Kadın Özel Arşivlerinde 40 Kadın 40 Hayat
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları ve Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’nın ortaklaşa yayıma hazırladıkları, feminist külliyatta yerini alacak önemli bir başucu eseri daha: 40 Kadın 40 Hayat…
Kadınların kamusal alana geç çıkmaları ve eğitim hakkına geç erişmeleri sebebiyle tarihi uzun yıllar erkekler kaleme aldı. O tarihi istedikleri gibi aktarabildiler sonraki nesillere. Kimi zaman kahramanlık destanlarıyla süslediler, kimi zaman kendi suçlarını örtmek için araç olarak kullandılar. Yaptıkları yıkımları, mahvettikleri hayatları, katliamları, vahşetleri aklayıp pakladılar. Her halükarda daima kendilerinden bahsettiler. Kadınları, onların yaptıklarını görmezden geldiler. Görmezden gelemediklerinde ise kem sözler ettiler; günah keçisi addettiler. Tarihte olmuş bazı kötülükleri onlara mal ettiler. Resmi tarih savları kadınları kötüleyen metinlerle dolu. Tüm dünyada ve ülkemizde… Keza Osmanlı İmparatorluğunda kadınların yönetime karışması sona gidişin sebepleri arasında gösteriliyordu bir zamanlar. Ki o kadınlar kimi zaman padişahların yönetim zaaflarını kendi iradeleriyle kapatmışlar, devleti dirlik içinde tutmuşlardır. Buna rağmen günümüzde Osmanlı İmparatorluğunda sesini çıkarmış, ismini tarihe yazdırmış kadınları hakkaniyetle ele alan çalışmanın sayısı iki elin parmaklarını geçmemektedir.
Böylece ya kötülendi kadınlar ya da unutturuldu, toplumsal belleğimizden sürgün edildi. Öyle ki, çok yakın zamana kadar bizler bu topraklarda yüz yıl önce bazı kadınların mücadele ettiğini, seslerini duyurmaya çalıştıklarını, yazılar yazdıklarını dernekler kurduklarından bihaberdik. Halide Edip’ten gayrısını bilmezdik. Neyse ki feminist bilinçle yola çıkan çalışkan tarihçilerimizin ve araştırmacılarımızın sayesinde, tarihin gölgesinde kalmış ve ya üzerine çamur atılmaya çalışılmış bütün kadınlarımızın bizler için yaptıklarını biliyor ve onlara minnet duyabiliyoruz.
40 Kadın 40 Hayat, kadınlara dair kolektif bir bellek yaratmaya çalışan Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’nın desteği ve emeğiyle hazırlanan, yarına miras kalacak çok kıymetli bir eser bu bakımdan. Kitapta hakkında yazı yazılan isimler şunlardır:
Pertevniyal Valide Sultan, Şair Nigar Hanım, Fatma Aliye, Halide Edip Adıvar, Safiye Hüseyin Elbi, Eveline Thompson Scott, Müfide Ferit Tek, Sabiha Sertel, Melek Celal Sofu, Ayşe Leman Karaosmanoğlu, Halide Nusret Zorlutuna, Hasene Ilgaz, Süreyya Ağaoğlu, Sabiha Rüştü Bozcalı, Samiha Ayverdi, Laika Karabey, Cahit Uçuk, Behice Boran, Necile Tevfik, Müfide İlhan, Muazzez İlmiye Çığ, Jale İnan, Cahide Tamer, İsmet Kür, Halet Çamlıbel, Kerime Nadir Azrak, Harika Alpar Söylemezoğlu, Josephine Powell, Zerrin Bölükbaşı, Muhibbe Darga, Leman Şenalp, İlhan Ayverdi, Jale Baysal, Behiye Aksoy, Adalet Ağaoğlu, Leyla Erbil, Şirin Tekeli, Selhan Savcıgil Endres, Fatma Çiğdem Aydın, Şefika Şehvar Beşiroğlu…
40 Kadın 40 Hayat, Kolektif, İBB Yayınları, sf. 1504, 2022
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***