ABD Maliye, Ticaret ve Dışişleri bakanlıkları, Rusya’ya Ukrayna işgalinin ardından uygulanan yaptırımların delindiği gerekçesiyle, aralarında Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin de bulunduğu ülkelerdeki bazı şirket ve şahıslara yaptırım getirildiğini açıkladı.
ABD Maliye Bakanlığı’na bağlı Yabancı Varlık Kontrolü Ofisi’nden (OFAC) yapılan açıklamaya göre, 20’den fazla ülkede 25 kişi ve 29 kurum yaptırım listesine alındı.
ABD Dışişleri Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı da yaptırım ve ihracat kontrolü getirilen şirket ve şahıslara ilişkin ayrı açıklama yaptı. Çin, Türkiye ve diğer ülkelerde Rus ordusu ve savunma sanayisine destek verdikleri gerekçesiyle 28 kuruma ihracat kontrolü getirildiği belirtildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasına bakıldığında, Rusya’ya yönelik yaptırımların delinmesine yönelik girişimler sebebiyle toplamda 20’den fazla ülkede 120 kişi ve kuruma yaptırım ya da ihracat kontolü getirildiği anlaşılıyor.
Dexias Türkiye ve Azu International yaptırım listesinde
Açıklamalara göre, Türkiye’de bulunan dört şirket ya da kişi, Rusya’ya uygulanan ihracat kontrollerini ihlal ettikleri ve Ukrayna savaşında Rusya’ya yardım ettiği gerekçesiyle yaptırım listesine alındı.
Merkezi Türkiye’de bulunan Dexias şirketinin, Rus şirketi Radioavtomatika’ya aracılık yaptığı ve ABD kökenli elektronik malzemeleri satın almak üzere Batılı firmalarla ilişkili olduğu belirtiliyor.
ABD Maliye Bakanlığı’nın açıklamasında, Dexias Türkiye ve Dexias Rusya’nın genel müdürü olan Alim Khazishmelovich Firov’un da yaptırım listesine alındığı kaydedildi.
Yaptırım listesine alınan ve merkezi Türkiye’de bulunan bir diğer şirket de elektronik şirketi Azu International. Rusya’nın Ukrayna işgalinden kısa bir süre sonra kurulduğu belirtilen şirketin, Rusya’nın elektronik açığını kapatmayı kolaylaştırdığı belirtiliyor.
Şirketin Rusya’ya bilgisayar çipi gibi yabancı menşeli elektronik teknolojisi sağladığı ifade ediliyor. Azu International ya da Dexias Türkiye şirketlerinden yaptırımlarla ilgili henüz bir açıklama yok.
Reuters haber ajansı, Aralık ayında yaptırımlara rağmen Rusya’ya teknoloji ürünü akışını sağlayan tedarik zincirine ilişkin hazırladığı kapsamlı bir haberinde, Rusya gümrük kayıtlarına göre Azu’nun Rusya’ya çip dahil en az 20 milyon dolar değerinde malzeme ihraç ettiğini bildirmişti.
Reuters haber ajansına konuşan Biden yönetimi yetkilisi, yaptırımlarla Türkiye’de Rusya’nın sahibi olduğu ya da Rusya bağlantılı denizcilik ve ticaret sektörlerindeki kurum ve kişilerin hedef alındığını söyledi.
Adını vermeyen yetkili, ABD’nin atmış olduğu bu adımın, Rusya’ya yönelik ihracat kontrollerinin uygulanması kapsamında bir uyarı işareti olduğunu ve Ukrayna savaşı başladığından bu yana Türkiye’de atılan en büyük adım olduğunu belirtti.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan da yaptırımlarla ilgili henüz bir açıklama gelmedi.
NATO üyesi Türkiye Batı’nın Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara ilkesel olarak karşı çıkmakla birlikte, yaptırımların Türkiye’de delinmeyeceğini ve sevk edilen ürünlerin Rus ordusu tarafından kullanılamayacağını belirtmişti.
Türkiye, geçen ay Batı ülkelerinin yaptırım listesinde olan malların Rusya’ya iletilmesini durdurmak üzere adım atmıştı.
Maliye Bakanlığı yetkilisi Türkiye ve BAE’de temaslarda bulunmuştu
ABD Maliye Bakanlığı’nın Terörizm ve Mali İstihbarat Müsteşarı Brian Nelson konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Kremlin kapsamlı, çok taraflı yaptırımların ve ihracat kontrollerinin etrafından dolanmanın yollarını ararken ABD müttefik ve ortaklarıyla birlikte Putin’i savaşta destekleyen yaptırımların delinmesine yönelik girişimleri, sekteye uğratmaya devam edecek.” dedi.
Brian Nelson geçtiğimiz Ocak ayında Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman’ı kapsayan bir ziyaret gerçekleştirmiş ve yaptırımların uygulanması odaklı ziyaret kapsamında Türkiye’de iş dünyası ve banka yöneticilerine yönelik yaptığı konuşmada uyarıda bulunmuştu.
Wagner’in rakibi olduğu belirtilen şirkete yaptırım
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’e yakın olduğu bilinen zengin iş adamı Alişer Usmanov da yaptırım listesine alınan kişilerden.
ABD Maliye Bakanlığı’nın açıklamasında, Kıbrıs’ta da bağlantıları bulunan Rus işadamı Usmanov’un metal, madencilik, telekomünikasyon ve bilgi teknolojisi sektörlerinde faaliyet gösterdiği belirtiliyor.
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile bağlantılı olduğu belirtilen ve Rusya’nın Ukrayna’da da faaliyet gösteren paralı asker grubu Wagner’in rakibi olarak tanımlanan Patriot şirketi de yaptırım listesine alındı.
BAE’de 2 şirket yaptırım listesinde
Merkezi Birleşik Arap Emirlikleri’nde bulunan Aeromotus Unmanned Aerial Vehicles Trading şirketi de yaptırım getirilen şirketler arasında.
Bu şirketin, Ukrayna savaşının başlangıcından bu yana Rus ithalatçılara İHA ve robot teknolojisi sevkiyatı yaptığı belirtiliyor.
Şirketin Rusya’ya sevkiyatını yaptığı insansız hava araçlarının, Rusya tarafından Ukrayna’ya karşı kullanıldığının belgelendiği de vurgulanıyor.
Yine merkezi BAE’de yer alan Hulm Al Sahra Electric Devices Trading şirketi de yaptırım listesinde.
Çin’deki uydu şirketine yaptırım
ABD Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, merkezi Çin’de bulunan King-Pai Technology HK şirketinin yaptırım listesine alındığı ve bu şirketin Rusya’nın askeri endüstrisinde çeşitli kurumların tedarikçisi olduğu belirtildi.
Şirketin sağladığı mikroelektronik malzemelerin, seyir füzesi sistemlerinde kullanım alanı olduğu kaydedildi.
Şirketin Rus devletine ait nükleer enerji şirketi Rosatom’la bağlantılı olduğu belirtiliyor. Rosatom şirketi henüz ABD’nin yaptırım listesinde değil.
Merkezi Çin’de bulunan HEAD Aerospace Technology Company adlı uydu görüntüsü sağlayan şirket de yaptırım getirilen şirketler arasında. Şirketin Ukrayna’da bazi noktalara ilişkin Wagner’le bağlantılı kurum ve kişilere uydu görüntüsü sağladığı belirtiliyor.
Macaristan’daki Uluslararası Yatırım Bankası yetkililerine yaptırım
ABD’den Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de bulunan Rusya’nın denetimindeki Uluslararası Yatırım Bankası’nın üç üst düzey yetkilisine de yaptırım kararı geldi. Yaptırım uygulanan üç yetkiliden ikisi Rus, biri de Macaristan vatandaşı.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Romanya ve Slovakya Uluslararası Yatırım Bankası’na katılımlarını sonlandırmış; ancak Macaristan bankaya karşı bir adım atmamıştı.
ABD Maliye Bakanlığı’nın açıklamasında bankanın Budapeşte’deki varlığının Rusya’ya Avrupa’daki istihbarat varlığını güçlendirme imkanı verdiği ve yolsuzluğun yanı sıra yaptırımların delinmesinde bir mekanizma görevi görebileceği belirtildi.
Macaristan hükümetindense henüz bir açıklama gelmedi.
Reuters’ın haberinin bir bölümünden faydalanılmıştır.