Toplantı ve gösteri hakkını kullananlara “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme” suçunu düzenleyen Türk Ceza Kanunun 220/6 maddesinden verilen hapis cezalarına dair Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından 10 Haziran 2021 tarihinde Hamit Yakut davasında pilot karar alındı. AYM kararında gösterilere katılma nedeniyle “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemeden” verilen cezanın “toplantı ve gösteri düzenleme hakkının ihlali” olduğuna hükmetti. Söz konusu maddede yapısal sorun olduğu ve “öngörülebilir” olmadığı ve “kanunilik şartını” sağlamadığı sonucuna varan AYM, Meclis’ten talep ettiği yasal düzenleme gelmeyince 2 Haziran 2023’te “Deniz Yavuncu ve Diğerleri” TCK 220/6 maddesinden bir kez daha ihlal kararı verdi.
Mezopotamya Haber Ajansı’nda yer alan habere göre, AYM, kararla birlikte Meclis’ten bu konuda düzenleme yapma çağrısını bir kez daha yeniledi. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin hem ihlal kararları hem de aldığı pilot karara rağmen yerel mahkemeler Anayasa Mahkemesi’nin kararına uygulamaktan kaçınıyor.
AYM’nin son ihlal kararı ardından Diyarbakır 7’nci Ağır Ceza Mahkemesi, “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” suçundan verilen cezanın bozularak, yeniden yargılama talebini reddetti. Kürt siyasetçilerin yargılanmalarını protesto etmek için Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi önünde 2011’de yapılan gösteriye katılan Cemal Baran ve Mehmet Aktaş’a “toplantı ve gösteri yürüyüşü kanuna muhalefetten” 6’şar ay, “üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemekten” ise 3’er yıl 1’er ay 15’er gün hapis cezası verildi. Diyarbakır 7’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nin 2017’de verdiği ceza, 2018 yılında Yargıtay tarafından onandı.
AYM kararı bozdu
Yargıtay’ın onama kararı sonrası Avukat Mehdi Özdemir dosyayı Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı. Anayasa Mahkemesi, 23 Şubat 2023’te Baran ve Aktaş’ın düşünce ve ifade özgürlüğü haklarının ihlal edildiğine, “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme”yi düzenleyen TCK’nın 220/6 maddesinin ihlale neden olduğuna karar verdi.
Mahkeme karara uymadı
AYM kararı ardından Özdemir, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılanma talebiyle Diyarbakır 7’nci Ağır Ceza Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme “toplantı ve gösteri yürüyüşü kanununa muhalefetten” Baran ve Aktaş hakkında beraat kararı verirken, “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” yönünden ise yeniden yargılama talebini reddetti. Mahkeme gerekçesinde “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” suçlamasında ise AYM’nin sadece norm denetimi yaptığını, bu konuda hüküm kurmadığını savunarak, talebi reddetti.
‘AYM kararı keyfi olarak uygulamadı’
Avukat Özdemir ise AYM’nin bozma hükmünün bulunduğunu ifade ederek, “Anayasa Mahkemesi ihlal kararını ‘üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme’ suçu yönünden TCK 220/6 maddenin kanunilik ilkesini karşılamadığını ve bu yasanın kendisinin toplantı ve gösteri hakkı ile ifade hürriyetinin ihlaline sebebiyet verdiğine karar vermiş. Hatta yasanın iptali için yerel mahkemelerin Anayasa Mahkemesine başvurarak norm denetimi yapma çağrısında bulundu. Sonrası Diyarbakır 7’nci Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi’nin kararının açık ve net ve anlaşılabilir hükmünü keyfi bir şekilde uygulamaktan imtina etti. Anayasa’nın 153’üncü Maddesi, mahkemelerin Anayasa Mahkemesi’nin kararlarını uygulanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu doğrultuda ihlalin sonuçlarının giderilmesi açısından bir an önce Anayasa Mahkemesi kararına uyularak yeniden yargılamaların yapılması gerekir” diye konuştu.
İtirazda bulundu
Özdemir, Diyarbakır 7’nci Ağır Ceza Mahkemesi’ne karşı Diyarbakır 8’inci Ağır Ceza Mahkemesi’ne itirazda bulundu. İtirazdan sonuç alınmaması durumunda Özdemir, yeniden Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulunacağını kaydetti.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***