Türkiye’nin 84 yıllık deprem hali: 56 bin 65 kişi yaşamını yitirdi

İZMİR – Deprem kuşağında yer alan Türkiye ve Kürdistan bölgesinde neredeyse her gün irili ufaklı depremler yaşanmasına rağmen hiçbir önlem alınmazken, bugüne kadar yaşanan büyük depremlerde sadece resmi rakamlara göre 56 bin 65 kişi yaşamını yitirdi. 

 

Mereş’te 7,4 büyüklüğünde, Dîlok’ta ise büyüklükleri 6,4 ile 6,5 olan iki deprem meydana geldi. Mereş ve Dîlok’ta yaşanan depremler, Amed, Semsûr, Meletî, Riha, Êlih, Çewlig, Elezîz, Kilis, Mêrdîn, Sêrt, Şirnex, Wan, Mûş, Bedlîs, Colemêrg, Edene, Osmaniye, Hatay ve daha birçok kentte hissedildi. Şu ana kadar 284 kişinin yaşamını yitirdiğini, 2 bin 323 kişinin ise yaralandı, bin 710 bina ise yıkıldı.

 

Deprem bölgesi olan ve birçok fay hattının bulunduğu Türkiye ve Kürdistan coğrafyasında bugüne kadar çok sayıda yıkıcı depremler yaşanırken, alınmayan önlemler yıkımı ve can kayıplarını arttırıyor. Mereş depremi boyut olarak coğrafyada yaşanan en büyük 3’üncü deprem olurken akıllara diğer yıkıcı depremleri de getirdi. Deprem kuşağı olan bölgeler şöyle: 

 

* 26-27 Aralık 1939 tarihinde Erzincan’da yaşanan 7,9 büyüklüğündeki deprem bölgedeki en yıkıcı deprem oldu. Deprem sonucunda toplam 32 bin 962 kişi hayatını kaybederken, yaklaşık 100 bin kişi de yaralanmıştı. Oluşan deprem neticesinde 116 bin 720 bina yıkıldı.

 

* 24 Kasım 1976’da ise Wan Ebex (Çaldıran) ilçesinde yaşanan 7,5 büyüklüğündeki depremde 3 bin 840 kişi yaşamını yitirdi. 9 bin 232 binanın hasar gördüğü depremde ilçede bulunan evlerin yüzde 95’i yıkıldı. Depremin yanı sıra bölgede gece hava sıcaklığının -17 dereceye kadar düşmesi sonucu donma nedeniyle de ölümler oldu.

 

* 17 Ağustos 1999’da merkez üssü Kocaeli Gölcük ilçesi olan 7,6 büyüklüğündeki deprem İstanbul, Sakarya, Düzce’nin yanı sıra Ankara ve İzmir’e kadar geniş bir coğrafyada hissedildi. Depremde resmî raporlara göre, 17 bin 480 ölüm, 23 bin 781 yaralanma oldu. 133 bin 683 binanın çöktüğü depremde yaklaşık 600 bin kişi evsiz kalırken 16 milyon yurttaş ise değişik düzeylerde etkilendi.

 

* 12 Kasım 1999’da büyüklüğü 7.2 ve merkez üssü Düzce olan deprem pek çok ilin yanı sıra Ukrayna’dan da hissedildi. Başbakanlık Kriz Yönetim Merkezi’nin açıklamasına göre, 845 kişinin öldüğü depremde 4 bin 948 kişi de yaralandı. Depremde yaklaşık 16 bin bina da zarar gördü.

 

* 1 Mayıs 2003’de Çewlig’de yaşanan 6,4 büyüklüğündeki deprem, tüm bölge illerinde de hissedildi. Kentte resmi rakamlara göre en az 176 kişi yaşamını yitirirken 625 bina çöktü veya ağır hasara uğradı. Çeltiksuyu’ndaki yatılı okulda koğuş bloku çöktüğünde 84 can kaybı meydana geldi

 

* 23 Ekim 2011 günü Wan ‘da yaşanan 7.2 büyüklüğündeki deprem birçok bölge ilinin yanı sıra Kuzey Irak’ta da hissedildi. İl genelinde büyük yıkıma neden olan depremde resmi rakamlara göre 604 kişi yaşamını yitirdı.

 

* 24 Ocak 2020’de Xerpêt’te yaşanan 6,5 büyüklüğündeki deprem Kürdistan illerinin yanı sıra Irak, İran, İsrail, Lübnan ve Suriye’de de hissedildi. Depremde Xerpêt, Meletî, Mereş, Amed, Riha, Semsur ve Êlih’de binalar yıkılırken, 37’si Xerpêt, 4’ü Meletî’de olmak üzere 41 kişi hayatını kaybetti.

 

* 30 Ekim 2020’de merkez üssü Yunanistan’ın Sisam Adası açıklarında Türkiye’nin İzmir ilinin Seferihisar ilçesine 23 km mesafede yaşanan 6,9 Mw büyüklüğündeki deprem İzmir’de büyük yıkıma neden oldu. Deprem ve deprem sonucu oluşan tsunami, İzmir’de 1’i boğulma sonucu olmak üzere toplam 117 kişi ölürken bin 34 kişide yaralandı. Yunanistan’da ise 2 kişi öldü 19 kişi de yaralandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı açıklamaların göre de 506 bina ağır hasar, acil yıkılacak ve yıkık duruma geldi.