Asgari ücret yıl başında yüzde 50 zamla 8 bin 507 liraya yükselirken bu artış emekli maaşlarında yüzde 30’da kaldı. 14 Mayıs 2023 seçimine haftalar kala Cumhurbaşkanı Erdoğan 5 bin 500 lira olan en düşük emekli maaşının 7 bin 500 liraya çıkardı. Resmi verileri emekli maaşının son 20 yılda asgari ücret karşısında eridiğini gösteriyor.
Peki, en düşük emekli maaşı yıllar içinde nasıl değişti?
Ocak 2003’de en düşük emekli maaşı net asgari ücretten yüzde 47 fazlaydı. Yapılan son artışa rağmen Nisan 2023’te en düşük emekli maaşı asgari ücretten yüzde 12 daha az.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre Ocak 2002’de en düşük 4a emekli maaşı 216,4 TL iken bu dönemde net aylık asgari ücret ise 163,6 TL’ydi. Buna göre 4a en düşük emekli maaşı asgari ücretten yüzde 32 fazlaydı.
2003’te bu oran daha yüksekti. Ocak 2003’te ise 4a en düşük emekli maaşı 332 liraydı. Asgari ücret ise 226 liraydı. Buna göre 20 sene önce 4a en düşük emekli maaşı asgari ücretten yüzde 47 fazlaydı.
Ocak 2023’te ise aylık net asgari ücret 8 bin 507 lira oldu. 4a en düşük emekli maaşı ise 5 bin 871 liraya çıktı. Yeni düzenleme ile bu 7 bin 500 liraya çıkacak. Bu durumda ülkedeki en düşük emekli maaşı asgari ücretten yüzde 12 daha az olacak.
Asgari ücret en düşük emekli maaşını ilk kez 2016’da geçti
2001-2023 yılları arasında asgari ücret ile 4a en düşük emekli maaşını karşılaştırıldığı zaman ortaya çıkan sonuç şöyle:
Ekonomik krizle anılan 2001’de 4a en düşük emekli maaşı asgari ücretin 1,5 katından fazla. Bu oran AK Parti’nin iktidara geldiği 2002’de 1,31. AK Parti iktidarıyla birlikte bu oran 2003’te 1,47 oluyor.
Kademeli düşüşle birlikte emekli maaşının asgari ücrete oranı 2015’te 1,09’a kadar geriliyor. Yani iki maaş arasındaki fark neredeyse kapanıyor. 2016’da ise bir ilk gerçekleşiyor: Asgari ücret en düşük emekli maaşını geride bırakıyor. Bu oran 0,97’ye düşüyor.
2021’de 0,86’ya kadar düşen oran 2023’ün başında 0,69’a kadar geriliyor. En düşük emekli maaşının 7 bin 500 liraya tamamlanmasıyla bu oran 0,88’e yükseldi.
2003-2023 değişimi nasıl?
Neticede 2003’te 4a en düşük emekli maaşı asgari ücretten yüzde 47 fazlaydı. Şimdi ise durum tam tersine dönmüş durumda. Asgari ücret en düşük emekli maaşından yüzde 13 daha fazla.
Zam değil; tamamlama
En düşük emekli maaşı devlet desteğiyle birlikte 7 bin 500 liraya yükseldi. Emeklilerin asıl maaşı bundan daha düşük. Buna “kök aylık” deniliyor. Bu konuda bir bilmece yaşanıyor.
Bu durum emeklileri nasıl etkileyecek?
Bu durum ocak ve temmuz aylarında yapılacak zamlarda kendini gösterecek. 1 Temmuz itibarıyla emekliye enflasyon oranında artış yapılacak.
En düşük emekli aylığına da temmuz zammı kök aylık üzerinden yansıtılacak. Kök aylık 5 bin liraysa, yüzde 40 zam gelse bile emekli maaşı 7 bin lira olacak.
Ancak bu kişi hala 7 bin 500 lira almaya devam edecek. Yüzde 40 zam almış olmasına rağmen maaşı artmamış olacak. Ancak hükümet yine “tamamlama” kararı alırsa yeni bir maaş belirlenecek.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***