hâkimliğine (E.2018/1468, K.2018/1487 sayılı karar) GÖNDERİLMESİNE,

G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 14/6/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.