MEREŞ – Arama kurtarma çalışmalarının yerini enkaz kaldırmaya bıraktığı Elbistan ve Nurhak’ta, yapıların tamamı ağır hasarlı durumda. Barınma sorunu nedeniyle boşalan ilçelerde, depremzedelerin ilk günden bu yana yaşadığı sorunlar çözülmedi.
Mereş Bazarcix (Pazarcık) ve Elbistan merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki deprem, 10 kentte büyük yıkıma neden oldu. İkinci depremin merkez üssü olan Elbistan’da, ilçenin neredeyse yüzde 70’i yıkıldı. 7,7’lik ilk depremde 3 binanın yıkıldığı ilçede, 7,6’lık ikinci depremde ise 2 bin bina yıkıldı. İlçede ağır hasarlı olan ve acilen yıkılması gereken bina sayısı ise 565 olarak kayda geçerken, halen enkaz çalışması yapılmayan binalar bulunuyor. İlçede bulunan 69 mahalle ve bağlı diğer kırsal mezralarının büyük bölümü depremden zarar görürken, en az 40 yerleşim yerinde insanlar evlerine giremiyor. Nüfusun 3’te 2’sinin göç ettiği ilçede neredeyse kimse kalmadı. Barınma, sağlık, ısınma, banyo ve tuvalet sorunlarının devam ettiği ilçede, kurulan çadır kentler ise insanların ihtiyaçlarını karşılamıyor. Temel ihtiyaçlarla ilgili sorunların yanı sıra özellikle çocuklarda ateşli hastalıklar baş göstermeye başladı. Depremin ilk günlerinde birçok noktada sivil kuruluşlar eliyle dağıtılan sıcak yemekler şuan sadece bir-iki noktada dağıtılırken, halkın yaraları halen sarılmadı.
YAPILARIN YÜZDE 70’İ YIKILDI
Yapı stokunun yüzde 70’inin yıkıldığı, yüzde 30’unun da ağır hasarlı olduğu ilçede, depremden bir gün sonra sadece birkaç binada arama kurtarma çalışmaları yapıldı. Halk ve gönüllülerin eliyle yapılan enkaz arama çalışmalarında yüzlerce insan kurtarılırken, yapılan geç müdahale nedeniyle yüzlerce insan hayatını kaybetti. Halkın tüm isyan ve yardım çığlıklarına rağmen arama kurtarma çalışmalarının tam anlamıyla organize edilemediği ilçede, arama kurtarma çalışmaları yapılmayan kimi binalarda kepçelerle enkaz kaldırılmaya başlandı.
Depremden 4 gün sonra Elbistan Belediye Başkanı Mehmet Gürbüz, sanal medya hesabından yaptığı açıklamada, ilçede arama kurtarma çalışmalarının tamamlandığını duyurmuştu. Gelen tepkiler üzerine Gürbüz paylaşımını sildi ve bu açıklamadan günler sonra bir enkazda yapılan arama kurtarma çalışmalarında çok sayıda kişi sağ çıkarıldı.
ENKAZLAR KALDIRILIYOR
Depremin üzerinden bir hafta geçtikten sonra arama kurtarma çalışmalarının yerini tamamen enkaz kaldırma çalışmaları aldı. İhbar üzerine kimi enkazlarda arama kurtarma çalışmaları yapıldığı ilçede, yüzlerce yapıda çalışma yapılmadı. Çalışmanın yapılmadığı yapıların üzerine ise “Boş”, “Bilinmiyor”, “Kimse yok” yazılamaları dikkat çekiyor. Depremin üzerinden geçen 11’inci gün itibariyle, enkazlar kamyonlara şehir dışını taşınıyor. Enkazı kaldırılan yapılarda delillerin toplanıp toplanmadığı, karot ve numunelerin alınıp alınmadığı konusunda ise bir bilgi yok.
CENAZELER GÜNLER SONRA DEFNEDİLDİ
İlçe merkezinde bunlar yaşanırken, köylerde ise depremin ilk gününden bu yana adeta bir dram yaşanıyor. Şuana kadar köylerde 200’den fazla insanın yaşamını yitirirken, bu sayının çok daha yüksek olabileceği tahmin ediliyor. Depremin yaşandığı ilk 4 gün köyler ile ilçe merkezi arasında irtibat tamamen kesilirken, insanlar yardım çığlıklarını hiçbir yere duyuramadı. Köy yollarının kardan kapanması nedeniyle ilçe merkezine gelemeyen yurttaşlar, köylerde enkaz altında olanların kurtarılması için kimseye ulaşamadı.
Enkazları elleriyle kazıyan yurttaşlar, cenazelerini günler sonra defnedebildi. Depremzedeler, Elbistan’ın deprem vuran her noktasında yaşanan ölümlerin ihmal sonucu olduğu konusunda hem fikir.
YENİDEN İNŞA VE GERİ DÖNÜŞ TALEBİ
Köylerde yaşam alanları yok olan yurttaşlar da göç yollarına düştü. Halen köylerde enkaz altında yüzlerce hayvan bulunurken, kurtarılan hayvanları beslemek için ise su, yem ve ahır bulunamıyor. Depremzedeler, çareyi ise hayvanlarını yarı fiyatına satarak, göç etmekte arıyor. Yine birçok köyde üç-dört aile bir çadırda yaşamaya çalışırken, birçok köyde ise halen elektrik yok. Göç eden insanların bir daha geri dönmeyecekleri endişesini yaşayan yurttaşlar, bölgenin insansızlaştırılmaması için yeniden inşa ve geri dönüş çalışmasının yapılmasını istiyor.
NURHAK’A İKİ GÜN SONRA ULAŞILDI
Yaşanan ağır depremde Mereş’in Nurhak ilçesi de derinden etkilendi. Resmi olmayan rakamlara göre 200’den fazla kişinin hayatını kaybettiği ilçede, binaların büyük bir bölümü yıkılırken, geriye kalan yapılan tamamı ise ağır hasarlı ve girilemez durumda. Depremin yaşandığı gece kar ve tipi nedeniyle komşu kentler ve ilçelerle iletişimi tamamen kesilen Nurhak’ta, adeta can pazarı yaşandı. İlçede iki gün sonra yollar açılırken, Elbistan-Nurhak, Sergolan yolunun büyük bir bölümünde ise kırılmalar ve göçükler yaşandı. 15 bin nüfusa sahip ilçe neredeyse tamamen boşalırken, ilçe merkezi ve köylerinde kalanlar ise bulabildikleri çadırlarda yaşıyor. Depremin ilk iki günü iletişim olanaklarının tamamen bittiği ilçede, hem arama kurtarma çalışmaları hem yardımların ulaşmasında büyük sıkıntı yaşandı.
Yine iş makinesi eksikliği nedeniyle ilçe ve köylerinde enkazdan çıkarılan cenazeler, uzun süre toprağa verilemedi. İlçede yaşanan tahribat ile ilgili resmi veriler ise şuana kadar açıklanmadı. Enkaz kaldırma çalışmaları ve hasarlı binalarının yıkımlarına halen başlanmazken, ilçe genelindeki yapı stokları ile ilgili incelemelerin yapıldığına dair ise bilgi bulunmuyor.
YARDIM ÇIĞLIKLARI 5 GÜN SONRA DUYULDU
İlçe merkezinde hal böyleyken, köylerde yaşanan can kayıplarına ilişkin de yine resmi bir veri bulunmuyor. Kırsal mahallelerde en ağır yıkım Kullar, Barış ve Karaçay’da yaşandı. Onlarca kişinin enkaz altında kalarak yaşamını yitirdiği mahallelerin çığlığı ise depremden 5 gün sonra duyuldu. Kendi imkanlarıyla enkazlarda arama yapan köylüler, çok sayıda kişiyi kurtarırken, onlarca cenazeyi de yine enkazdan çıkardı. Özellikle köylerde yaşanan yıkımlarda insanların büyük bir bölümü donarak yaşamını yitirdi. Günler sonra elektriklerin verildiği köyler, yaşanan barınma problemleri nedeniyle neredeyse boşaldı. Taziyelerin kurulduğu köylerde, neredeyse hiç çadır yok. Onlarca ailenin kaldığı Cemevleri’nde, gönüllüler eliyle yemek yapılıyor ve ihtiyaçlar karşılanıyor. Nurhak ve köylerinde enkaz kaldırma çalışmaları halen başlamazken, Elbistan ilçesinde olduğu gibi yaşamını yitirenlerin büyük bölümü kayıtsız olarak defnedildi.
Mereş’in Afşin ilçesinde yaşanan depremde 397 yapı yıkılırken, Göksun ilçesinde ise 100’den fazla yapının yıkıldığı ifade ediliyor.
MA / Adnan Bilen
Kaynak: Mezopotamya Ajansı.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***