– Döviz kurlarını dizginlemek gerekçesiyle getirilen kur korumalı mevduatın (KKM), ekonomiye maliyeti ağır oldu. Bilkent Üniversitesi akademisyenlerinden iktisatçı Prof. Dr. Hakan Kara, KKM ödemelerinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) devredilmesinin, karşılıksız para basmayı beraberinde getireceği uyarısında bulundu.
‘TARİHİN EN PAHALI İKTİSADİ DENEYİ’
“2021 yılında başlatılan faiz indirim süreci tarihin en pahalı iktisadi deneylerinden biri oldu. Bedelini yıllarca ödeyeceğiz” diyen Kara, KKM’nin ekonomi üzerindeki etkisine ilişkin sosyal medya hesabından şu değerlendirmede bulundu:
“KKM ödemelerinin Merkez Bankası’na devredilmesi karşılıksız para basılması (yaratılması) anlamına gelebilir. Nasıl mı?
Normalde KKM ödemeleri gider olarak yazıldığından TCMB kârını azaltır. Bir sonraki yıl TCMB Hazine’ye daha az kâr aktaracağından KKM ödemesi gecikmeli de olsa Hazine’ye maliyet bindirir; Hazine de bunu ya borçlanarak ya da vergi toplayarak karşılar. Bu durumda KKM ödemesi karşılıksız para basmak anlamına gelmez.
Diğer bir ifadeyle Merkez Bankası kâr ettiği sürece KKM ödemelerinin TCMB ya da Hazine tarafından ödenmesi arasında çok kritik bir fark olmayabilir. (*)
MERKEZ BANKASI ZARAR EDERSE NE OLUR?
Ne var ki bu argüman zarar durumu için geçerli değil. Kur bu seviyelerde kalırsa bu yıl TCMB’nin KKM ödemeleri yaklaşık 500 milyar TL’ye ulaşacak gibi görünüyor. Bir mucize olmazsa Merkez Bankası ciddi zarar edecek.
TCMB zarar ederse ne olur? Hazine bu zararı karşılar mı? Sanmıyorum. Sadece yedek akçeden 9 milyar TL civarında bir aktarım olur, bu da devede kulak kalır. Zarar muhtemelen bilançoda sonraki yıllara taşınır. Bunun için hukuki bir engel yok.
İşte bu noktada karşılıksız para yaratma durumu devreye giriyor. TCMB’nin kur şoku sonrası KKM ödemelerini zarar ederek karşılaması, pratikte KKM ödemelerinin bir karşılığının olmaması anlamına gelir. Net bir şekilde enflasyonist olur.
Dolayısıyla KKM, başlangıçta kur şoklarını emmiş olsa da, belli bir doygunluğa ulaştıktan sonra şok emici değil, kur artışlarının enflasyon üzerindeki etkisini büyütücü etki yapmaya başlıyor.
Bu nedenlerden dolayı enflasyon beklentilerinin etkin bir şekilde yönetilebilmesi ve sağlıklı bir para politikasının yürütülebilmesi için KKM’nin tasfiye edilmesi gerekiyor.
Bunun yolu da öncelikle tatmin edici bir parasal sıkılaştırmadan geçiyor.
(*) Enflasyon TCMB’nin Hazine’ye aktaracağı kârı reel olarak eriteceği için, KKM ödemelerinin Hazine ya da TCMB tarafından yapılmasının tamamen eşdeğer olmadığını not edelim. Dolayısıyla enflasyonist ortamda KKM ödemelerinin TCMB’ye devredilmesi her durumda kamu bütçesini bir miktar rahatlatarak belli bir harcama alanı açar.
2021 yılında başlatılan faiz indirim süreci tarihin en pahalı iktisadi deneylerinden biri oldu. Bedelini yıllarca ödeyeceğiz. pic.twitter.com/9dUC0J01Ti
— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) July 18, 2023
(EKONOMİ SERVİSİ)
BofA, Türkiye için enflasyon tahminini 14 puan yükseltti
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***