WASHINGTON – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın başına getirilen Hafize Gaye Erkan yeni görevinde bir yandan yüksek enflasyonun kontrol altına alınması diğer yandan da hem içerde hem de dışarda yatırımcı güveninin yeniden tesis edilmesine çalışacak.
Hafize Gaye Erkan Merkez Bankası Başkanlığı görevini, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘faiz sebep enflasyon sonuç’ yaklaşımını uygulayan ve yeni dönemde Bankacılık Düzenleme ve Kurulu’nun (BDDK) başına geçecek olan Şahap Kavcıoğlu’dan görevi devralacak.
43 yaşındaki Hafize Gaye Erkan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın başına getirilen ilk kadın. Erkan bu göreve atanmasıyla birlikte, Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde, Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina gibi kadın merkez bankası başkanları arasına girdi.
Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği’nden mezun olan Hafize Gaye Erkan, Harvard Üniversitesi İşletme Okulu İleri İş İdaresi Programı mezunu ve Princeton Üniversitesi’nden de Operasyon Araştırma ve Finansal Mühendislik alanında doktorası bulunuyor.
Para politikası eğilimi bilinmiyor
Hafize Gaye Erkan 2005 yılında ABD yatırım bankası Goldman Sachs’ta göreve başladı ve 2011 yılında bankanın yönetici direktörlüğü görevine getirildi.
Yaklaşık 10 yıl Goldman Sachs’ta görev yapan Erkan finans kurumlarının üst düzey yönetim ekipleri, sigortacılar ve varlık yöneticileriyle yakın çalıştı.
ABD’de Nisan ayında batan First Republic Bank’te uzun süre görev yapan ve 2021’de ayrılmadan önce bankanın üst düzey yöneticilerinden olan Hafize Gaye Erkan, 2022’de mortgage bankası Greystone’un CEO’su oldu.
Finans piyasalarında genel olarak saygın bir isim olarak görülen Hafize Gaye Erkan, 1 Mart 2022’de merkezi New York’ta bulunan sigorta, risk yönetimi ve strateji hizmeti veren Marsh McLennan şirketinin yönetim kuruluna girdi.
Marsh McLennan Yönetim Kurulu Başkanı Edward Hanway, Hafize Gaye Erkan’ın yönetim kuruluna girmesinin ardından yaptığı açıklamada onun için, “Gaye’nin yatırım, risk yönetimi ve dijital inovasyon alanında kapsamlı tecrübesi bulunuyor” demişti.
Kariyerinin tamamını Türkiye dışında geçiren Hafize Gaye Erkan’ın merkez bankacılığı tecrübesi bulunmuyor. Bu nedenle de para politikası konularında eğilimi net olarak bilinmiyor.
Koç Üniversitesi Ekonomi Profesörü Selva Demiralp, Princeton Üniversitesi eğitimi ve ABD’de bankacılık sektöründeki deneyimi göz önüne alındığında Hafize Gaye Erkan’ın ekonomide genel kabul görmüş olan yani Ortodoks politikalara dönmesini öngörmekle birlikte, merkez bankasının ne kadar bağımsız hareket edebileceği konusunun yatırımcılar açısından da önem taşıdığını vurguluyor.
“Güçlü, zeki ve etkin”
Hafize Gaye Erkan’ın Türkiye Merkez Bankası başkanlığı görevini kabul etmesi daha önce kendisiyle çalışmış olanlar için sürpriz değil.
Erkan’ın bir dönem yönetim kurulu başkanlığını yaptığı kar amacı gütmeyen Partnership for New York City Başkanı Kathryn Wylde Reuters’a yaptığı değerlendirmede Hafize Gaye Erkan’ın “güçlü, zeki ve etkin” bir isim olarak görüldüğünü tanımlıyor.
Kathryn Wylde, “Kamu politikasıyla ve toplum refahı konularıyla çok ilgilendiğini ifade etmişti. O nedenle kamu hizmetini değerlendirmesi sürpriz değil” diyor.
Wylde Hafize Gaye Erkan’ı, “İtip kakabileceğiniz ya da emir yağdırabileceğiniz birisi değil. Ancak aksi ya da kavgacı olmadan da farklı görüşte olabilir” sözleriyle anlatıyor.
ABD’de batan bankanın üst düzey yöneticisydi
Hafize Gaye Erkan’ın ABD’deki bankacılık kariyerinde tartışmaya yol açan bir dönem de var. Erkan bu yıl Nisan ayında battıktan sonra el konulan ve JPMorgan’a satılan First Republic Bank’in eski CEO’larından.
2014 yılında First Republic şirketine yatırımdan ve riskten sorumlu üst düzey yönetici olarak göreve başlayan Hafize Gaye Erkan, 2017-2021 arasında First Republic’in Başkanı olarak görev yaptı.
Hafize Gaye Erkan LinkedIn profilinde yer alan bilgilere göre 2014 ve 2021 arasında First Republic’te çalıştı; 2019-2021 yılları arasında da şirketin yönetim kurulu üyesiydi.
2021 yılı Haziran ayında bankanın yönetimini devralan Hafize Gaye Erkan aynı yılın Aralık ayında istifa etmiş, istifası yatırımcıları şaşırtmıştı. Banka 2008 krizinden bu yana ABD’de batan en büyük bankaydı.
Hafize Gaye Erkan dahil bankanın yöneticilerine toplu dava açıldı
Merkezi California’nın San Francisco kentinde bulunan bankanın Nisan ayında batmasının ardından, bankada 14 Ocak 2021 ve 14 Mart 2023 arasında hisse satın alan kişiler First Republic Bank’in yöneticilerine ve bankayı denetleyen şirket KPMG’ye toplu dava açtı.
Toplu davanın açıldığı yöneticiler arasında Hafize Gaye Erkan ve şirketin ondan önceki CEO’su James Herbert de var.
Açılan toplu davada banka yöneticilerinin, bankanın büyüme rakamları, bilançosu, likidite pozisyonu gibi konularında hissedarları yanlış yönlendirdiği ve yükselen faiz oranlarının bankanın iş modeli üzerinde yarattığı baskıyı hafife aldığı iddia ediliyor.
Banka açılan toplu dava öncesinde yılın ilk çeyreğinde mevduatlarının yüzde 58’ini kaybettiği, yani toplamda 102 milyar dolarlık kayıp yaşadığını açıklayarak yatırımcıları şaşırtmıştı.
8 Haziran’da Bloomberg’de yer alan bir habere göre de, 14 Ocak 2021 ve 14 Mart 2023 arasında First Republic Bank hissesi satın alan hissedarlar toplu dava konusunda bilgilendirildi ve 23 Haziran’a kadar toplu davaya katılıp katılmayacaklarını bildirmeleri istendi.
Hafize Gaye Erkan’ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası başkanlığına getirilmesi ABD basınında da kapsamlı haberlerle ele alındı. Bu haberlerde de Erkan’ın kariyerindeki First Republic geçmişine yer verildi.
Wall Street Journal gazetesi Türkiye ekonomisinde yeni döneme ilişkin bugünkü haberinde Hafize Gaye Erkan’ın First Republic Bank’te, “bankanın çöküşüne yol açacak stratejinin benimsendiği yıllarda yönetimin bir parçası olduğunu” yazdı.
Resmi belgelere göre Hafize Gaye Erkan First Republic Bank’ten ayrılırken 10 milyon dolar tazminat aldı.
“Greystone’dan finans sektöründe yeni fırsatlara odaklanmak için ayrıldı”
First Republic’ten ayrılmasının ardından geçtiğimiz yıl Haziran ayında emlak ve yatırım bankası Greystone’un CEO’luğu görevine gelen Hafize Gaye Erkan Bloomberg televizyonuna 11 ay önce verdiği röportajda, “First Republic’ten ayrılmak için doğru zamandı” diyor.
Hafize Gaye Erkan Bloomberg televizyonuna verdiği röportajda First Republic’ten ani ayrılışın nedeninin sorulması üzerine, “Benim açımdan ani gibi gelmedi. Uzun bir düşünme süreci oldu, zor bir karardı. Başarılı sicilden, yönetimden, First Republic’te kurduğum güven dolu ilişkilerden gurur duyuyorum. Kuruluşun yönetiminde harika sekiz yıl geçirdim. Artık değişiklik yapma zamanı ve bankacılık, özel sermaye yatırımları ve fon yönetimi alanındaki becerilerimi kullanabileceğim bir platformda olabileceğim yeni bir meydan okumanın zamanı gelmişti” yanıtını verdi.
Hafize Gaye Erkan, Greystone şirketinin CEO’luğuna geldikten birkaç ay sonra istifa etti.
Şirketten yapılan açıklamada, Erkan’ın “dostane bir şekilde ayrıldığı ve istifasının finans sektöründe yeni fırsatlara odaklanma kararıyla bağlantılı olduğu” belirtildi.