Ekonomist Tunç Şatıroğlu, Borsa İstanbul’un uzun vadeli yatırım için uygun olmadığını, seçime kadar ‘patlayabileceğini’ söyledi.
6 Şubat Pazartesi meydana gelen depremler sonrası ölüm ve yıkımla boğuşan Türkiye’de borsa, pazartesi ve salı günü sert düşüşlere rağmen açık bırakıldı. Çarşamba iki kere devre kesicinin tetiklenmesinin ardından borsa 15 Şubat günü açılacak şekilde kapatıldı. 8 Şubat Çarşamba günkü tüm işlemler de iptal edildi.
Hisse senedi piyasasındaki kaybın üç günde 35 milyar doları aştığı tahmin ediliyor. Yılbaşından beri dalgalı seyri şüphelere neden olan borsada önlem almamakla eleştirilen ekonomi yönetimi, borsanın açık olması nedeniyle ortaya çıkan hasarı telafi etmeye yönelik bir dizi tedbir açıklamıştı. 15 Şubat’ta tedbirlerle açılan borsada BIST 100 endeksi yüzde 12’ye varan dalgalanmaların ardından haftayı yüzde 5,4 artıda kapattı.
‘Açan adam görevinin başında’
Yeniçağ TV‘de konuşan stratejist Tunç Şatıroğlu’ysa borsanın açık kalmasının çok yanlış olduğunu ve alınması gereken tedbirlerin de alınmadığını söyledi.
Şatıroğlu’nun açıklamalarından satırbaşları şöyle:
* Borsanın açık kalmış olması çok yanlıştı. Kapatmama kararı veren, kapatılmasın diye uğraşan kişi bu işten anlamıyor.
* Açıklanan tedbirler ilk başta açıklanmalıydı. Yüksek frekanslı işlemler azaltılmalı ve halka arzlar bir süre durdurulmalıydı. Borsa açılmamalıydı ama açan adam görevinin başında oturuyor. Piyasa da bir şey yapmasını bekliyor.
‘Kol kesip çıkanlar olabilir’
Kayıpların depremden sonra telafi edilip edilmeyeceğiyle ilgiliyse Şatıroğlu şunları söyledi:
* Borsaya yeni para enjekte ederek borsayı yukarı taşımaya çalışıyorsunuz. Bu para belirli hisselere olacak, genele değil. Geri dönülemez noktayı geçtik. Borsa çıksa bile birtakım insanlar tövbe edecek. Elindekini satacak, bir daha da gelip almayacak.
* Deprem sırasında açık tutulması sebebiyle büyük kayıplar oluşmuştu ve insanlar tövbe ediyorlar. Sürekli satıyorlar, satayım kurtulayım. Kimisi zararda, zararım çıksın kurtulayım diye bakıyor. Hatta tövbe etmekten başka bir tabir daha vardır, kol kesip çıkmaktır. Kol kesip çıkacaklar var, yüzde 30’un üzerinde zararla. Bu daha kötüye gidecek diye çünkü güven kalmadı.
* Güveni bir kere kaybettikten sonra nasıl kazanacaksın? Borsanın eski günlerine döneceğini düşünmüyorum. Dönse bile belirli hisselerle olur bu, zararda olan birçok kişi zararda olmaya devam eder.
‘Herif’
Bu sert satışlarda uzun süredir merak edilen ve piyasa oyuncuları tarafından ‘Herif’ lakabıyla tanınan bir yatırımcı ya da yatırımcılar grubu öne çıkıyor. ‘Herif’in kimliği 2016’dan beri merak konusu. İşlemlerin yapıldığı Yatırım Finansman, gizlilik nedeniyle bilgi vermese de yatırımcılar bu kişinin kim olduğunu tartışıyor. Şatıroğlu, ‘herif’in kim olduğunu anlattı.
‘Borsayı istediği gibi oynatıyor’
* (Herif) Yıllar evvel çıkmış bir şey. Büyük bir fon. Algoritmik işlemler yapıyor. Büyük bir hacim oluşturup istediği gibi alıp satıp para kazanıyor. Yüksek frekanslı işlemler saniyede 100-200 gibi. Saniyede 100’lerce alıp satıp tekrarlayabilir.
* Küçük küçük parçalara bölüyor. Örneğin büyük emir verdiğiniz zaman, 100 bin tane hisseden, bunu yazdığınız zaman herkes görüyor. Ama milisaniyede küçük küçük 100 gönderiyorsa kimse görmüyor. Çaktırmadan alıp satabiliyor. Bunların geneli robot, en meşhuru da ‘Herif’. Bunlar yüksek frekanslı işlemler ve borsayı istediği gibi oynatıyor.
‘Uzun vadeli yatırım için uygun değil’
* Borsa İstanbul sıfır toplamlı, biri kazanıyor biri kaydediyor. Oyun teorisin kuralları geçerli. Ocakta borsa nasıl oynanır gördü herkes. Bugün de oynuyorlar. Depremden sonraki açılışta da oynadılar. Bir tedbir de alınmayacaksa önümüzdeki hafta da oynanacak. Oynanması belki göz yumuluyor olabilir, yüksek işlem hacmi oluşturuyor ve bunun da oluşturduğu gelir var.
* Dolayısıyla borsayla oynuyorlar. Uzun vadeli yatırım için uygun görmüyorum borsayı. Her ne kadar şirketlerin fiyatları ucuz olsa da borsayla oynuyorlar. Uygun görmüyorum.
‘Patlayabilir’
* Ayrıca Türkiye ekonomisi büyük darbe aldı depremden. Seçim belirsizliği devam ediyor. İmamoğlu’na açılan davanın istinaf süreci, kayyum konusu muallakta. HDP’nin kapatılıp kapatılmayacağını bilmiyoruz. Üstüne seçimlerin ertelenmesi niyeti var.
* Borsa şu an doldur boşalt durumunda. Mesela pazartesi doldurur salı boşaltırlar. Günü gününe bilemem ama gidişat iyi değil. Bir sürü yasaklar geliyor, rezervler şahane diyorlar ama şahaneyse bu kadar tedbire gerek yok.
* Borsa bu hafta ne olur bilmiyorum. Seçime kadar ne olur, erken seçimse bir şey değişmeyebilir. Vaktinde seçim olursa patlayabilir, bu kadar gitmeyebilir. Seçim ertelenirse o zaman zaten patlar, bir sene falan dayanmaz bu şartlarda.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***