Geleceklerini kurtarmak için enkaz altına girdiler

Metin YOKSU

---

ADIYAMAN – Tütün, Adıyaman ve ilçelerinde sık üretilen tarım ürünleri arasında ve binlerce Adıyamanlı ailenin temel geçimi kaynağı. 6 Şubat’taki depremlerle birlikte özellikle Adıyaman Çelikhan’da binlerce ton tütün enkaz altında kaldı. Adıyaman’ın yanı sıra Çelikhan’a yakın olan Malatya köyleri ve ilçelerinde de aynı durum söz konusu. Bölge ekonomisinin de can damarı konumundaki tütün üretimi binlerce ailenin de aynı zamanda geleceği demek. Deprem ile birlikte yüzlerce ton enkaz altında kalırken henüz tam olarak ne kadar tütünün en kaz altında kaldığı bilinmiyor.

Zor günler geçiren tütün üreticilerinin durumunu öğrenmek amacıyla Adıyman’dan Çelikhan’a giderken köylerde tanık olduklarımız tütün üreticisinin halini ortaya serdi. Enkaz altından kendi çabaları ile tütünü çıkaran köylüler “Yaşamak için para lazım. Bunları çıkarabilirsek kendimize bir ev koyteyner yaparız, mecburuz” diyerek durumlarını özetledi.

EN KAZ ALTINDAN ÇIKARILAN TÜTÜN

Adıyaman’dan Malatya Doğanşehir üzerinden Çelikhan’a doğru giderken Kurucaova Mahallesi’ndeki binaların neredeyse tamamının yıkıldığını gözlemliyoruz. Aracımızdan iner inmez mahalle sakinlerinden Mehmet Başak ile karşılaşıyoruz. Sırtında bir torba tütün ile ne yaptığını sorunca “Hele gelin halimizi çekin” diyor. Kendimizi tanıtmaya dahi fırsat vermeden bir karmaşanın ortasında kendimizi buluyoruz. Bağıra bağıra konuşanlar, hızlıca iş yapılmasını isteyenlerin bağırışları derken durumun farkına varıyoruz.

İki katlı evin depo olarak kullanılan bölümü tamamen çöktüğünü ve altında tonlarca tütün kaldığını öğreniyoruz. İş makinesinin kepçesiyle tampon yapılırken bir kaç kişi de evin geriye kalan kısmının çökebilecek olmasını bile bile enkazın altına girerek tonlarca tütünü çıkarmak için mücadele ediyor.

Aradan haftalar geçmesine rağmen enkazların kaldırılmadığını ifade eden Mehmet Başak, bir yıllık emeklerinin enkaz altında olduğunu ve çıkarmaları gerektiğiniz söylüyor. Yetkililerin desteğe gelmediğini ifade eden Başak tepkisini şu sözlerle gösteriyor:

“Dört beş tonunu çıkarabildik. En az iki ton da zararımız var. Biz buna ilaç atmışız, elektrik parası ödemişiz. Yeniden üretim yapmak için bunları çıkarmak zorundayız. 11 ilde zelzele olmuş. Bunlar ne olacak. Nereye gideceğiz ne yapacağız bilmiyoruz. O yüzden bunları çıkarmak zorundayız. Yaşamak için para lazım. Bunları çıkarabilirsek kendimize bir ev koyteyner yaparız. Mecburuz”

Başak, “Ne yapalım bunları çıkaramazsak ne yapalım. Bugüne kadar devlet neredeydi” diyerek korkmalarına rağmen enkaza girmek zorunda olduklarını söylüyor.

‘ALIN TERİMİZ BURADA’

Enkaz altına girerek canını tehlikeye attığının farkında olduğunu söyleyen Özcan Başak da “Her evin bir iki ton tütünü olur. Burada herkesin tütünü var ve evi yıkılmış. Bizim gibi çıkarabilenler çıkarıyor. Elbette bu da piyasayı etkileyecek ama nasıl etkiler bilmiyoruz. Aileleri kesin etkileyecek çünkü malları yani alın teri gitti. Alın terimiz burada biz de onları korksak da çıkarmak zorundayız” diyerek durumlarını anlatıyor.

Aynı aileden Mustafa Başak da gelecekte ekonomilerini rayına oturtmak için enkaz altına girmeye mecbur olduklarını söylüyor ve söyle sözlerini sonlandırıyor:

“Bunu mecburuz çıkarmaya. Bakın çıkardığımız tütünün çoğu da zarar gördü. Onları da ziyan olarak sayıyoruz. Bundan sonra ne yapacağız bilmiyoruz. Hadi biz şansılıyız tütünü çıkarabildik. Ya çıkaramayanlar”