‘Kentsel dönüşüme’ eleştiri: Oyun oyun içinde

İSTANBUL – “Kentsel dönüşüm” projesi kapsamında evleri yıkılan yurttaşların, ranta karşı verdiği mücadeleyi konu alan tiyatro”Oyun oyun içinde” 26 Şubat’ta izleyiciyle buluşacak. Yönetmen Enis Rıza Sakızlı, halkın yaşadığı mağduriyeti duyurmayı amaçladıklarını söyledi. 

 

İstanbul’un birçok ilçesinde “kentsel dönüşüm” adı altında mağdur edilen halkın verdiği mücadeleyi ve yaşadıklarını konu alan “Oyun oyun içinde” tiyatro oyunu 26 Şubat Pazar günü saat 13.00’da Beyoğlu’nda bulunan Aznavur Pasajı’ndaki Karşı Sanat’ta izleyiciyle buluşacak. Oyunun tüm kadrosunda kentsel dönüşüm mağduru olan aileler yer alıyor. Oyunun yönetmeni Enis Rıza Sakızlı, İstanbul’da kentsel dönüşümle yaşatılan mağduriyeti tüm kamuoyuna duyurmayı amaçladığını belirtti.  

 

Belgesel filmi ve tiyatro yönetmenliği yapan Enis Rıza Sakızlı, “kentsel dönüşüm” kavramının içeriği itibariyle “daha yaşanabilir bir dünya” olması gerekirken, halka yaşatılanın “göç”, “soyutlama” ve “uzaklaştırma” olduğunu belirtti.

 

‘KENTİN DIŞINA İTİLİYOLAR’

 

İstanbul’da kentsel dönüşüm projelerinin yaklaşık 7 ila 8 milyon insanı kapsadığının altını çizen Sakızlı, “Bu kesimler çalışanlar ve orta sınıflardır. Ve onlar şehrin dışına itilmeye çalışılıyorlar. Yaşanılabilir alanlar olmasına rağmen rant konusu olduğu andan itibaren o insanlar o alanlardan sökülüp yerlerine rezidanslar, alışveriş merkezleri yapılmaya çalışılıyor. Biz kentsel dönüşüme, kentsel dönüşümü gerçekleştirenlerin deyimiyle ‘marjinallerin kentin dışına itilmesi ve kentin soylulaştırması’ diyoruz” ifadelerini kullandı. 

 

SANATLA DUYURMAYA ÇALIŞIYOR 

 

Halkın yaşadığı mağduriyetten büyük bir kesimin haberdar olmadığını vurgulayan Sakızlı, tiyatro ile bunun herkes tarafından bilinmesi için çaba sarf ettiğini vurguladı. 

 

10 yıldır bu kentte kentsel dönüşüm mağduru ailelerle beraber direnişte olduğunu ifade eden Sakızlı, halkın kentsel projeler hakkında hiçbir bilgisinin olmadığını belirtti. Tam da bu noktada iktidarın projelerine karşı çalışmalar yürüttüğünü kaydeden Sakızlı, “Dolayısıyla yaşananların hikayesini topluma bütünden anlatmak gibi bir derdimiz oldu. O derdi anlatmaya ise sanatla karar verdik. Bu karardan sonra alanlarda, mahallelerde mücadele veren arkadaşlarımızın kendi hikayelerini canlandırması, kendi hikayelerini anlatması, kendi hikayelerinde oynaması çok daha keyifli ve anlamlı olacağını düşündük” dedi. 

 

OYUNCULAR MAĞDUR EDİLEN HALK 

 

Ümraniye’den Bağcılar’a kadar birçok kentsel dönüşüm mağdurunun oyunda yer aldığını ekleyen Sakızlı, “Arkadaşlarımızın tiyatro tecrübeleri olmadığı için drama çalışmaları yaptık. Sonra doğaçlama yöntemlerle herkes kendi hikayesini anlattı. Bütün bu süreçlerden sonra ben de onların hikayesini tiyatro oyunu şeklinde kaleme aldım” dedi. 

 

Sakızlı, devamla şunları kaydetti: “Hikayeler çok çarpıcıydı ve kentsel dönüşüm meselesini bütün gerçekliğiyle anlatıyorlar. Çünkü işin içinde devlet kurumları, insanların günlük hayatları, aşkları, hayalleri, kaybolan umutları, yaşadıkları acılar, evsizlikleri, kapı dışarı edilmişlikleri ve dışlanmışlıkları var. Bu belki bizim gibi insanlara çok yabancı kavramlar değil, ama toplumun bütün bu hikayeleri hissetmesi, anlaması için herhangi bir akademik metinden farklı olarak tiyatro ile anlatmanın çok daha etkili olacağını düşündük.”

 

‘HERKES HİKAYESİNİ ANLATSIN’

 

Sakızlı, bugün oyunda rol alan oyuncuların kendi hikayelerini anlatmasının önemli olduğunu belirtti. “Herkesin yaşadıklarını yazması, yalnızlıklarını başkalarıyla paylaşması ve bütün bu hikayelerin toplumsallaşması çok önemli” diyen Sakızlı, Mereş merkezli depremlerde ortaya çıkan görüntüleri örnek vererek şunları aktardı: “Şu anda deprem sürecini yaşıyoruz, inanılmaz acılar var. Bu yaşadığımız bir çok hikayeyi bilmiyoruz. Dolayısıyla bunu yaşayanlar anlatırlarsa, biz onlara hikayelerini anlatma yolu açabilirsek toplum daha bilinçli olacaktır.”

 

‘RANTA KARŞI MÜCADELE EDECEĞİZ’

 

Tozkoparan mahallesinin sakini olan Ömer Kiriş, kentsel dönüşüme karşı mücadeleyi seçtiğini söyleyerek, oyunda anlatıcı karakteri canlandırdığını belirtti. Kiriş, “Oyundan sonra arkadaşlar, ‘Neden bu kadar dramatik oynadın?’ diye sordu. Çünkü o hissi burada birkez daha yaşıyoruz. Ben evden polis zoruyla kapım kırılarak tahliye edildim. Duvarları okşayarak ağladım” şeklinde konuştu. Kiriş, sözlerini şöyle sürdürdü: “Kaybetmek yenilmek değildir, vazgeçmek yenilmektir. Biz asla vazgeçmeyeceğiz. Ranta karşı, emperyalizme ve kapitalizme karşı sonuna kadar mücadele edeceğiz.”

 

Oyunculardan Meral Demir de, mahallelinin “kentsel projelerle kandırıldığını” aktararak, oyunun çok yönlü mesajlar taşıdığını ekledi. Demir, “Türkiye koşullarında sadece kabul etmek yerine buna karşı bir şeyler yapmayı amaçlıyoruz. Müteahhitlerin ve belediyelerin, insanları nasıl mağdur ettiklerini anlatmaya çalışıyoruz. Bu oyun insanlara neler yapıldığını gösteriyor” dedi.