Uzun zamandır beklenen Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili yasa teklifi bugün Adalet ve Kalkınma Partisi milletvekilleri tarafından imzalanarak TBMM Başkanlığı’na sunuldu. AKP sözcüleri teklifin yasalaşması halinde 2023 yılı içinde 2 milyon 250 bin kişinin emekli olacağını savunuyor.
2 Şubat Perşembe günü TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülecek teklif ile emeklilik için erkeklerde 60 kadınlarda 58 olan yaş koşulu kaldırılırken 9 Eylül 1999’dan önce emekli olanlar için 5000 gün olan sigorta prim gün sayısı 750 ila 975 gün arttırılmış görünüyor.
Prof. Çelik: “EYT yasa teklifi beklentileri karşılamaktan oldukça uzak”
Sosyal politikalar ve çalışma ekonomisi uzmanı Aziz Çelik, EYT düzenlemesinin yaş sorununu çözerken işçi EYT’liler ve özellikle esnaf EYT’liler için ağır prim yükünü hafifletmediğine dikkat çekiyor.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Profesör Aziz Çelik, “EYT yasa teklifi beklentileri karşılamaktan oldukça uzak ve Türkiye’de emeklilikle ilgili oluşmuş sorunları karşılamaktan oldukça uzak. EYT düzenlemesi bilindiği gibi 8 Eylül 1999’dan önce işe girenlerin yaş koşuluna tabi olmaksızın emekli olmaları talebiydi. 1999 öncesinde emekli olabilmek için kadınların 20 erkeklerin 25 yıl çalışmış olması ve 5000 gün prim ödemiş olmaları koşulu yeterliydi. Düzenlemede yaş koşulu kaldırılmış durumda. Prim gün koşulu için yaklaşık 5 bin 750 ile 5 bin 975 gün arasında bir prim ödenmesi gerekiyor. 750 ile 975 gün daha fazla prim gün ödenmesi gerekiyor bu işçiler için. Esnaf ve memurlar sözkonusu olduğunda da bu 7 bin 200 ila 9 bin güne kadar çıkabilecek, dolayısıyla prim gün sayısı açısından beklentileri karşılamaktan uzak bir düzenleme oldu” dedi.
“8 Eylül 1999’dan bir gün sonra işe giren kadınsa 17 yıl erkekse 20 yıl sonra emekli olacak, bu ciddi bir eşitsizlik”
Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü öğretim üyesine göre, düzenlemede kademeli bir geçiş öngörülmediği için asıl eşitsizlik 8 Eylül 1999’dan önce girenler ile bu tarihten sonra işe girenler arasında oluşuyor.
Profesör Çelik, “8 Eylül 1999 öncesinde işe girmişseniz 5 bin 750 ile 5 bin 900 gün prim sayısını ödediniz, emekli olabiliyorsunuz. Ancak aynı işyerinde bir gün sonra işe girdiyseniz erkekse 17 kadınsa 20 yıl bekleyecek. Kamuoyunda bu konuda da bir kademeli geçiş olması beklentisi vardı. 8 Eylül 1999 sonrasında işe girenler yani EYT kapsamına girmeyenler için bir kademeli geçiş getirilmedi. Bu ciddi bir eşitsizlik. Bir gün farkla emeklilik hakkının elde edilmesinde 17 yıl ve 20 yıl arasında farklar var. Elbette zaman içerisinde emeklilik yaşının yükseltilmesi mümkündür. Ancak bunun yumuşak bir biçimde adil makul ve dengeli olması gerekir. Anayasa Mahkemesi bu konuda bir emeklilikle ilgili bir yasal değişikliğini iptal ederken kuralı bu şekilde getirdi. Yani geçiş dönemlerinin adil, makul ve ölçülü olması gerekir. Şimdi bir gün farkla bir ay farklı bir hafta farklı hatta bir yıl farkla 17 yıl ile 20 yıl arasında emekliliğe erişimde fark getirdiğiniz zaman bu eşitlik ilkesine aykırı olacaktır” ifadelerini kullandı.
Akbaşoğlu: “Aynı iş yerinde 10 gün içerisinde tekrar işe başlayanlar için Hazine 500 TL destek verecek”
Yasa teklifiyle kapsamında basın toplantısı düzenleyen AKP TBMM Grup Başkan Vekili Mehmet Emin Akbaşoğlu, düzenlemeden bu yıl içinde 2 milyon 250 bin toplamda da 5 milyon kişinin yararlanacağını söyledi.
Düzenlemeye destek verdikleri için Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli ve Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Sayın Mustafa Destici’ye teşekkür eden Mehmet Emin Akbaşoğlu 9 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanların yaş engeline takılmadan emekli olabileceğini ifade etti.
AKP Grup Başkan Vekili, “8 Eylül 1999 de dahil olmak üzere sigortalılık süresini mevcut mevzuata göre götürebilen her bir çalışanımız, artık yaş şartına bağlı olmaksızın emekli olabilecek. Aynı iş yerinde 10 gün içerisinde tekrar işe başlamak durumunda olan bütün çalışanlarla ilgili yaklaşık 500 TL bir desteklemeyi Hazinemiz, devletimiz üstleniyor. Bu konuda yüzde 5 oranında bir destek primi sözkonusu oluyor. Emekliliği hak eden, taşerondan işçi kadrosuna geçen bütün çalışanlarımız için ister emekli olabilme isterse kendi yerlerinde çalışabilme imkanlarını sağlıyoruz. Yüzbinlerce insanımızın da zorunlu emekliliğini bu kanun teklifi kapsamında ortadan kaldırmış oluyoruz” dedi.
Şubatta emekli olanlar Mart ayında emekli maaşı alacak
İktidar partisi yasa teklifini perşembe günü TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda yapılacak görüşmenin ardından gelecek hafta Genel Kurul’a getirmeyi planlıyor. Eğer süreç öngörüldüğü gibi gider ve teklif yasalaşırsa Şubat ayında emeklilik başvurusu yapan EYT’liler Mart ayında emekli maaşlarını alabilecek.
Sosyal medyada hazırlanan teklif neticesinde emekli olacakların düşük maaş alacakları iddialarının da gerçeği yansıtmadığını savunan Mehmet Emin Akbaşoğlu, “Bu bir çarpıtmadır, asparagas bir haber ve yaklaşımdır. EYT’lilerin farklı bir statüsü söz konusu değil. Dolayısıyla daha az maaş alma gibi bir durum da sözkonusu değil. Sayın Cumhurbaşkanımız kamuoyuyla paylaşmıştı; en düşük emekli maaşı 5 bin 500 lira. Hiç kimse bunun altında maaş almayacak. Bu konuda farklı bir değerlendirme doğru değildir” diye konuştu.
EYT’lilerin kafası karışık
Yıllardır sosyal medya kampanyaları yaparak kamuoyunun dikkatini çeken EYT’liler ise düzenlemeyi anlamaya çalışıyor.
Perşembe günü komisyon toplantısına katılacaklarını açıklayan Emeklilikte Yaşa Takılanlar Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Gönül Boran, “Yapılan açıklama kafaları karıştırdı. SGK uzmanları görüş konusunda ikiye bölündü. Neden net bir söylem yok? Yaş şartı net olarak ifade edildi ancak prim konusunda, mevcut yasa mı yoksa 99 öncesi yasa mı baz alınacak ? Net bir açıklama bekliyoruz” dedi.