Şenol BALI
VAN – İran ile en uzun kara sınırına sahip Van, son yıllarda İranlı turistlere ev sahipliği yapıyor. Van Ticaret Odası’nın verilerine göre kenti geçen yıl 400 bini İranlı toplam 600 bin turist ziyaret etti. Bu sayının bu yıl 1 milyonu bulması hedefleniyor. İranlı turistler, kent için bir can suyu niteliğinde. Tur firmaları aracılığıyla veya serbest gelen İranlı turistler, ortalama 2-3 gece kalıyor ve 400 ila 600 dolar harcıyor. İranlılar en çok alışveriş merkezleri ve eğlence mekanlarını tercih ediyor. Son yıllarda kentteki oteller, yüzde yüz doluluk oranıyla hizmet veriyor. Otel sayısında hızlı bir artış olmasına rağmen İranlı turistler, yer bulmakta zorlanıyor. Bu durum hem otel fiyatlarının artmasına hem de kentteki İranlı turistlerin Karadeniz ve Akdeniz kentlerine gitmesine neden oluyor.
Trabzon ise turistlerin, son dönemlerde tercih ettiği kentlerden biri.
VAN-TRABZON, TRABZON -TAHRAN SEFERLERİ TARTIŞMA YARATTI
Van’da önceki yıllarda günlük yaklaşık 25 uçuş yapılırken son iki yılda uçuş sayısı 9 ila 11 arasında seyrediyor. Bu durum mağduriyetlere neden oluyor. Halk ya yer bulamıyor ya da yüksek fiyatlarla seyahat etmek zorunda kalıyor. Uçak seferleriyle ilgili sorun yaşanırken 2022 yılının ocak ayında Van-Trabzon seferleri başladı.
Trabzon’a uçak seferlerinin başlaması İranlı turistlerin Trabzon’a yönlendirilmek istendiği tartışmasına yol açtı. Van-Tahran arası uçuşların başlatılması talebi dile getirilirken, Trabzon-Tahran uçuşlarının başlaması da tartışmayı körükledi.
ESKİ VAN VALİSİ TRABZON BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI
Eski Van Valisi Murat Zorluoğlu’nun büyükşehir belediye başkanı olduğu Trabzon’da dış turizm zirve yaptı. Son aylarda Trabzon’a günde 25 dış hatlar uçuşu yapılıyor. Geçen yılın ilk yarısında Trabzon’da konaklayan yabancı turist sayısı 95 bin 199 kişi iken bu yılın ilk 6 ayında ise bu rakam 205 bin 550 kişi oldu.
‘TEK AMAÇ İRANLI TURİSTLERİ TRABZON’A ÇEKMEK’
Artı Gerçek’e konuşan Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Doğu Anadolu Bölgesel Yürütme Kurulu Başkanı Cevdet Özgökçe, Van-Trabzon arası uçak seferlerinin başlatılma nedeninin, İranlı turistleri Trabzon’a çekmek olduğunu söyledi. Özgökçe, şöyle konuştu:
“Uçak sefer sayıları ile ilgili ciddi bir sorunumuz var. 2019 yılında günlük 23-24 sefer yapılıyorken şu an günlük 10-11 dolaylarında hatta haftanın bazı günleri 9’a düşüyor. THY defalarca konuştuk bir sonuca ulaşamadık.’ Ankara ve İstanbul seferleri elzemdir’ dedik. Bu kentlere olan seferleri artırılmıyorken Van -Trabzon seferlerini başlattılar ve haftada üç gün uçak kalkıyor. Buradaki tek amaç, Van’daki İranlıları Trabzon’a çekmek. Kent olarak bizim başarısızlığımız, Trabzon’a başarı olarak sayıldı. Trabzon, Van’daki turistleri kaptı. Günlük 68 uçak iniyor Trabzon’a ve bunun 25’i yurtdışından. O yüzden Karadeniz gelişiyor.”
‘VAN’DA BEŞ YILDIZLI BİR OTELİN FİYATI ANTALYA’DAN PAHALI’
Kentteki otel fiyatlarının yüksek olduğuna dikkat çeken Özgökçe, turistleri kentte tutmak adına yeterli çalışma yapılmadığını söyledi:
“Turizm camiası bir zincir gibi. Bir tarafı yanlış gittiğinde diğer taraflar da yanlış gider. Şu an İranlı turistler Karadeniz, Adana ve Antalya bölgesine gidiyor. Van’daki beş yıldızlı bir otelin fiyatı Antalya’dakinden daha pahalı. Yine Trabzon’daki tesis fiyatları da buradan ucuz. Bu kabul edilebilir bir şey değil. Otel sektörü pazara zarar vermemeli. Defalarca İran’a gittik, oradaki işletmeler bize Van’daki otel fiyatlarının Antalya ve Karadeniz fiyatlarından yüksek olduğunu söyledi. Otelcilerle konuştuk ancak toplantı sabote edildi. Kendilerini uyardık, bu pazarın bitirilmemesi gerekir dedik. Sadece otelciler değil, bütün esnaf bundan faydalanıyor, zarar vermeyin dedik.”
Özgökçe, otellerin doluluk oranlarını 2021-2022 yıllarına göre düştüğüne de dikkat çekti.
‘TURİST KAYBETMEDİK, OTELLERİMİZ DOLU’
Otel işletmecisi Yunus Yüksel ise otel fiyatlarının ülke geneline oranla daha uygun olduğunu ve turist kayıplarının olmadığını söyledi. Yüksel, şu ifadeleri kullandı:
“Bu sene daha fazla turist aldık. Yoğunluk, geçen sene temmuzda, bu sene mayısta başladı. Turist kaybetmedik, otellerimiz dolu. Ağustos ayı bile dolu görünüyor şu an. Fiyatlarımız ülke geneline göre oldukça düşük. Antalya’da euro ile satılırken Van’da fiyatları hâlâ eleştirenler var. Ben otelimi Antalya’da açsaydım yabancı turiste iki katına satardım. Van’da fiyatlarımız düşük bir rakamda seyrediyor. Elbette oteller arasında da fiyat farkı var, imkân ve hizmetle ilgili. İstanbul’da hizmet veren bir zincir otelin şubesi, buradaki şubeden dört kat daha fazla bir fiyatta yer satabiliyor.”
‘İRANLI TURİSTLERİ TUTACAK PLAJ VE TESİS YOK’
Turizmciler ise İranlı turistlerin kentte kalmamasını kentteki yatırımlara bağladı. Van Gölü kıyısındaki plaj ve tesis sayısının azlığı ve kültürel faaliyetlerin eksikliği bunlardan birkaçı. Turizmci Engin Pişkin, gelen turist sayısının fazla ancak kaldıkları sürenin az olduğunu vurguladı ve bunun sebeplerini ise şu şekilde sıraladı:
“İranlı turistleri Van Gölü havzasında tutacak plaj ve tesisi yok. Dolasıyla gelenler kısa süre burada kalıyor. Kent merkezinde kalıyorlar, bazen ada turu yapıyorlar ama bu da yetersiz kendileri için. Kentte sıkışmış durumdalar çünkü doğa ve kültür turizmi eksik. Sahil, plaj ve kültürel etkinlikler açısından yatırımlar yetersiz. Gölümüzün olduğunu bile bilmiyorlar. Bu konuda belediyelere iş düşüyor, yatırım yapılması lazım.”
Uçak seferlerindeki düşüşün de turizmi olumsuz etkilediğini dile getiren Pişkin, “Yerli turist de gelmiyor. Daha önce kongre ve sempozyumlar vardı ama onlar da olmuyor çünkü uçak yok. İranlı turistler de daha fazla para harcayıp başka yerlere gidiyorlar. Sahil kısmında önemli eksiklikler var. İranlı turistler genelde bir veya iki ece kalıyorlar” dedi ve
İranlı turistlerin Karadeniz’e gitmesinin mevsimsel olabileceğini de ekledi.
‘IRAK VE ERMENİSTAN PAZARININ DA CANLANMASI LAZIM’
Turizm firmasının işletmecisi Abdullah Tunçdemir de gelen turistlerin kentte kalması için bir dizi çalışma yapılması gerektiğini şöyle vurguladı:
“Turistler alışveriş ve eğlenceyi seviyor. Bu düzen Van’da oturdu. Pavyonlar arttı, gece hayatı canlandı. Turist kaybetmedik ama halk plajları veya Van Gölü Havzası’nda tesisler olursa kapasite daha çok artar. Alışveriş merkezleri de eksik, bunların da artırılması lazım. Kentteki turizmciler ve STK’ların konudaki çalışmaları yetersiz. Trabzon’a, Erzurum’a gitmemesi için turistlerin ihtiyaçlarına cevap olmamız lazım. Sadece İran Pazarı değil, Irak ve ilişkilerin düzelmesi durumunda Ermenistan pazarının da canlanması lazım.”
ÇİFTYÜREK MECLİS GÜNDEMİNE TAŞIDI
Yeşil Sol Parti Van Milletvekili Sinan Çiftyürek de tartışmayı Meclis gündemine taşıdı. Çiftyürek şunları söyledi:
“Van’ın nüfusu Trabzon’dan 338 bin daha fazla ama uçak seferleri Trabzon’un ancak altıda biri kadar. Neden? İran ile uzun kara sınırı olan il, Trabzon değil Van. Tablo buyken Van-Tahran arası yapılması planlanan ama engellenen uçak seferleri Trabzon’a alınıyor. Burada amaç açıktır, İranlı turistleri ve turizm gelirini Trabzon’a çekmek. Gelincik Sınır Kapısı’nın kapatılması ve açık olanın sınırlandırılmasına da bu açıdan bakılmalı. Tıpkı benzer hesaplarla İran Başkonsolosluğu’nun Van yerine İran ile sınırı olmayan Erzurum’a alınması gibi. Sorun; Van Havaalanı’na günlük inip-kalkan uçak sayısı ve bu sefer sayısının kentin ve halkın ihtiyaçlarına cevap verip vermemesidir. Biz Trabzon veya bir başka kentin hava ulaşımının güçlendirilmesine karşı değiliz, tersine olumlu gelişme olarak görürüz. Van ile Tahran arası ticaret ve turizmin geliştirilmesi amaçlı uçak seferlerini başlamayla bitirilmesi de bir oluyor. Onca emek ve mali gidere rağmen görünmez bazı eller buna müdahale edip işlemez hale getiriyor.”
Kaynak: Artı Gerçek
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***