Uluslararası yardımlarda koordinasyon Dışişleri Bakanlığı’nda

Mühdan SAĞLAM

---

ANKARA – Maraş merkezli olarak 6 Şubat’ta dokuz saat arayla meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler nedeniyle dördüncü seviye alarm seviyesine geçilmesi, afete müdahalede ulusal ve uluslararası yardıma ihtiyaç duyulması anlamına geliyor. Alarm seviyesinin duyurulmasından kısa süre pek çok ülke, arama kurtarma ekibi, yardımcı köpek, çadır, maddi yardım, gıda gibi yardımları Türkiye’ye iletmek için kolları sıvadı.

Türkiye’ye 75’ten fazla ülkenin gönderdiği yardımlar, Dışişleri Bakanlığı Koordinasyon ve Destek Merkezi tarafından koordine ediliyor. Merkezde görev yapan bu ekipte Dışişleri personeli ve büyükelçiler görev alıyor. Türkiye’de bulunan bakanlık personelinin yanı sıra dış temsilciliklerdeki büyükelçiler ve bakanlık personeli de yardımların organize edilmesinde önemli rol üstleniyor.

BÜYÜKELÇİLER VE BAKANLIK PERSONELİ YARDIMLARI KOORDİNE EDİYOR

Depremin ilk gününden bu yana Türkiye’ye 102 ülkeden yardım teklifi geldi, binlerce arama kurtarma ekibi sahada görev aldı. Onlarca ülkeyle yürütülen bu çalışmada Dışişleri Bakanlığı, en yoğun mesaiyi veren kurum.

Uluslararası yardımlar, Dışişleri Bakanlığı Koordinasyon ve Destek Merkezi tarafından koordine ediliyor, Ankara’da, yani merkezde dört büyükelçi ve 24 personel çalışıyor. AFAD ile koordine çalışan da dört büyükelçi ve iki personel bulunuyor. Bunun yanında deprem bölgesinde 11 büyükelçi ve onlara bağlı çalışan 31 Bakanlık personeli var. Dışişleri Bakanlığı personeli ve büyükelçiler, bakanlığın sorumluluğuna giren alanları koordine ediyor. Deprem bölgesindeki bakanlık personeli, havalimanları ve AFAD İl Koordinasyon Merkezleri’nde çalışıyor. Bakanlık gelenler talepleri değerlendirirken, AFAD ile koordine biçimde çalışarak hem sahaya hem de yardımın miktarına ve ihtiyacına karar veriyor.

102 ÜLKE YARDIM TEKLİF ETTİ, 75’İ DEPREM BÖLGESİNDE ÇALIŞTI

Türkiye’nin ilan ettiği dördüncü alarm seviyesi, deprem kaynaklıydı; bu nedenle ülkeler yardımlarını organize ederken depremde gerekli olabilecekler ihtiyaçları gözeterek hareket etti. Hızla atılan ilk adım çerçevesinde, arama kurtarma ekipleri, arama köpekleri ve gerekli ekipmanın Türkiye’ye sevki yapıldı. Ardından pek çok ülke orada bulunan ekiplerinden gelen geri bildirimler uyarınca yardımlarını düzenlendi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 16 Şubat’ta gelen dış yardımlar için teşekkür etti ve bilgi verdi. Çavuşoğlu’nun açıklamasına göre Türkiye’ye 102 ülke yardım teklifinde bulundu. 88 ülkenin sahada arama kurtarma ekipleri aktif olarak çalıştı. Yurtdışından gelen 23 ülkenin ekibi Türkiye’den ayrıldı. Türkiye’ye diğer ülkelerden 11 bin 302 kişi gelirken, ayrılanlar düştüğünde 5 bin 377 kişi hâlâ deprem bölgesinde aktif biçimde çalışıyor.

Bakanlık’tan 24 Şubat’ta yapılan açıklamaya göre deprem bölgelerinde 28 ülke 31 sahra hastanesi kurulurken, şu ana kadar 109 bin 574 çadır, 246 yaşam konteyneri ve 1500 mobil hijyen ünitesi Türkiye’ye getirildi. Ayni yardımlar kapsamında da 1 milyon 499 bin 207 battaniye, 211 bin 839 uyku tulumu, 80 bin 824 yatak, 26 bin 622 jeneratör, 5 bin 928 ton giyecek, 3 bin 222 ton hijyen tıbbi malzemesi ve 5 bin 746 ton gıda geldi.

DIŞ TEMSİLCİKLERDEN GELEN YARDIMLAR

Deprem sonrasında yalnızca yabancı ülkelerden değil, Türkiye’nin yurtdışı temsilciklerinden de yardımlar deprem bölgesine iletiliyor. Yurtdışında görev yapan Dışişleri personeli, büyükelçilerin öncülüğünde bulundukları merkezden Türkiye’ye yardım iletmeye başladı. Maddi yardım/bağış AFAD, Kızılay ve Diyanet Vakfı’nın banka hesaplarına yönlendirilirken, gıda, tıbbi malzeme, giyim gibi diğer başlıktaki yardımlar, tırlara yüklenerek ya da kargo uçaklarıyla Türkiye’ye ulaştırıldı. Nitekim neredeyse tüm büyükelçiler, sosyal medya hesapları ve resmi internet sayfalarından yardımların nasıl yapılacağını duyurdu.

Yurtdışı temsilcilikleri yardımın toplandığı merkezler olduğu gibi özellikle ilgili ülkede görev yapan büyükelçiler, bulundukları ülkelerin yetkililerine, yardım açısından neye ihtiyaç olduğunu, bunun nasıl yönlendirileceğini de iletti, gelecek olan yardımları Dışişleri Bakanlığı’nın ilgili birimine bildirdi.

BM VE DİĞER KURUMLARIN YARDIMLARI

Uluslararası afet noktasında gözlerin döndüğü bir diğer adres Birleşmiş Milletler (BM). Genel Sekter Antonio Gutteres, 9 Şubat’ta Türkiye ve Suriye’de olan deprem konusunda basına demeç verdi. Gutteres, “İki ülkede yaşanan deprem, günümüzdeki en büyük doğal felaketlerden biri” ifadelerini kullandı.

BM Genel Kurulu’nda oturum öncesinde de, Türkiye ve Suriye için 1 dakikalık saygı duruşu yapıldı. BM’ye bağlı alt kuruluşlar, kendi alanları uyarınca yardım çağrısında bulunurken, BM üç aylık süre zarfında her iki ülke için 1 milyar dolarlık yardım kampanyası başlattı.

Hatay’da gerçekleşen depremlerin ardından da Gutteres “Kalbim Türkiye ve Suriye halkıyla” dedi ve ek yardımlarda bulunmaya hazır olduklarını ifade etti. BM’nin genelinde olduğu gibi BM Mülteciler Yüksek Komiserliği hem Türkiye hem de Suriye’deki depremzedeler için çadırlar, battaniyeler, şilteler, mutfak gereçleri, plastik örtüler, uyku matları, kışlık giysiler ve daha fazlası dahil olmak üzere barınak ve acil durum malzemeleri dağıtıyor, yardım kampanyası düzenliyor.

DÜNYA BANKASI’NIN YARDIMININ BİR KISMI PROJE ODAKLI

Dünya Bankası (DB) da, Türkiye’nin yaşadığı depremin ardından 1,78 milyar dolarlık kaynak sağlayacağını duyurdu. DB, ayrılan kaynağın 780 milyon dolarlık kısmının hızla Deprem, Sel ve Orman Yangını Acil Durum Yeniden İnşa Projesi’ne İklim ve Afetlere Dirençli Şehirler Projesi’ne aktaracağını duyurdu. Buradaki kaynak belediye ve yerel yönetimlerce kullanılacak. Kalan 1 milyar dolarlık kaynağın felaketten kurtarma ve yeniden inşa için kullanılacağını ifade etti.

AB KONFERANS DÜZENLEYECEK

Öte yandan, Türkiye’nin adaylık sürecinde olduğu Avrupa Birliği (AB) de Türkiye ve Suriye’ye yardım etmek için 16 Mart’ta bir bağışçılar konferansı düzenleyecek. AB Komisyonu Komşuluk ve Genişleme Komiseri Oliver Varhelyi, “daha önce eşi benzeri görülmemiş” bir çaba ve milyarlarca avro para toplanmasını beklediklerini ifade etti. AB’nin yanı sıra NATO Türkiye’ye destek için bin adet konteynır ileteceğini ifade etti.