Osman ÇAKLI
İSTANBUL – 6 Şubat Maraş merkezli depremlerin ardından İstanbul’daki deprem riski de endişeleri arttırdı. Güvenli bina ve zemin arayışı arttı. Bu da şehir içerisinde yeni bir hareketliliğe neden oldu. Özellikle, uzmanların depreme karşı uyardığı Marmara Denizi kıyılarındaki ilçelerde yaşayanlar, kuzey ilçelerinde konut arayışında. Kent içi deprem hareketliliğinin konut piyasasında yarattığı etkiyi İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Hizmetleri Komite Üyesi Nilüfer Kas ile konuştuk.
‘İSTANBUL TOPUN UCUNDA OLDUĞUNU ANLADI’
Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın güzergahında bulunan İstanbul’daki her 10 konuttan yedisi 20 yaşının üstünde. Kentte 2000 yılı ve öncesinde yapılan binalarda bulunan konut sayısı üç milyonu aşıyor. İstanbul’da olası yedi ve üzeri büyüklüğündeki depremde yüz binlerce binanın hasar alması beklenirken, Nilüfer Kas, bunun kent içindeki güvenli konut arayışını tetiklediğini belirtti.
‘ESKİ BİNALARDA KİRALARDA YÜZDE 10-25 ARASINDA DÜŞTÜ’
Uzmanların olası deprem için sahillerin tehlikeli olduğuna yönelik yaptığı vurguyu hatırlatan Kas, bunun kent içi hareketlilikte etkili olduğunu kaydetti. Evleri yeni olan mülk sahiplerinin dahi İstanbul’un kuzeyine doğru yerleşme çabasında olduğunu sözlerine ekleyen Kas, şöyle devam etti:
“Anadolu Yakası’nda Beykoz ve Çekmeköy, Avrupa Yakası’nda Sarıyer ve Zekeriyaköy yeniden revaçta. Bu da kiralara yansıdı. Eskiden sıfır konutlar kiralara lokomotif etkisi yapardı, ikinci el konutlar da bundan etkilenirdi. Fakat depremden sonra algı değişti. Özellikle 25 yaş üstü, 1999 depremi öncesinde yapılmış konutların fiyatlarında yüzde 10 ila 25 arasında düşüşler yaşanmaya başladı. Bu da bize şunu gösteriyor. Bundan sonra deprem bölgelerinde yeni ile eski arasında bir tahterevalli etkisi göreceğiz. Sıfır konutlar yukarda, eski binalar aşağıda olacak.”
‘SON BİR AYDA 37 BİN KONUTUN FİYATINDA YÜZDE 30 ARTIŞ YAŞANDI’
Yeni konutlardaki artışa paralel olarak eski binaların fiyatlarının da düşeceğini söyleyen Kas, son bir ayı içeren verilerle ilgili şu bilgileri paylaştı:
“10 Şubat’tan sonra 37 bin adet konutun fiyatı yüzde 30’un üzerinde arttı. Bunlar yeni binalar. Yedi bin adet konutun kirası da yüzde 30 ve üzerinde arttı. Özellikle kuzeyde, yani güvenli olduğu düşünülen yerlerde daha önce 20-25 bin liraya kiralık bulunabilirken artık 50 bin liraları görebiliyoruz. İstanbul’un merkezi olan yerlerinde,0 mesela Kadıköy’de eski bir binada kiracı, 5 bin lira kira verirken, bu kiracı daha güvenli olan yeni bir binaya, aynı sokakta bile olsa 20-25 bin lira vermeyi gözden çıkarmak zorunda. Arada bu denli bir uçurum görüyoruz.”
‘DEPREM RAPORU OLMAYAN KONUTLARDAN UZAK DURMA EĞİLİMİ ARTTI’
Şehrin merkezindeki binaların yüzde 90’ının eski olduğunu ancak eski binalar arasındaki kira fiyatlarında da dalgalanmalar görüldüğünü ifade eden Kas, 1999 depremi öncesi yapılan evlerin kira fiyatlarında düşüş olduğunu vurguladı. Kas, özellikle Anadolu Yakası’nda Kadıköy, Üsküdar, Ümraniye gibi yerleşim yerlerinin eski olan bölgelerindeki konutlarda kira düşüşünden söz edebileceğini kaydetti. Kas’a göre insanlar 25 yaş üstündeki binalara şüpheyle yaklaşıyor. Özellikle deprem raporu olmayan konutlardan uzak durma eğiliminin arttığını belirten Kas, depremin etkisiyle bu durumun yeni binalar için de geçerli olduğunu söyledi. İnsanları gayrimenkulde iki duygunun harekete geçirdiğini vurgulayan Kas, bu duygulardan birinin umut diğerinin korku olduğunu söyledi.
‘BÜTÇEYE GÖRE DAHA YENİ OLAN EVE TAŞINMA ARTACAK’
Maraş depremleri sonrasında hareketlilik kent içi ile de sınırlı değil. İstanbul’dan ayrılanların sayısında da artış olduğunu belirten Kas’a göre bu konudaki resmi önümüzdeki aylarda daha net göreceğiz:
“İstanbul’dan gidenlerin oranı da oldukça fazla. Çocuğu üniversitede olmayan, çalışmayan, emekli olan insanlar yavaş yavaş gitmeye hazırlanıyor. Gittikleri yerlerde arsa almayı planlıyorlar. Önümüzdeki dönemde arsa fiyatları çok fazla pahalanacak. İnsanlar konteyner evlerde yaşamanın makul olduğunu öğrendiler. Arsa alıp buralarda yaşamayı planlıyorlar.”
‘YABANCILAR KONUTLARINI SATIP TÜRKİYE’DEN ÇIKMAYA ÇALIŞIYORLAR’
Kas, deprem sonrasında çok gündeme gelmeyen bir konuya da dikkat çekti. Son yıllarda İstanbul’da ev alan yabancı uyrukluların sayısı deprem sonrasında azaldı hatta yabancı uyruklu pek çok kişi konutlarını satmaya başladı. Kas bununla ilgili şunları söyledi:
Deprem aynı zamanda yabancıların İstanbul’dan konut alma hızını da düşürdü. Özellikle Anadolu Yakası’nda alım yapan yabancıların ellerindeki konutları satıp Türkiye’den çıkmaya çalışıyorlar. Bu ay içerisinde bunun verilerini daha iyi göreceğiz. İstanbul’da güvende olmadıklarını düşünüyorlar. Vatandaşlık için ev alanlar da buna dahil.”
Kaynak: Artı Gerçek
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***