Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO Zirvesi için yola çıkmadan önce basın açıklaması yaptı. Erdoğan’ın gündeminde İsveç’in birliğe katılımı ve Rusya – Ukrayna savaşı vardı. Erdoğan’ın AB konusunda Türkiye’nin önünün açılmasını istemesi de dikkat çekti. AB üyelik müzakerelerinde uzun zamandır bir gelişme yaşanmıyor, iki taraftan da konuya ilişkin olumlu açıklamalar gelmiyordu.
“SAVAŞIN KISA SÜREDE SONA ERMESİ UKRAYNA’NIN ÜYELİK SÜRECİNİ KOLAYLAŞTIRIR”
Erdoğan, “Ukrayna başta olmak üzere ortakları desteklemek üzere Madrid Zirvesi’nde aldığımız kararları gözden geçireceğiz. NATO Ukrayna konseyinin ilk toplantısını da tertipleyeceğiz” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasının satır başları şöyle:
“Savaşın en kısa sürede adil şekilde sona ermesi Ukrayna’nın NATO’ya üyelik sürecini kolaylaştıracak. Ukrayna’nın NATO’ya üyelik sürecinin daha da kolaylaşacağını sanıyoruz. Bu süreçte işi yokuşa sürme çabalarına rağmen her zaman ittifak anlayışıyla devam ettik. Zirvenin önemli sonuçlarından biri ise asgari yüzde 2 savunma harcama taahhüdün yenilenmesi olacak. Bazı müttefiklerimizin haksız yere ülkemize uyguladığı kısıtlamalar bizi sınırlandırıyor.
Bir diğer gündem maddemiz NATO’nun genişlemesi. Türkiye NATO’nun açık kapı politikasını her zaman desteklemiştir. İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğine ilişkin üçlü mutabakat anlaşması imzalandı. Finlandiya buna uydu ve üye oldu. İsveç’in de altına imza attığı sözleşmeye uymasını bekliyoruz. Ben de bu akşam NATO Genel Sekreteri ve İsveç Başbakanı ile görüşeceğim.
Türkiye NATO misyonuna en çok katkı veren ilk 5 ülke arasında yer alarak üzerine düşeni fazlasıyla yapıyor. İttifaka ciddi kuvvet sağlıyoruz.
“TÜRKİYE’NİN AB’DE ÖNÜNÜ AÇIN”
Bir gerçeğin de altını özellikle çizmek istiyorum. Şu an 50 yılı aşkın zamandır Avrupa Birliği kapısında bekletilen bir Türkiye var. Ve şu anda NATO üyesi ülkelerin neredeyse tamamı AB üyesidir. Türkiye’yi Avrupa Birliği kapsında 50 yılı aşkın süredir bekleten bu ülkelere buradan sesleniyorum. Aynı zamanda Vilnius’ta da sesleneceğim. Türkiye’nin AB’de önünü açın. Ondan sonra da biz Finlandiya’nın önünü nasıl açtıysak İsveç’in de önünü açalım.
Bu konuda dün akşam Sayın Biden’a da bu ifadeleri kulandım. Milletimizin bizden beklentisi var. Bu beklentiyi daha fazla kaldıramayız 50 yılı aştı. Biz Türkiye’yiz. Biz çatladıkapı ülkesi değiliz. Zirve marjında yapacağım görüşmelerde bunları da ifade edeceğim.
ERDOĞAN-PUTİN GÖRÜŞMESİ OLACAK MI?
Tahıl koridoru anlaşmasına ilişkin soruyu yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Sayın Putin’den önümüzdeki ay bir ziyaret bekliyoruz, eğer Sayın Putin’in ziyareti gerçekleşirse bu konuyu yüzde yüz ele alacağız. Telefon görüşmelerinde de arkadaşlarımız bu konuyu ele alıyor” dedi.
İSVEÇ’İN NATO ÜYELİĞİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İsveç’in terör örgütü PKK konusundaki tutumu aşikar. NATO üyeliği konusunda nasıl bir tutum sergileyeceksiniz?” sorusunu şöyle yanıtladı:
“Bu konuda nihai karar TBMM’ye ait. TBMM’den geçmedikten sonra ben dedim oldu diyemeyiz.”
F-16 KONUSU
“ABD Başkanı Biden ile görüşmenizde F-16 konusu gündeme geldi. Değerlendirmeniz nedir?” sorusunu yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Biden, ben elimden gelen her şeyi yapıyorum diyor. Bizden de aynısını istiyor. NATO müttefiki olarak bizim size yapmış olduğumuz ödemeler var biz daha bu ödemenin karşılığını alamadık. Vinius’ta bizim dar kapsamlı bir görüşmemiz olacak, kendisiyle bunları görüşeceğiz. Bu sıkıntıyı temenni ederim ki aşarız. Bunun da İsveç ile ilişkili hale gelmesi bizi üzmekte. Temenni ederim ki sonu hayırlı olur.” dedi.
ZİRVEDE NELER BEKLENİYOR?
Erdoğan, başkent Vilnius’ta yapılacak NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’ne katılmak üzere 10-12 Temmuz tarihlerinde Litvanya Cumhuriyeti’ne ziyarette bulunacak.
Zirvede, Ukrayna’daki savaşın yanı sıra NATO coğrafyasına yönelik meydan okumalar hakkında stratejik düzeyde görüş alışverişinde bulunulacak. Zirvede, tüm biçim ve tezahürleriyle terörizm başta olmak üzere NATO tarafından tespit edilen temel tehditler karşısında İttifak’ın savunma yapılanmasının ve caydırıcılığının güçlendirilmesine yönelik planlamalar ele alınacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu vesileyle zirveye katılan mevkidaşlarıyla ikili görüşmeler yapması da öngörülüyor.
NATO ülkelerinin liderleri, Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta yapacakları zirve toplantısında başta Ukrayna olmak üzere birçok konuda önemli kararlara imza atacak.
NATO Zirvesi 11-12 Temmuz’da Rusya sınırına yaklaşık 300 kilometre mesafedeki Vilnius’ta düzenlenecek.
Zirveye, nisanda Finlandiya’nın katılmasıyla sayısı 31’e çıkan üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarının yanı sıra üyeliğe davet edilen ancak henüz onaylanmayan İsveç ile Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın liderleri katılacak.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin de zirve için Vilnius’a gideceği açıklandı.
Sovyetler Birliği’nden 1990’da ayrılan ilk cumhuriyet olan ve 2004’te İttifak’a katılan Litvanya’da konuşulacak konuların başında Rusya ile arasındaki savaş devam eden Ukrayna geliyor.
Ukrayna başlığında, bu ülkeye gelecek birkaç yılı kapsayacak ve elindeki Sovyet dönemi malzemeleri NATO standartlarına getirecek şekilde askeri desteğin artırılması, Ukrayna ile siyasi ilişkilerin yukarı taşınarak NATO-Ukrayna Konseyi’nin kurulması ve bunun ilk toplantısını yapması, ayrıca Ukrayna’ya verilecek güvenlik garantileri bulunuyor.
Güvenlik garantileri çerçevesinde Ukrayna’nın NATO üyeliği bulunuyor. NATO ülkelerinin 15 yıl önce Bükreş’te olduğu gibi Ukrayna’nın İttifak’a üye olacağını zirvede teyit etmesi bekleniyor. Ancak bunun ne zaman ve nasıl olacağı konusunda kesin bir mesaj verilmesi mümkün görünmüyor.
ABD başta olmak üzere birçok NATO ülkesi Rusya ile devam eden savaşı bitmeden Ukrayna’nın ittifaka katılamayacağını vurguluyor.
Vilnius Zirvesi’ndeki diğer önemli başlıklardan biri de İsveç’in üyelik başvurusu olacak. Finlandiya’nın Nisan 2023’te üyeliğe kabul edilmesinden sonra İsveç’in üyelik sürecinin de bir an önce tamamlanması için hem NATO’dan hem de birçok NATO ülkesinden en üst seviyede daha önce açıklamalar yapıldı.
Ancak Türkiye’nin meşru güvenlik endişelerinin giderilmesi konusundaki beklentinin karşılanmaması, İsveç’te terörle mücadele için yapılan yasal düzenlemelerin uygulamada henüz beklenen sonuçları vermemesi bu ülkenin üyelik sürecinin önünde engel teşkil ediyor.
NATO’nun Rusya’ya karşı oluşturduğu yeni askeri planların da zirvede liderlerce onaylanması amaçlanıyor. İttifak’ın savunma ve caydırıcılığını artırmak üzere hazırlanan gizli askeri planlar üç bölge için oluşturuldu. Bunlardan ilki Atlantik ve Avrupa’nın kuzeyini, ikincisi Baltıklar’dan Alp Dağları’na kadar uzanan Orta Avrupa bölgesini, üçüncüsü ise Akdeniz’den Karadeniz’e kadar olan bölgeyi içeriyor.
Planlar, NATO’nun bu bölgelerde kara, deniz, hava, uzay ve siber alanlarda hangi kuvvetin ne zaman, nasıl konuşlanacağını, tehdit durumunda nasıl harekete geçileceğini belirliyor. NATO, planlar dahilinde yaklaşık 300 bin askerden oluşan bir kuvvetin en fazla 30 gün içinde doğu kanadına intikal etmesini amaçlıyor.
Liderler Vilnius’ta savunma harcamalarının artırılmasını da konuşacak. Bu çerçevede Savunma Üretim Eylem Planı’nın onaylanması bekleniyor.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***