Emmanuel Macron, Haiti’nin bağımsızlığının sembolü eski köle Toussaint Louverture’ün öldüğü hapishanede ona resmi saygı duruşunda bulunan ilk Fransız lider oldu.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkede köleliğin kaldırılmasının 175. yıl dönümünde Haiti’nin bağımsızlığının sembolü eski köle Toussaint Louverture’ün öldüğü hapishaneyi ziyaret etti.
Louverture’ü Aydınlanma ve Fransız Devrimi’nin gerçek değerlerini somutlaştıran bir kahraman olarak nitelendiren Macron, onun büstünün önüne çelenk bıraktı.
Louverture’ün öldüğü hapishanede ona resmi saygı duruşunda bulunan ilk Fransız lider olan Macron, “Toussaint Louverture, İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesine hayat vermek için çabaladı. Bu bildirge herkese özgürlük, eşitlik ve kardeşlik sunuyordu.” dedi.
Ancak Macron’un konuşmasında “Louverture’ün hapsedilmesine neden olan ırkçılık ve sömürgeci baskıyı görmezden geldiği” eleştirisi yapıldı.
“Louverture, ihanete uğradı mı?”
Louverture, 220 yıl önce Fransa’ya getirildikten sonra Chateau de Joux’ya hapsedildi ve burada hayatını kaybetti.
Fransa’nın sömürgesi olan Saint-Domingue’de (Haiti) köleleştirilerek büyüyen Louverture, 1794 yılında Fransa’daki devrimci hükümetin tüm kolonilerde köleliğe son verdiğini ilan etmesine yol açan köle isyanının liderlerinden biri oldu.
Ancak daha sonra Napolyon iktidara geldi ve Fransız imparatorluğunda köleliği uygulamaya başladı.Louverture, o dönemde yargılanmadan hapsedildi. Paris’teki Uluslararası Kölelik ve Kölelik Sonrası Araştırma Merkezi Direktörü Myriam Cottias, Louverture’ün “Napolyon tarafından ihanete uğradığını” kaydetti.
İhanet konusuna da değinen Macron, Louverture ve isyancı arkadaşlarının, onları yakalamak için gönderilen birliklerin aksine Fransız devrimci ideallerini temsil ettiklerini söyledi.
Macron, “Toussaint Louverture’ün askerleri, köleliği geri getirmeye gelen Fransız birliklerinin önünde Marseillaise’i söylediler” dedi.
Fransa’nın kölelik ve sömürgecilik geçmişinin daha fazla tanınması için kampanya yürüten Memories and Sharing’in kurucusu Karfa Diallo, “Toussaint Louverture’ün Fransız Devrimi’nin en parlak tarafını temsil ettiği doğru” diye konuştu.
“Louverture’u kimse bilmiyor”
1998 yılında Louverture’ün adı Fransa’nın kahramanlar mezarı Pantheon’daki bir duvara eklendi.
Fransa Köleliği Anma Vakfı tarafından 2020 yılında yayınlanan bir rapora göre, her 10 Fransız ilk ve ortaokul öğrencisinden sadece biri Louverture ve Haiti Devrimi hakkında bilgi sahibi.
Fransa Eğitim Bakanı Pap Ndiaye, bu ayın başlarında Pantheon’da Louverture için düzenlenen anma töreninde “Haitili öğrencilerin hepsi Fransız Devrimi’ni bilirken, çok az Fransız öğrenci Haiti Devrimi’ni biliyor. Bunun değişmesi gerekiyor.” demişti.
Fransa’da ve Haiti’de birçok aktivist ve siyasetçi uzun süredir Fransa’nın Haiti’ye tazminat ödemesi gerektiği konusunu gündeme taşıyor.
Fransa Köleliği Anma Vakfı Başkanı, eski Başbakan Jean-Marc Ayrault, vakfının bu ödemelerin geçmişine ışık tutacak bir komisyon için lobi yapacağını söyledi.
Ancak Macron konuşmasında borçtan ve günümüzde Haiti’deki ‘çete şiddetinden’ bahsetmedi.
Fransa, 27 Nisan 1848’de köleliği ikinci ve son kez kaldırmıştı.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***