Türkiye ve küresel gelişmeleri yakından izleyen dünyanın önde gelen iktisatçılarından Profesör Daron Acemoğlu, Euronews’in sorularını yanıtladı. Acemoğlu’nun sorulara verdiği yanıtlardan öne çıkan değerlendirmeleri şöyle:
”Türkiye seçim ekonomisinden çıkıp daha normal bir ekonomiye dönmek durumunda. Ama çok yapısal ve kısa süreli problemleri olduğu için ve seçim süresince de ekonomi giderek kötüye gittiği için nasıl bir çare getirilecek bunu daha kesin olarak göremiyoruz. Buradaki belirsizliğin bir nedeni de aslında Sayın Mehmet Şimşek’in elinde ne kadar güç olduğu da kesin değil. Çünkü Türkiye’nin ekonomisinin şu anki ciddi durumuyla gerçekten sonuç çare getiren bir politikalar geliştirmek için bir kadroya gerek var. Bu kadro da şu anda Türkiye’de yok.
Yapısal sorunlar
Türkiye’nin problemleri çok daha yapısal, bir tek enflasyonu azaltarak çözülecek şeyler değil. Bu yapısal problemlere (yolsuzluk, verimsizlik, teknolojiye yeterince yatırım yapılmaması, eğitimin durumu, kurumların kötüleşmesi), çözüm getirmediğimiz sürece aslında ekonominin potansiyelinin çok altında kalacağız.
Yabancı yatırımcılara Türkiye’nin çok gereksinimi var. Çünkü Türkiye’de şu anda büyük bir kaynak eksikliği var. Bu kaynak eksikliği depremden önce de vardı çünkü Türk şirketlerinin, hatta bankaların bilançolarının durumu iyi değil ve Türkiye büyük bir cari açık yaşıyor. Aynı zamanda bütçe açığı yaşıyor. Bunlar için de kaynağa ihtiyaç var. Bu kaynak gereksinimleri çok çok daha fazla arttı. Çünkü korkunç bir deprem altyapıya ve başka şeylere olan yatırımların çok artmasının gerektiğini de gösteriyor. Peki bu kaynaklar nereden gelecek? İçeride yeterince kaynak yok. Bunun için önce dışarıdan gelmesi lazım. Ama dışarıdan gelmesi şu anki dengeyle mümkün değil. Çünkü yatırımcılar Türkiye’deki belirsizlikten çok şikayetçi, Türkiye’deki faiz ve enflasyon politikasından çok şikayetçi ve Türkiye’nin durumunun nereye gideceğini pek bilemiyorlar.
Aslında bakarsanız dışarıda Türkiye için hala iyimser bir tablo var. Eğer makroekonomik olarak bir ilerleme olursa, Türkiye’de yabancı yatırımcıların geleceğine eminim. Önce kısa vadeli olarak, daha sonra belki daha uzun vadeli olarak gelen yatırımcıların olacağına eminim. Ama şu anda ne kadar güven duyuyorlar bunu bilmiyorum.
Asgari ücret
Asgari ücretin bu kadar önemli olduğu çok az ülke var başka. Niye öyle? Çünkü ücretler artmıyor. Türkiye’de. Ücretler artmadığı için asgari ücret aslında bir çok işçinin ücretini direkt olarak belirliyor. Amerika’ya bakarsanız asgari ücret de çalışan işçi sayısı yüzde 10. Türkiye’de yüzde 50 kadar. Ve asgari ücretin artması tabii ki enflasyona katkıda bulunuyor ama artması lazım çünkü bakarsanız reel olarak asgari ücretler Türkiye’de artmıyor, eşitsizlik artıyor. Niye? Bunun yine nedeni yapısal problemler. Çünkü verimlilik artmadığı sürece, üretkenlik artmadığı sürece şirketlerin üretimi artmıyor. Şirketlerin üretimi artmadığı sürece de işçiye olan talepleri az, böylece de ücretler artmıyor.”