İsveç’i bir an önce NATO’da görmek isteyen ABD ile İskandinav ülkesinin NATO üyeliğine henüz onay vermeyen Türkiye arasındaki diplomasi yarın başlayacak NATO zirvesi öncesi hızlandı.
Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta 11-12 Temmuz’da yapılacak NATO zirvesinin gündem maddelerinden biri de İsveç’in NATO üyeliği olacak. NATO ülkeleri Türkiye ile Macaristan, İsveç’in üyeliğine henüz yeşil ışık yakmadı. Bir ülkenin ittifaka katılması için tüm üyelerin onayı gerekiyor. Batı ise Türkiye ve Macaristan’a zirveye saatler kala İsveç’in ittifaka katılmasını onaylamaları yönündeki mesajlarını sürdürüyor.
“İsveç’in NATO ittifakına katılmasının tam zamanı”
ABD ile Türkiye arasındaki telefon diplomasisi haftasonunda hız kesmedi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken önceki gün telefonda konuştu.
Görüşmeye ilişkin açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, şunları söyledi:
“Bakan Blinken, İsveç’in NATO ittifakına resmen katılmasının ve ABD ile Türkiye’nin uzun yıllara dayanan savunma işbirliğini daha da güçlendirmesinin tam zamanı olduğunu vurguladı. Bakan, BM’nin Suriye’ye yönelik sınır ötesi insani yardım mekanizmasının 12 ay süreyle yenilenmesine yönelik acil ihtiyacı da gündeme getirdi. Blinken Türkiye’ye bu konudaki liderliği için teşekkür etti.”
“Biden İsveç’in en kısa sürede NATO’ya üye olması isteğini iletti”
ABD ile Türkiye arasında haftasonu yapılan bir diğer önemli görüşme ise liderler arasında oldu.
ABD Başkanı Joe Biden ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Vilnius zirvesinde yüz yüze görüşecekleri açıklanırken, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan dünkü görüşmeye ilişkin yapılan açıklamada, Erdoğan’ın Türkiye’nin ABD’den F-16 savaş uçağı talebinin İsveç’in NATO üyeliğiyle ilişkilendirilmesinin doğru olmadığını ilettiği de kaydedildi.
Beyaz Saray’dan 45 dakika süren görüşme hakkında yapılan açıklamada ise, “NATO liderlerinin zirvede ele alacakları bir dizi konuyu görüşen ikili, Ukrayna’yı desteklemeye devam etme konusundaki ortak kararlılıklarını ifade etti ve ikili ilişkileri güçlendirme çabalarını gözden geçirdi. Başkan Biden ayrıca İsveç’in mümkün olan en kısa sürede NATO’ya kabul edilme isteğini de iletti” denildi.
Bazı senatörlerin Türkiye’ye F-16 satışını, İsveç’in NATO üyeliğine vereceği onay ile ilişkilendirmesi Ankara’da rahatsızlığa neden oluyor.
Son olarak, ABD Senatosu’ndaki Cumhuriyetçiler’in lideri Mitch McConnell, “İsveç’in üyeliği gerçekleşene kadar Türkiye’ye F-16 satışından yana olmayanlardanım” demişti. Senato Dış İlişkiler Komisyonu’nun Demokrat Partili Başkanı Bob Menendez’in de uzun süredir aynı görüşte olduğu biliniyor.
Biden ile Erdoğan NATO zirvesinde görüşecek
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jack Sullivan dün, Biden’la Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iki gün sürecek NATO zirvesi sırasında görüşeceklerini açıklamıştı.
Ankara Stockholm’den terör örgütleri ve mensuplarına karşı daha sert tutum takınmasını ve terör örgütü üyelerini Türkiye’ye iade etmesini istiyor. İsveç’te geçen ay yürürlüğe giren yeni terörle mücadele yasasına karşın, Türkiye beklentilerinin karşılanmadığını ifade ediyor.
İletişim Başkanlığı’ndan Erdoğan-Biden görüşmesine ilişkin yapılan açıklamada, “Erdoğan’ın İsveç’in terörle mücadele mevzuatında değişiklikler yaparak doğru yönde bazı adımlar attığını ancak terör örgütü PKK/PYD/YPG yanlılarının serbestçe terörü öven gösteriler yapmaya devam etmesinin atılan adımları boşa çıkardığını ifade ettiği” kaydedildi.
Türkiye, geçen ay sonunda yaşanan ve İsveç polisinin izin verdiği başkent Stockholm’deki Kuran yakma olayına sert tepki vermişti.
Dışişleri Bakanı Fidan geçen hafta, İsveç’in NATO üyeliği konusundaki zaman baskısını onaylamadıklarını ve bu ülkeden terörle mücadeleyle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmesini beklediklerini söylemişti.
İsveç ve Finlandiya, Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal ederek İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’daki en büyük kara çatışmasını başlatmasının ardından NATO’ya katılmak için başvuruda bulunmuştu. Finlandiya, Nisan ayında NATO’ya kabul edilmişti.