Türkiye’nin de katılımcısı olduğu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) 5-8 Aralık 2022’de Türkiye’de gerçekleştirdiği araştırma ve görüşmelerin sonuçlarını bir rapor ile açıkladı.
Bakanlıklar, YSK, RTÜK ve siyasi partilerin yanı sıra Seçim Güvenliği Platformu ile de görüşen AGİT, raporunda, Mart 2022’de TBMM’de kabul edilen seçim kanunu değişikliklerinde AGİT’in önceki tavsiyelerinin önemli bir kısmının dikkate alınmadığı ifade etti. Raporda, görüşülen kurum ve kuruluşların adil seçime dair taleplerinin de dikkate alınmadığı vurgulandı.
AGİT raporunda 2018 seçimlerinde il ve ilçe seçim kurulu üyelerinin yüzde 12’sinin, sandık kurulu üyelerinin yüzde 24’ünün, sandık başkanlarının ise ancak yüzde 19’unun kadın olduğuna yer verildi.
Raporda altı çizilen diğer noktalar ise şöyle:
• YSK’nin 11 üyesinden hiçbiri kadın değildir.
• 7393 Sayılı Kanun, siyasi partilerin parlamento seçimlerine katılabilmeleri için daha katı uygunluk şartları getirmiş olup Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu tarafından aşırı ve ayrımcı nitelendirilmiştir.
• Seçim kampanyaları finansmanının düzenlenmesinde çeşitli boşluklar bulunmaktadır.
Kanun, daha önce AGİT tavsiyeleri arasında yer alan seçimlerden önce herhangi bir ara mali rapor ya da adayların mali raporlarının zamanında yayınlanmasını sağlamamaktadır.
AGİT’in daha önceki tavsiyesine rağmen “hakaret” suç olmaya devam etmektedir.
• Seçim kampanyaları sırasında medya kanunen tarafsız yayın yapmak ve adaylara eşit erişim sağlamakla yükümlüdür. Keza, kamu ve özel kanallarda ücretli siyasi reklamlara izin verilmelidir.
• Seçim mevzuatı, seçim sürecinin vatandaşlar ve uluslararası gözlemciler tarafından izlenmesine gereken imkanı vermemektedir.
• Anayasa, YSK kararlarının temyizini engellemektedir.
AGİT SEÇİMLERİ İZLEYECEK
Raporda ortaya konulan çekincelere ek olarak AGİT, 2023 genel seçimlerini değerlendirmek için bir Seçim Gözlem Misyonu kurulmasını önerdi. AGİT’in üye 28 devletten uzun süreli gözlemcinin yanı sıra seçim günü işlemlerini takip etmek üzere 350 kısa süreli gözlemcinin görevlendirilmesini talep edeceği raporda yer aldı.
Seçim Güvenliği Platformu, rapora dair değerlendirmesinde “AGİT raporu, 2018 seçimlerinin adil olmadığı noktasında, 2023 seçimlerinin adil olması için kamuoyunun eleştiri ve baskılarının ne kadar önemli olduğunu gözler önüne seriyor” dedi.
Seçim Güvenliği Platformu bileşenleri şöyle: DİSK, KESK, TTB, Tüm Emekliler Sendikası, Elektrik Mühendisleri Odası, SODEV, Alevi Bektaşi Federasyonu, Hak İnisiyatifi Derneği, İnsan Hakları Derneği, Kızılırmak Yerel Dernekler Federasyonu, Mülkiyeliler Birliği, ODTÜ Mezunları Derneği, 2025 Avrupa Demokrasi Hareketi, Anıtpark Forum, Antikapitalist Müslümanlar, Demokrasi İçin Birlik, Doğu ve Güneydoğu Dernekleri Platformu (DGD), Hak ve Adalet Platformu, Seçim 2023 Yerel Medya Koordinasyonu, Toplumcu Diş Hekimleri, Türkiye Gönüllüleri, Yurttaş Girişimi, Yurttaşlık Derneği.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***