Türkiye’nin 13’üncü cumhurbaşkanı ve 28’inci dönem milletvekillerini belirlemek için sandığa gideceği seçimlere üç gün kaldı. 14 Mayıs Pazar günü, Türkiye genelinde 973 ilçe, 1094 ilçe seçim kurulunda, 191 bin 884 sandık kurulacak.
Yurtiçi ve dışında toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmen oy kullanmış olacak. Yurt içinde 4 milyon 904 bin 672 seçmen ilk kez oy verecek.
Seçmenler, sadece adreslerine gönderilen seçmen bilgi kağıdında yazan yer ve sandıkta oy kullanabilecek.
Seçmen bilgi kağıdı eline ulaşmayanlar, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) internet sitesinden, e-Devlet kapısından, YSK mobil uygulamasından veya YSK çağrı merkezinden (444 9 975) oy kullanacağı yer ve sandık numarasını öğrenebiliyor.
Saat 17.00’ye kadar oy kullanılabilecek
Tüm yurtta oy verme saatleri 08.00-17.00 olarak uygulanacak. Seçmenlerin oy kullanmaya giderken yanlarında kimlik, ehliyet ya da pasaportlarını götürmesi gerekiyor. Seçmen bilgi kağıdının götürülmesiyse zorunlu değil.
Seçimler için yurt dışı temsilciliklerinde oy verme işlemiyse sona erdi. YSK, 27 Nisan’da başlayan oy verme işlemi kapsamında yurt dışındaki temsilciliklerde 1 milyon 674 bin 60, gümrük kapılarında ise 124 bin 445 seçmenin oy kullandığını açıkladı. Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen bulunuyor. Gümrüklerde ise oy verme işlemi 14 Mayıs saat 17.00’ye kadar devam edecek.
6 Şubat’ta yaşanan deprem felaketinden etkilenen illerdeyse, YSK tarafından seçmenlerin güvenli şekilde oy kullanması için konteyner alanlar oluşturuldu. Deprem bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmen de diğer illere kayıtlarını aldırdı.
Seçimlerde 9 farklı boyda oy pusulası kullanılacak
Seçimde cumhurbaşkanı ve milletvekili adayları için hazırlanan iki ayrı pusulaya tercih mührü basılacak. Cumhurbaşkanı adayları için hazırlanan oy pusulasında sırasıyla Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan bulunuyor. Pusulada adayların fotoğrafları, isimleri ve bunların hemen altında mührün basılacağı alan var.
Milletvekili genel seçiminde ise Türkiye genelinde 11 parti tek başına, 13 parti ittifak çatısı altında olmak üzere toplam 24 parti, 5 ittifak ve 151 bağımsız milletvekili adayı seçimde yarışacak. Bütün parti ve ittifakların ismi 11 seçim çevresinde uzunluğu 1 metreyi bulan pusulada görünecek. Diğer seçim çevrelerindeyse aday gösteren parti sayısı değiştiği için 9 farklı boyda pusula olacak.
Pusulalarda ittifak yapan partilerin ad ve logolarının üstünde ittifak unvanları da yer alacak. Ortak liste yapmayan ve çatısı altındaki partilerin tüm seçim çevrelerinde liste çıkardığı Cumhur İttifakı bütün pusulalarda olacak.
Ortak listede uzlaşan Millet İttifakı ise ittifak unvanı olmadan 7 ilde CHP, 9 ilde İYİ Parti adı ve logosuyla pusulada yer alacak. Diğer illerde Millet İttifakı adı altında iki partinin adı ve logosu da pusulada bulunacak.
İttifak çatısı altındaki diğer partiler olan Saadet Partisi, Demokrat Parti (DP), Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) ile Gelecek Partisi adayları ise CHP listesinden seçime gireceği için pusulada bu partilerin adı ve logoları bulunmayacak.
İki pusula tek zarfa
Seçmenler cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki ayrı oy pusulasını tek zarfa koyarak sandığa atacak. Oy pusulasında tercih edilen aday, siyasi parti, ittifak veya bağımsız aday için ayrılan bölümden dışarı taşırmamak suretiyle tercih mührü basıldığında oy geçerli sayılacak.
Mührün dışında pusulaya imza atılması, işaret konulması ya da zarfa pusula dışında başka bir şey konulması halinde oy geçersiz olacak. Yanlış oy kullandığını düşünen ve yeni pusula isteyen seçmene yenisi verilmeyecek.
Seçmen, zarfı sandığa attıktan sonra sandık seçmen listesinde adının bulunduğu yerin karşısına imza atacak.
Sandık çevresinde, sandık kurulu başkan ve üyeleri, adaylar, milletvekilleri, o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler ve görevli müşahitler, bina sorumluları ve çağrı üzerine gelen görevli kolluk güçlerinden başka kimse bulunamayacak.
Kabine seçmen dışında başkasının girmesi yasak
Oy kullanırken ‘gizli oy’ ilkesi geçerli. Bu yüzden oy verme işlemi sırasında kabine seçmen dışında kimsenin girmesi yasak. Cep telefonu, fotoğraf ve film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesine de izin verilmeyecek.
Okuma-yazma bilmeyen seçmenlere, sordukları ve talep ettikleri takdirde, sandık kurulu başkanı tarafından sandık kurulu önünde pusula ve oyun nasıl kullanılacağı hakkında yönlendirme yapılmadan bilgi verilecek.
Görme engelliler içinse sandıkta uygun pusula bulunmaması halinde akrabalarından birinin, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımıyla oylarını kullanmasına izin verilecek. Felçliler veya bu gibi bedensel engel durumu açıkça belli olanlar da aynı şekilde oy kullanabilecek.
Seçmenler oy kullandıkları sandıkta sayım ve döküme katılabilecek
Oy sayımındaysa ‘açıklık ilkesi’ geçerli. Seçimlerde oy verme işleminin saat 17.00 itibariyle tamamlanmasının ardından oy sayım ve dökümüne, oy verme yerinde bulunan siyasi parti ve bağımsız adayların müşahitlerinin yanı sıra sandık bölgesinde kayıtlı olan seçmenler de katılabilecek.
Sandık kurulu başkanı sayım ve döküm işine başlamadan önce sayım ve döküm cetvellerinin boş olduğunu sayımda hazır bulunanlara gösterecek. Önce cumhurbaşkanı ardından milletvekili seçiminde kullanılan oy pusulaları sayılacak. Pusulalar herkesin görebileceği bir biçimde açılıp okunacak ve ait oldukları partilere işlenecek.
İşlem tamamlandığında sandık kurulu tarafından imzalanmış sandık sonuç tutanağı düzenlenecek. Tutanakların bir sureti sandıkta bulunan tüm parti ve bağımsız aday müşahitleri tarafından alınabilecek.
Her seçmenin oy kullandığı sandıkta gördüğü usulsüzlüğe itiraz etme ve ıslak imzalı tutanağın fotoğrafını alma hakkı bulunuyor. Sandık kurulu başkanları yazılı şikayet ve itirazları tutanak defterine işlemek zorunda.
Seçim günü yasakları
Seçim günü saat 06.00’dan gece 24.00’e kadar alkollü içki satışı yasak olacak. Oy verme süresince kahvehane, kıraathane ve internet kafe gibi umumi eğlence yerleri de kapalı olacak, düğünler saat 18.00’den sonra yapılabilecek. Emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlar dışında yerleşim yerlerinde kimse silah taşıyamayacak.
18.00-21.00 saatleri arasında medya kuruluşları tarafından yalnızca YSK’nın seçime ilişkin vereceği haber ve tebliğler yayımlanabilecek. Saat 21.00’den sonraysa bütün yayınlar serbest olacak, YSK bu saati daha erkene alabilecek.
Seçim ikinci tura kalırsa 28 Mayıs’ta yapılacak
Cumhurbaşkanı seçiminde geçerli oylar, salt çoğunluğa (yüzde 50 + 1 oy) ulaşmadığı takdirde seçim ikinci tura kalacak. İlk seçimde en çok oy alan iki aday, 28 Mayıs’ta yapılacak ikinci oylamada yarışacak.
İkinci turda seçmenler, aynı seçmen bilgi kağıdı ile ilk seçimde oy verdikleri sandık alanlarında oylarını kullanacak.