Şenol BALI
VAN – “Köyümüzün çevresinde düğünler yapılıyordu, bu müzik çok hoşuma gidiyordu. Köyümüzün kenarında bulunan Çemê Reş’te kamışlar vardı. Ben bir kamış koparıp bağladım, üzerinde delikler açtım. Üfledim ve ses çıktı. Bunun üzerine dedim ki: Artık müzik yapacağım.” Egîdê Cimo, bu sözlerle anlatmıştı Mey ya da Kaval veya yerel formu ile Duduk ile tanışmasını. 2019 yılının bir kış gününde hayatını kaybetmişti Mîrê Bilurê (Kavalın Miri).
EGÎDÊ CİMO’NUN İZİNDEN…
35 yıl boyunca emek verdiği Erivan Radyosu’nda, Aram Tigran, Şeroyê Biro, Karapetê Xaço ve Aslıka Kadır gibi Kürt sanatçıların seslerine kavalıyla eşlik etmişti. Aynı zamanda Romanos Melikyan Müzik Enstitüsü’nü bitiren Cimo, 1967 yılında yüksek okul diplomasını almayı da başarmış ve Karapetê Xaço gibi birçok kült ismi Kürt müziğine kazandırmıştı.
Kavalı dünyaya tanıtan Cimo, 1926 yılında Erivan’da faaliyete başlayan Erivan Radyosu gibi Kürt müziği ve kültürü için zamanın aşındıramadığı bir iz bıraktı.
Batmanlı Çetin Güler ya da halk arasındaki ismiyle Çetin Xoce, uzun yıllardır Egidê Cimo’nun sesinin izini sürüyor. Güler, Cimo’nun ekolunu benimsemiş ve bölge kentlerini gezerek köylerde, kasabalarda hatta bazen TV programlarında meyine can veriyor.
Güler’in daha küçük yaşlarda meyi öğrettiği çocukları 13 yaşındaki Siyabend ve 9 yaşındaki Semend ise bu kadim enstrümanın yeni taşıyıcıları. Batman’da yaşıyor Güler ailesi ve hayatlarını bu enstrümanı çalarak kazanıyorlar. Yaz aylarında ise başta Van olmak üzere serhat kentlerine doğru yola çıkıyorlar.
BATMAN’DAN VAN’A GELEREK NEFESLERİYLE MEYE CAN VERİYORLAR
Geçtiğimiz hafta Van’a geldiklerini söylüyor 13 yaşındaki Siyabend. Bazen kardeşi Semend ile bazen de yalnız çıkıyor sokaklara. Seslerinin geldiği yerde biriken kalabalıklar, dakikalarca kendilerini dinliyor, fotoğraf çekiyor veya harçlık veriyor.
Siyabend, kent merkezindeki dar bir sokakta sırtını bir kahve camına yaslayarak çalmaya başlıyor. Meyi dakikalarca üflüyor ve kararlı gözleriyle tebrikleri kabul ediyor.
2 yıl önce yani 11 yaşındayken çalmaya başlamış. Öğrenmeye başlaması ise daha öncesine dayanıyor. Siyabend, her fırsat bulduğunda Erivan Radyosu’ndan dengbêjler dinliyor ve her makamı öğrenmeye çalışıyor. En büyük idolü ise Egîdê Cimo ve Xelîlê Evdile. Ve bir de babası.
Babalarından öğrendikleri her kilamı veya makamı titizlikle uyguladığını ifade ediyor. Oldukça etkilenmiş babasından.
“Çetin Hoca’nın çocuğuyum. Babam mey çaldığında, etkilendik ve biz de çalacağız dedik. Ve çalmaya başladık. Batman’dan geliyoruz, 13 yaşındayım. Babamı dinledim, takip ettim ve öğrendim Bu sanatın unutulmamasını istedim ve bunun için elime aldım. Erivan makamlarını dinliyor ve çalıyorum. En çok Egîdê Cimo, Xelîlê Evdile ve babamı dinliyorum. Yani onlar nasıl çaldıysa, takip edip onlar gibi çalıyorum. Hem okul okumak hem de sanatımı sürdürmek istiyorum. Meyi öğrenmek zor ama güzel … Eğer öğrenirsen güzeldir. “
İLGİ YÜKSEK, OTURDUKLARI HER YER MİNİ BİR KONSER HALİNİ ALIYOR
“Mey Kürtlerin sanatıdır ve güzeldir.” Sözüyle Egîdê Cimo’nun ortağa koyduğu emeğe dikkat çekiyor. Ve unutulmaması lazım diyor. Şu sözlerle devam ediyor:“ Sanatımızın unutulmasını istemiyoruz. Valla Mey unutulursa iyi olmaz. Ey Kürtler! Sanatımızın unutulmaması lazım. Eğer bu sanatımızı sürdürürsek, çalarsak veya dinlersek… Eğer Kürtler de bu makamı dinlerse o zaman Kürtlüğü anlarız. Biz Kürtlerin sanatımızın unutulmasına izin vermemesi lazım…”
Siyabend ile biraz yürüdükten sonra Semend’in bir alışveriş merkezinin önünde oturduğunu görüyoruz. Yanı başında siyah küçük çantası, elinde enstrümanı kendinden emin bir şekilde etrafındaki kalabalığa hitap ediyor.
Siyabend , biraz yaklaştığında göz göze geliyor ve yanına oturarak aynı renk çantadan enstrümanını çıkarıp eşlik ediyor kardeşine. Kardeşi çalarken o hafif bir tınıyla eşlik ediyor. Biri yorulduğunda diğeri çalmaya başlıyor. Uzadıkça uzuyor bu resital. Hava sıcak, esmer tenlerinde ter birikiyor…
Semend , Siyabend’den dört yaş küçük. İkisi arasında tatlı bir rekabet var. Ancak Semend, abisinin daha iyi çaldığını söylüyor tebessüm ederek. Semend de öğrenmenin oldukça zahmetli olduğunu söylüyor. O da abisi gibi Egîdê Cimo’yu idol olarak görüyor.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***